Σοφία Ζαχαράκη στο ethnos.gr: Να στηρίξουμε με κάθε τρόπο τον ελληνισμό και τους εκπαιδευτικούς της διασποράς

«Το βαρύ καθήκον: να στηρίξουμε με κάθε τρόπο τον ελληνισμό και τους εκπαιδευτικούς της διασποράς, να συνεχίσουμε ακόμη πιο εντατικά να διδάσκουμε τους «θησαυρούς» της γλώσσας μας στους μαθητές και τις μαθήτριές μας -εντός και εκτός Ελλάδος- και να αξιοποιούμε διαρκώς τη δύναμή της, ως εργαλείο δημιουργικότητας και κριτικής σκέψης για τα παιδιά μας» επισήμανε η υπουργός Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας στο ethnos.gr, με αφορμή την απόφαση-ψήφισμα της Γενικής Συνελεύσεως της UNESCO από τη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν να αναγνωρίσει επίσημα, ως «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας» την 9η Φεβρουαρίου, παγκόσμια ημέρα που είχε θεσμοθετήσει το 2017 το ελληνικό κοινοβούλιο.

«Η ελληνική γλώσσα ανανεώνεται, εξελίσσεται και συμμετέχει δυναμικά στον νέο ψηφιακό κόσμο και στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι η αφετηρία και ο οδοδείκτης μας. Όχημα ιδανικών, αυτογνωσίας και ελευθερίας. Και γι’ αυτό αξίζει όχι μόνο να τη γιορτάζουμε, αλλά να τη ζούμε και να τη διδάσκουμε, ως δύναμη πολιτισμού, ειρήνης και ανθρώπινης προόδου», πρόσθεσε η κα. Ζαχαράκη και απαντώντας σε πρόσφατο άρθρο γνώμης.

Για τις διαμαρτυρίες και τα κενά εκπαιδευτικών στα σχολεία της Ομογένειας διευκρίνισε: «Ακούω με ειλικρινή σεβασμό την αγωνία των εκπαιδευτικών, των γονιών και των παιδιών μας στη Γερμανία και σε όλο τον κόσμο. Και θέλω να είμαι απολύτως ξεκάθαρη: κανείς δεν πρέπει να νιώθει μακριά από την πατρίδα. Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση όχι μόνο δεν καταρρέει, αλλά ενισχύεται με σχέδιο και συνέπεια. Η "Μητέρα Ελλάδα" είναι πάντα δίπλα στην ομογένεια. Δεν απομακρύνουμε την ελληνική γλώσσα από τα παιδιά μας, αλλά κάνουμε σταθερά βήματα για να τα φέρουμε ακόμη πιο κοντά. Αυτή δεν είναι υπόσχεση - είναι δέσμευση! Επεξεργαζόμαστε, επίσης, νέα νομοθετική ρύθμιση για την επέκταση του ειδικού επιμισθίου και στο 5ο έτος απόσπασης, καθώς και νέο πλαίσιο επιλογής συντονιστών, ώστε να γίνει το σύστημα πιο διαφανές και αποτελεσματικό».

Ακολουθεί όλη η Συνέντευξη με την υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη: 

Κυρία υπουργέ «η Γλώσσα είναι Πατρίδα», μας κληροδότησε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τι σηματοδοτεί η πρόσφατη επικύρωση της απόφασης για την καθιέρωση της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας από την UNESCO;

Αναμφίβολα, πρόκειται για μία απόφαση δικαίωσης και υπερηφάνειας. Η παγκόσμια κοινότητα αναγνωρίζει πλέον επίσημα τον διαχρονικό ρόλο μιας γλώσσας, που δεν είναι απλώς μέσο επικοινωνίας, αλλά τρόπος σκέψης και δημιουργίας. Μιας γλώσσας που για περισσότερο από τέσσερις χιλιετίες παραμένει ζωντανή, αδιάσπαστη, δημιουργική και αναλλοίωτη. Ένας φορέας Πολιτισμού, ένα θεμέλιο Δημοκρατίας, που έθεσε τον άνθρωπο στο επίκεντρο του κόσμου των αξιών, συνέδεσε τη σκέψη με τον λόγο και «καλλιέργησε» τον συλλογισμό.

Όλα αυτά, «γεννούν» για εμάς στο Υπουργείο Παιδείας, ένα βαρύ καθήκον: να στηρίξουμε με κάθε τρόπο τον ελληνισμό και τους εκπαιδευτικούς της διασποράς, να συνεχίσουμε ακόμη πιο εντατικά να διδάσκουμε τους «θησαυρούς» της γλώσσας μας στους μαθητές και τις μαθήτριές μας - εντός και εκτός Ελλάδος - και να αξιοποιούμε διαρκώς τη δύναμή της, ως εργαλείο δημιουργικότητας και κριτικής σκέψης για τα παιδιά μας.

Σήμερα, περισσότερο από πέντε εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο μαθαίνουν και μιλούν ελληνικά, συμμετέχοντας σε μια ζωντανή κοινότητα που σκέφτεται, δημιουργεί και επικοινωνεί μέσα από τη γλώσσα μας. Η UNESCO υπήρξε συνοδοιπόρος σε αυτή την πορεία, αναδεικνύοντας τη σημασία της γλωσσικής ποικιλίας και της πολιτιστικής μνήμης. Η απόφασή της δεν τιμά μόνο το παρελθόν, αλλά «φωτίζει» το μέλλον.

Γιατί η ελληνική γλώσσα ανανεώνεται, εξελίσσεται και συμμετέχει δυναμικά στον νέο ψηφιακό κόσμο και στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι η αφετηρία και ο οδοδείκτης μας. Όχημα ιδανικών, αυτογνωσίας και ελευθερίας. Και γι’ αυτό αξίζει όχι μόνο να τη γιορτάζουμε, αλλά να τη ζούμε και να τη διδάσκουμε, ως δύναμη πολιτισμού, ειρήνης και ανθρώπινης προόδου.

Έλληνες Εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές από σχολεία του εξωτερικού (π.χ. Γερμανία) διαμαρτύρονται, λέγοντας ότι «μέρα με τη μέρα νιώθουμε όλο και πιο μακριά από την πατρίδα μας, καθώς η ελληνόγλωσση εκπαίδευση καταρρέει», όπως σημειώνουν. Πώς απαντάτε;

Ακούω με ειλικρινή σεβασμό την αγωνία των εκπαιδευτικών, των γονιών και των παιδιών μας στη Γερμανία και σε όλο τον κόσμο. Και θέλω να είμαι απολύτως ξεκάθαρη: κανείς δεν πρέπει να νιώθει μακριά από την πατρίδα. Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση όχι μόνο δεν καταρρέει, αλλά ενισχύεται με σχέδιο και συνέπεια.

Φέτος υπηρετούν στο εξωτερικό 757 εκπαιδευτικοί, ενώ οι αποσπάσεις για το 2025–2026 εκδόθηκαν νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά της τελευταίας δεκαετίας, δείχνοντας έτσι τη διαρκή στήριξη στους εκπαιδευτικούς μας, που κρατούν καθημερινά αναμμένη τη «φλόγα» της ελληνικής παιδείας μακριά από την Ελλάδα.

Καλύπτουμε τις ανάγκες 40.068 μαθητών, λειτουργούν 58 αμιγή ελληνικά σχολεία με 3.280 μαθητές – τα 29 στη Γερμανία – και έχουν ήδη αποσταλεί 145.805 βιβλία δωρεάν. Παράλληλα, φέτος στηρίζουμε με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς, 135 Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας και ενισχύουμε 28 Πανεπιστημιακές Έδρες, με 33 αποσπασμένους εκπαιδευτικούς.

Επίσης, κατά τη διάρκεια της θητείας μου αναγνωρίσαμε τέσσερα επιπλέον Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού σε διάφορα μέρη του κόσμου, ένα εκ των οποίων στη Γερμανία.

Tέλος, μεριμνούμε για τα στεγαστικά ζητήματα των ελληνικών σχολείων στο εξωτερικό. Φέτος, οριστικοποιήσαμε μια χρόνια εκκρεμότητα: τη στέγαση του Ελληνικού Σχολείου Μονάχου. Υπογράψαμε σύμβαση μίσθωσης για νέο, σύγχρονο κτίριο, όπου θα στεγαστούν 199 μαθητές του Δημοτικού και 142 μαθητές του Γυμνασίου. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε η σύμβαση για το σχολικό κτίριο του Ελληνικού Σχολείου Ντόρτμουντ και προχωρά η σύμβαση για το Σχολείο του Ντίσελντορφ, με ιδιαίτερα επωφελείς όρους για το ελληνικό δημόσιο.

Ξέρω ότι υπάρχουν δυσκολίες - Δεν τις αγνοούμε. Τις αντιμετωπίζουμε μία-μία, με καλύτερη οργάνωση, με τη χρήση ψηφιακών εκπαιδευτικών εργαλείων, με τη στενότερη συνεργασία με τα Συντονιστικά μας Γραφεία και ασφαλώς με τη συνεχή παρακολούθηση των πραγματικών αναγκών των σχολείων μας.

Η «Μητέρα» Ελλάδα είναι πάντα δίπλα στην ομογένεια. Δεν απομακρύνουμε την ελληνική γλώσσα από τα παιδιά μας αλλά, κάνουμε σταθερά βήματα για να τα φέρουμε ακόμη πιο κοντά. Αυτή δεν είναι υπόσχεση - είναι δέσμευση!

Με ποια συγκεκριμένα κίνητρα σχεδιάζετε να ενισχύσετε την παρουσία του Έλληνα δασκάλου στο εξωτερικό;

Ο Έλληνας δάσκαλος στο εξωτερικό, είναι ο «ζωντανός συνδετικός κρίκος» της Ομογένειας με τη σύγχρονη Ελλάδα. Γι’ αυτό και προχωράμε σε ένα ολοκληρωμένο και πραγματικά ελκυστικό σύνολο κινήτρων. Παράλληλα, προσφέρουμε ταχύρρυθμη επιμόρφωση στους εκπαιδευτικούς μας - σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης - για διδασκαλία σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα.

Επεξεργαζόμαστε, επίσης, νέα νομοθετική ρύθμιση για την επέκταση του ειδικού επιμισθίου και στο 5ο έτος απόσπασης, καθώς και νέο πλαίσιο επιλογής συντονιστών, ώστε να γίνει το σύστημα πιο διαφανές και αποτελεσματικό. Ταυτόχρονα, λύνουμε διαχρονικά στεγαστικά ζητήματα των σχολείων μας στο εξωτερικό, όπως ανέφερα λεπτομερώς. Έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι συμβάσεις για το Μόναχο και το Ντόρτμουντ, ενώ προχωρά η σύμβαση για το Ντίσελντορφ.

Για εμάς, η ενίσχυση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης του εξωτερικού δεν είναι ένα τυπικό καθήκον, αλλά μία εθνική αποστολή. Θέλουμε ο Έλληνας δάσκαλος να νιώθει ότι η Πολιτεία τον στηρίζει, τον εμπιστεύεται και τον ανταμείβει, γιατί είναι εκείνος που κρατά «ζωντανή» τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την ταυτότητά μας σε κάθε γωνιά του κόσμου.