Μάχη του Βερντέν: ένας σκοτωμένος κάθε 24 μέτρα – Πολλοί νεκροί για το τίποτα…

Έχει γραφτεί ότι δεν υπήρξε σπιθαμή γης στο πεδίο της Μάχης του Βερντέν χωρίς οβίδα. Γάλλοι και Γερμανοί έριξαν 40.000.000 οβίδες από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1916. Οι απώλειες; Κοντά στο ένα εκατομμύριο άνθρωποι νεκροί, βαριά τραυματισμένοι, ακρωτηριασμένοι και χαμένοι στη λάσπη των χαρακωμάτων. Ένας σκοτωμένος κάθε 24 μέτρα!

Αυτή ήταν η Μάχη του Βερντέν, που άρχισε μια μέρα σαν σήμερα, 21 Φεβρουαρίου του 1916 κι όταν τέλειωσε έμεινε μοναχά ως σύμβολο για τους Γάλλους και τίποτα περισσότερο...

Στις 21 Φεβρουαρίου του 1916 ο Γερμανός Στρατηγός Έριχ φον Φάλκενχαϊν εξαπέλυσε τη σφοδρότατη επίθεσή του εναντίον του Βερντέν, οχυρής πόλης της Γαλλίας, αποσκοπώντας στην εξολόθρευση του Γαλλικού Στρατού. Ο Έριχ φον Φάλκενχαϊν ήταν βέβαιος ότι η συμβολική αξία του Βερντέν ήταν τέτοια, που οι Γάλλοι «θα αναγκάζονταν να ρίξουν στη μάχη κάθε διαθέσιμο άντρα» και εκείνη η μάχη έμεινε στην Ιστορία ως  η μεγαλύτερη μάχη φθοράς, γνωστή για την περίφημη γαλλική υπόσχεση «Ils ne passeront pas« (Δεν θα περάσουν).

Η επιχείρηση σχεδιάστηκε με μεγάλη μυστικότητα, αλλά διέρρευσε στους Γάλλους λίγες μέρες πριν από την έναρξή της, που καθυστέρησε εξαιτίας της κακοκαιρίας. Έτσι, οι Γάλλοι πρόφτασαν να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους. Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά φλογοβόλα όπλα για να «καθαρίσουν» τα γαλλικά χαρακώματα, αλλά και χημικά αέρια. Δύο μέρες αργότερα είχαν προελάσει 7 χιλιόμετρα μέσα στις εχθρικές γραμμές. Μέχρι τον Ιούλιο οι Γάλλοι είχαν 315.000 απώλειες, ενώ οι Γερμανοί 280.000.

Η κατάσταση έγινε απελπιστική για τους Γάλλους. Τους έσωσαν, όμως, οι ενισχύσεις υπό τον στρατηγό Πετέν, που κατόρθωσε να σταθεροποιήσει το μέτωπο. Οι έντονες χιονοπτώσεις και η αριθμητική ισορροπία οδήγησαν τη μάχη σε στασιμότητα και τέλμα, γνώριμο στοιχείο των επιχειρήσεων στο Δυτικό Μέτωπο. Στις μάχες του Βερντέν έλαβε μέρος και ένας νεαρός λοχαγός, ο Σαρλ Ντε Γκωλ (μετέπειτα Πρόεδρος της Γαλλίας), ο οποίος πιάστηκε αιχμάλωτος.

Τον Μάιο ο Πετέν πήρε προαγωγή και παραχώρησε τη θέση του στον Ρομπέρ Νιβέλ. Ο νέος διοικητής εξαπέλυσε επίθεση στις 24 Οκτωβρίου από την οποία κατάφερε να κερδίσει το περισσότερο από το χαμένο έδαφος Οι μάχες τελείωσαν στις 18 Δεκεμβρίου του 1916. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν 434.000 (νεκροί και τραυματίες) και των Γάλλων 583.000. Η αποτυχία της επίθεσης του Βερντέν για τους Γερμανούς, οδήγησε στην απόλυση του Φαλκενχάιν από τη θέση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου. Οι Γάλλοι μετρούσαν πολυάριθμες απώλειες κάτι που θα είχε βαθύ αντίκτυπο στον γαλλικό στρατό και την κοινωνία και που τελικά οδήγησε σε κρίση ηθικού και συνέβαλε στις μαζικές ανταρσίες που παρατηρήθηκαν το 1917. 

Η αντοχή και η αποτελεσματικότητα των οχυρώσεων στο Βερντέν έδωσαν την ιδέα στους Γάλλους να κατασκευάσουν την περίφημη «αδιαπέραστη» Γραμμή Μαζινό· οι Ναζί, το 1940 απλά την παρέκαμψαν και μπήκαν στο Παρίσι!

Επίσης σαν σήμερα...

1848: Ο Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς δημοσιεύουν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο.

1913: Ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει τα Γιάννενα από τους Τούρκους.

1915: Πρώτη πράξη του Εθνικού Διχασμού: Παραιτείται ο Βενιζέλος. 

1985: Ο εκδότης Νίκος Μομφεράτος και ο οδηγός του πέφτουν νεκροί από την τρομοκρτική οργάνωση «17 Νοέμβρη».