Υγροβιότοπος Κερκίνης: Βαρκάδα στη λίμνη και μαγική φύση!

Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ, στο βορειοδυτικό τμήμα στο νομό Σερρών, ένας από τους 10 ελληνικούς υγρότοπους Διεθνούς Σημασίας, γνωστοί και ως υγρότοποι της Συνθήκης Ραμσάρ, σχηματίζεται από τα νερά του ποταμού Στρυμόνα. Δημιουργήθηκε το 1932 με την κατασκευή ενός φράγματος κοντά στο χωριό Λιθότοπος και την κατασκευή αναχωμάτων στα ανατολικά και δυτικά. Σκοπός της δημιουργίας της λίμνης ήταν η ανάσχεση και συγκράτηση των πλημμυρικών παροχών του Στρυμόνα, η συγκράτηση των φερτών υλών καθώς και η άρδευση της πεδιάδας των Σερρών.  

Το 1982 εγκαινιάστηκε ένα νέο φράγμα το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη εποχιακή αυξομείωση της στάθμης του νερού κατά 4,5 περίπου μέτρα μεταξύ φθινοπώρου και άνοιξης. Το φθινόπωρο έχει 31 μέτρα ύψος και η επιφάνεια της αναλογίζεται στα 50.000 στρέμματα, τη δε άνοιξη, το υψόμετρο φτάνει στα 36 μέτρα και η επιφάνεια μεταβάλλεται στα 73.000 στρέμματα. Αυτή βεβαίως, η διακύμανση έχει αρνητικές συνέπειες στο βιότοπο, σε πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας καθώς και στους παραλίμνιους οικισμούς.

Ο υγροβιότοπος της Κερκίνης περιλαμβάνει 25 χλμ. του ποταμού Στρυμόνα, 10 χλμ. του ποταμού Κερκινίτη, μια μεγάλη ποικιλία καναλιών και ρεμάτων καθώς και μια μεγάλη έκταση καλλιεργήσιμης γης. Τα δε ορεινά συγκροτήματα του Μπέλες (Κερκίνη) και των Κρουσίων προσθέτουν στην περιοχή επιβλητικότητα και ομορφιά!

Χλωρίδα, πανίδα και νεροβούβαλοι

Ο υγρότοπος της Κερκίνης ξεχωρίζει, μεταξύ άλλων, για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του. Μέχρι στιγμής, έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 1300 είδη φυτών στο Εθνικό Πάρκο, ορισμένα από τα οποία είναι σπάνια ή ενδημικά. Στις ελώδεις περιοχές κυριαρχούν τα νούφαρα, η ίριδα, η μέντα κ.ά. ενώ η δενδρώδης βλάστηση αποτελείται κυρίως από ιτιές, λεύκες, πλατάνια κτλ.

Από την άλλη, σ’ ότι αφορά την πανίδα του υγρότοπου, στο Εθνικό Πάρκο έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 300 είδη πουλιών, εκ των οποίων τα 137 είδη φωλιάζουν, 134 είδη διαχειμάζουν και 163 είδη χρησιμοποιούν τον υγρότοπο και την ευρύτερη περιοχή ως ενδιάμεσο σταθμό ανάπαυσης και τροφοληψίας κατά τη διάρκεια των μεταναστευτικών τους ταξιδιών. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η λίμνη Κερκίνη -μαζί με την περιοχή του Πόρτo Λάγoς στα όρια των νομών Ξάνθης και Ροδόπης-, είναι η πιο σημαντική περιοχή διαχείμασης του αργυροπελεκάνου στην Ευρώπη. Πολλά είναι και τα είδη θηλαστικών, ψαριών, ερπετών και ασπόνδυλων που παρατηρούνται στον υγρότοπο της Κερκίνης.

Σ’ ότι αφορά τα βουβάλια, στην παραλίμνια περιοχή της Κερκίνης συναντάται ο μεγαλύτερος πληθυσμός νεροβούβαλων στην Ελλάδα. Περίπου το 80% του συνολικού πληθυσμού βουβαλιών της χώρας, εντοπίζεται εκεί, είναι προστατευόμενο είδος, βόσκει ελεύθερα και δεν καταστρέφει τον υγρότοπο. Τόσο το κρέας του βουβαλιού, όσο και το γάλα του, διακρίνονται για την πλούσια θρεπτική τους αξία, με το κρέας να αποτελεί σημαντική πηγή σε σίδηρο, φώσφορο, βιταμίνη Α, να έχει χαμηλά λιπαρά και παράλληλα να είναι και νόστιμο! Στην περιοχή υπάρχουν εκτροφεία βουβαλιών, παραγωγής, τυποποίησης και διακίνησης βουβαλίσιου κρέατος.

Δραστηριότητες

Η περιοχή του υγρότοπου της Κερκίνης αποτελεί τον παράδεισο για τους λάτρεις της φύσης. Εδώ είναι ο ιδανικός τόπος για παρατήρηση πουλιών (σ.σ. θα παρατηρήσετε τον τρόπο ζωής των πληθυσμών, των φωλιών τους, τον τρόπο συμβίωσης και συνύπαρξης στις ομαδικές τους αποικίες), για φωτογράφηση, ποδηλασία, διαδρομές με 4x4, πεζοπορία, ιππασία, τοξοβολία, κανό και περιήγηση με βάρκα κ.ά.

Ανάλογα πάντα με την εποχή, οι διαδρομές με βάρκα – με τις «πλάβες» όπως τις ονομάζουν-, με αφετηρία το λιμανάκι της Κερκίνης, για άνοιξη – καλοκαίρι ακολουθούν τη διαδρομή στο παρυδάτιο δάσος (δέλτα του Στρυμόνα) με τα πουλιά στις φωλιές τους, ενώ για φθινόπωρο –χειμώνα η περιήγηση επικεντρώνεται στα σημεία που συγκεντρώνονται τα φλαμίνγκο, οι πελεκάνοι και οι κορμοράνοι.

Διαδρομή

Από τον Λιθότοπο, εκεί όπου έχει κατασκευαστεί το φράγμα της λίμνης Κερκίνης, ακολουθώντας το δρόμο αριστερά φτάνετε στο χωριό Κερκίνη, ψαροχώρι χτισμένο στο βορειοανατολικό άκρο της ομώνυμης λίμνης. Στο χωριό θα βρείτε ξενώνες, ταβέρνες, κρεοπωλεία κτλ., αποτελεί έδρα του Κέντρου Πληροφόρησης Υγροτόπου Κερκίνης, ενώ από το λιμανάκι αναχωρούν οι βάρκες για βόλτα στη λίμνη.

Από Κερκίνη, περνάτε από Λιβαδιά και στη διασταύρωση αριστερά πηγαίνει προς Ροδόπολη, Πορόια και δεξιά προς Μανδράκι, Ακριτοχώρι Βυρώνεια κτλ. Στο Μανδράκι, είναι το ‘χωριό’, εκεί όπου είχε πραγματοποιήσει κινηματογραφικά γυρίσματα ο αείμνηστος σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος για την ταινία του «Το Λιβάδι που Δακρύζει». Στο Μανδράκι, σ’ αυτήν την πλευρά της λίμνης, θα δείτε πολλά νούφαρα-κίτρινα και λευκά-, καθώς και νεροκάστανα και σαλβίνιες. Μετά το Μανδράκι, είναι το Ακριτοχώρι, το Θρακικό και το Ομαλό, δεξιά το Μεγαλοχώρι, ευθεία η Βυρώνεια, το Νέο Πετρίτσι κτλ.

ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΚΕΡΚΙΝΗΣ, του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης, στο χωριό Κερκίνη, με ενημέρωση για το Εθνικό Πάρκο, φυλλάδια και χάρτες της περιοχής. Υπάρχει δυνατότητα ξενάγησης οργανωμένων ομάδων (μαθητές, φοιτητές, σύλλογοι) ή/και μεμονωμένων επισκεπτών εντός και εκτός του Κέντρου. Ωρες λειτουργίας, καθημερινά 8:00-16:00, Σάββατο και Κυριακή 10:00-14:00. Το Κέντρο διαθέτει μόνιμο εκθεσιακό χώρο με  πληροφορίες για το Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης και φωτογραφίες από την περιοχή (τηλ. 23270 28004, www.kerkini.gr).

Info

-Απόσταση: Από Αθήνα ακολουθείτε την εθνική οδό για Θεσσαλονίκη, στη συνέχεια την Εγνατία οδό για Σέρρες, έξοδος για Κερκίνη, στη διασταύρωση του Στρυμονικού. Συνολικά θα διανύσετε περίπου 600 χλμ. Από Θεσσαλονίκη ακολουθείτε την Εγνατία οδό για Σέρρες και στη συνέχεια πινακίδες για Κερκίνη. Θα διανύσετε 95 χλμ. Από το Λιθότοπο μέχρι το χωριό Κερκίνη η απόσταση είναι 17 χλμ.

-Διαμονή: Τόσο στο χωριό Κερκίνη όσο και στη γύρω περιοχή, θα βρείτε οικοξενώνες, μικρές ξενοδοχειακές μονάδες, παραδοσιακούς ξενώνες, δωμάτια και στούντιο για ευχάριστη διαμονή.

Tips

-Μοναστήρια: Ιερό Ησυχαστήριο Τιμίου Προδρόμου, με αγιορείτικη μοναστηριακή αρχιτεκτονική, μετόχι της ιεράς μονής Ξενοφώντος. Βρίσκεται στον οικισμό Ακριτοχώρι, στους πρόποδες του όρους Κερκίνη (Μπέλες), χτίστηκε το 1981, πάνω στο διεθνές περιπατητικό μονοπάτι Ε4/Ε6 και έχει υπέροχη θέα προς τη λίμνη. Παναγία Γουμερά, στις πλαγιές του Μπέλες, κοντά στη Μακρινίτσα, φιλοξενεί τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γουμερά, την οποία μετέφεραν το 1923 πρόσφυγες από την Αργυρούπολη του Πόντου.

-Ενυδρείο Βυρώνειας: Φιλοξενούνται 27 είδη της ιχθυοπανίδας της περιοχής (γουλιανός, χέλι, γριβάδι, τούρνα, πεταλούδα κ.ά.) ενώ υπάρχει και μικρό ερπετάριο με αντιπροσωπευτικά είδη ξένων ερπετών. Λειτουργεί καθημερινά 10.00 – 17.30, Κυριακές και αργίες έως τις 18.00 (τηλ. 6943 815981 Γιάννης).

-Σιδηροδρομικός σταθμός Βυρώνειας: Υπήρξε έδρα του ελληνικού στρατηγείου στην τελευταία φάση του Β’ Βαλκανικού Πολέμου (1913). Η χάλκινη επιγραφή στο αιωνόβιο πλατάνι θυμίζει τη συνάντηση του Βασιλιά Κωνσταντίνου και του τότε πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, στην οποία κατέληξαν στις ελληνικές «κόκκινες γραμμές» απέναντι στην ηττημένη Βουλγαρία. Στις μέρες μας, ο σιδηροδρομικός σταθμός λειτουργεί ως παραδοσιακό καφέ – μεζεδο – παντοπωλείο με την ονομασία «Μεθοριακός Σταθμός», σερβίροντας παραδοσιακά εδέσματα, μεζέδες με τσίπουρο κτλ. (τηλ 23231 11205).

-Λιμανάκι Μανδρακίου: Πολύ καλό σημείο για παρατήρηση κοπαδιών από πάπιες, πελεκάνους, φοινικόπτερα (τον χειμώνα), ερωδιούς, γλαρόνια, λαγγόνες, κορμοράνους κ.ά. (το καλοκαίρι). Από εκεί φαίνονται οι εξέδρες αναπαραγωγής των αργυροπελεκάνων καθώς και η πλωτή εξέδρα για τα γλαρόνια.

-Πορόια: Τα Κάτω και Ανω Πορόια, χτισμένα στις πλαγιές του όρους Μπέλλες (6 περίπου χλμ.). Στα Ανω Πορόια, σε υψόμετρο 360 μ., περιηγηθείτε στα στενά δρομάκια με τα σπίτια με μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, ανεβείτε μέχρι την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με την πανοραμική θέα, και βεβαίως must αποτελεί η τοποθεσία Πλατανεώνας, δάσος γεμάτο πλατάνια, τρεχούμενα νερά, ξύλινα γεφυράκια, ταβέρνα με πέστροφες. Εκεί και τα άλογα του Νίκου για ποικίλες διαδρομές μέσα στο δάσος (τηλ. 6977 043245).

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Βουβαλίσιο κρέας (καβουρμάς, λουκάνικο, καπνιστή μπριζόλα), βουβαλίσιο γάλα, σουτζουκάκια και μπιφτέκι από βουβάλι, γριβάδι, πέστροφες, γλυκά κουταλιού, λικέρ, αρωματικά βότανα, μαρμελάδες, χειροποίητα ζυμαρικά από δίκοκκο σιτάρι, τσίπουρο και ούζο, βουβάλι στη γάστρα με χυλοπίτες, καβουρμάς με αυγά, κεμπάπ βουβαλίσιο γιαουρτλού, λουκάνικα Τζουμαγιάς, πίτες, αρώνια βιολογική κ.ά.