Δεν πήγε πολύ καλά το τελευταίο τριήμερο για την κυβέρνηση, αφού κατάφερε και να δώσει χρήματα, αλλά και να έχει απέναντί της εκατομμύρια πολίτες. Αναφέρομαι στην περίφημη «επιστροφή ενοικίου» και την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης στους αγρότες. Και στις δύο περιπτώσεις η κυβέρνηση υποσχέθηκε πολλά, οι μεγαλοστομίες περίσσεψαν. Και τώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τις συνέπειες των ίδιων των υποσχέσεών της.
Ξεκινάω με την λεγόμενη «επιστροφή ενοικίου», που αναδεικνύεται πια στο νέο μεγάλο φιάσκο της κυβέρνησης. Ένα φιάσκο τεχνοκρατικό, επικοινωνιακό και τελικά πολιτικό. Τους λόγους τους είχα εξηγήσει εδώ και πολύ καιρό και όλα έδειχναν ότι η υπόθεση είναι λάθος στημένη εξαρχής. Ωστόσο ούτε το Μαξίμου ούτε το οικονομικό επιτελείο έκαναν τις κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις ώστε να αποφύγουν τα απανωτά λάθη. Και εκατομμύρια πολίτες, είτε έλαβαν την «επιστροφή» είτε όχι, νιώθουν αδικημένοι.
Από την ημέρα που ανακοινώθηκε το μέτρο, όλη η κυβέρνηση, από το τελευταίο στέλεχος μέχρι τον πρωθυπουργό, έλεγαν πως εκατοντάδες χιλιάδες ενοικιαστές, χωρίς να χρειάζεται καμία αίτηση, «θα δουν ένα ολόκληρο ενοίκιο να επιστρέφει στον λογαριασμό τους». Το είπε και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μια μέρα πριν πιστωθούν οι λογαριασμοί των δικαιούχων με τα ποσά, ενώ χτες Κυριακή είπε πως πλέον υπάρχει «μόνιμη επιστροφή ενός ενοικίου έως 800 ευρώ». Έλα, όμως που πάρα πολλοί δεν είδαν «ένα ολόκληρο ενοίκιο» να τους καταβάλλεται. Και οι καταγγελίες έπεσαν «βροχή».
Τι συνέβη; Θα προσπαθήσω να σας το εξηγήσω όσο το δυνατόν πιο τηλεγραφικά. Η κυβέρνηση κοίταξε τις επίσημες δηλώσεις που καταθέτουν ιδιοκτήτες και ενοικιαστές ακινήτων στην ΑΑΔΕ. Είδε πως ο μέσος όρος του μηνιαίου μισθώματος που δηλώνεται στην εφορία ανέρχεται σε 255 ευρώ το μήνα. Αυτό το στοιχείο από μόνο του δείχνει πως ελάχιστοι στην Ελλάδα δηλώνουν στις αρχές τα πραγματικά ενοίκια που καταβάλλονται και εισπράττονται, κάτι που αναγνώρισε και ο Κυριάκος Πιερρακάκης την Παρασκευή λέγοντας πως «το μέσο ενοίκιο στην Ελλάδα, νομίζω ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε, ότι υποεκπροσωπείται, εάν πούμε ότι είναι στα 255 ευρώ το μήνα».
Παρόλα αυτά η κυβέρνηση έκανε τους υπολογισμούς, έφτιαξε τα κριτήρια και έβγαλε πως κατά μέσο όρο θα επιστραφεί ένα αντίστοιχο ποσό σε κάθε ενοικιαστή.
Τέτοιο χαμηλό ενοίκιο, ιδίως τα τελευταία χρόνια που οι τιμές έχουν εκτοξευθεί στην Αθήνα, τις άλλες πόλεις και τα νησιά, πρέπει να υπάρχουν μόνο για κοτέτσια σε χωριά. Και ένα τέτοιο ποσό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί «ένα ολόκληρο ενοίκιο», όπως διαφήμισε όλη η κυβέρνηση, από την κορυφή μέχρι τη βάση.
Υπήρχαν όμως και δύο ακόμα προβλήματα. Πρώτον, ο υπολογισμός του «ολόκληρου ενοικίου» έγινε διαιρώντας την ετήσια καταβολή ενοικίου δια του 12, με αποτέλεσμα όσοι έπιασαν ένα σπίτι στη μέση της χρονιάς ή μετακόμισαν σε πιο ακριβό σπίτι, να δουν το ποσό να μειώνεται. Δεύτερον, τα εισοδηματικά κριτήρια ήταν τέτοια που επέτρεπαν σε φοροφυγάδες να συμπεριληφθούν στους δικαιούχους. Όσοι όμως είναι για παράδειγμα μισθωτοί ή συνταξιούχοι και δηλώνουν τα πάντα, μπορεί να πετάχτηκαν έξω από τους δικαιούχους, παρά το γεγονός ότι πληρώνουν ένα μεγάλο ποσοστό του εισοδήματός τους για ενοίκια.
Η κυβέρνηση αναζητούσε ένα μέτρο για να δείξει πως κάνει κάποιου είδους «κοινωνική πολιτική» με αυτό το επίδομα για το κόστος διαβίωσης που εκτοξεύεται. Και τελικά κατάφερε να εντυπωθεί σε μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης πως έδωσε πολύ λιγότερα από αυτά που είχε υποσχεθεί. Έπεσε δηλαδή στην παγίδα που έφτιαξε η ίδια.
Το ίδιο στραπάτσο είχε πάθει, αν θυμάστε, και η κυβέρνηση Τσίπρα, όταν είχε υποσχεθεί πως θα επιστρέψει σε συνταξιούχους την «13η σύνταξη», καταβάλλοντας τελικά ένα μέρος της σε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους. Η επικοινωνιακή διαχείριση τότε κατάστρεψε εκείνη την πρωτοβουλία, ο κόσμος απογοητεύτηκε και ύστερα θύμωσε. Και με το δίκιο του.
Έρχομαι στο άλλο μεγάλο θέμα, την χορήγηση της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης στους αγρότες. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες το Μαξίμου, το οικονομικό επιτελείο και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έλεγαν πως μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου θα δοθούν στους αγρότες τα σχεδόν 600 εκατ. ευρώ (580 για την ακρίβεια) της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης, με προφανή σκοπό να κάμψουν τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των αγροτών. Μόνο ο Κωστής Χατζηδάκης, που έχει αναλάβει τα αγροτικά από το Μαξίμου, πρόσθετε σε συνεντεύξεις και δηλώσεις του φράσεις του στυλ «αν όλα πάνε καλά». Μάταια, γιατί όλοι οι υπόλοιποι έδιναν απανωτές διαβεβαιώσεις για τα χρήματα. Και τώρα ο Χατζηδάκης καλείται να βγάλει ξανά το φίδι από την τρύπα.
Τελικά η κυβέρνηση από τα 580 εκατομμύρια έδωσε 363 εκατομμύρια, δηλαδή 217 εκατομμύρια λιγότερα. Και αντί του 70% της βασικής ενίσχυσης που είχε υποσχεθεί, έδωσε το 44% του συνόλου της στους αγρότες. Άντε μετά να εξηγήσεις στα μπλόκα τι δεν πήγε καλά...
Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγνώρισε το πρόβλημα λέγοντας στην κυριακάτικη ανάρτησή του πως «υποβλήθηκαν λιγότερες δηλώσεις και διαπιστώθηκαν επίσης ελλείψεις σε στοιχεία που υποβλήθηκαν από περίπου 44.000 αγρότες για τους οποίους θα γίνει στο αμέσως επόμενο διάστημα επαλήθευση στοιχείων». Δυστυχώς, είναι αδυνατόν να πείσεις τον κόσμο πως ανακάλυψες μια μέρα μετά την καταβολή της «κουτσουρεμένης» προκαταβολής πως τελικά κατατέθηκαν λιγότερες ή λαθεμένες αιτήσεις από τους αγρότες.
Και στους πλέον καλόπιστους είναι πια προφανές πως το Μαξίμου και η κυβέρνηση έχει ανάγκη για «θετικές ειδήσεις», που στο τέλος όμως διαψεύδονται. Η αγωνία είναι, όμως, κακός σύμβουλος και με αυτόν τον τρόπο ούτε οι δημοσκοπήσεις θα καλυτερεύσουν ούτε τα μπλόκα θα παύσουν.
Ο Βαγγέλης Βενιζέλος ξαναχτύπησε και αυτή τη φορά τα «σκάγια» πήραν κυρίως την κυβέρνηση, αλλά και την αντιπολίτευση. Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, μιλώντας σε παρουσίαση του βιβλίου του Τάσου Γιαννίτση στη Θεσσαλονίκη, επανέλαβε ότι «η χώρα είναι μη διακυβερνήσιμη» και παρέθεσε μια σειρά από στοιχεία για την δημοσιονομική πορεία της χώρας, τις μειούμενες επενδύσεις, το δημογραφικό και την ανεργία. Πέρα όμως από τα μελανά χρώματα για την οικονομία, ο Βενιζέλος με φόντο την αδυναμία για σχηματισμός κυβέρνησης αυτοδυναμίας στις επόμενες εκλογές, είπε πως «πρέπει να σκεφτούμε αν μπορεί το πολιτικό σύστημα να αναδείξει κυβερνήσεις συνεργασίας». Με λίγα λόγια ο Βαγγέλης Βενιζέλος επιτέθηκε στην κυβέρνηση για την οικονομική της πολιτική, αλλά έκρουσε και τον κώδωνα στην αντιπολίτευση πως πρέπει να συζητήσεις για τα πραγματικά δημοσιονομικά προβλήματα και πάρει σοβαρές πολιτικές πρωτοβουλίες.
Στο συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που διεξήχθη στην Άγκυρα, βρέθηκε το Σάββατο ο Σωκράτης Φάμελλος. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε.συναντησεις με στελέχη του CHP, δηλώνοντας την αλληλεγγύη του στα διωκόμενα στελέχη του, με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση του τον Εκρέμ Ιμάμογλου, ενώ συναντήθηκε και με.στελεχη του DEM (πρώην HDP).
Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως παρά το γεγονός.πως το CHP ανήκει στη Σοσιαλιστική Διεθνή, εκπρόσωπος του «ομογάλακτου» ΠΑΣΟΚ δεν παρέστη στο συνέδριο...
Στην αντιπολίτευση και ιδιαίτερα στην λεγόμενη «προοδευτική» πάντως έχουν άλλα «ζόρια». Όλοι και όλες περιμένουν τις επόμενες κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα, που θα παρουσιάσει το βιβλίο του την Τετάρτη στο Παλλάς. Στο πάνελ της παρουσίασης που ανακοινώθηκε από τον εκδοτικό οίκο της «Ιθάκης», ο Τσίπρας φαίνεται να διάλεξε πρόσωπα του ευρύτερου περιβάλλοντός του και να αποφύγει τις εκπλήξεις. Έτσι ο πρώην πρωθυπουργός θα έχει άπλετο χρόνο μπροστά του να απαντήσει στις επιθέσεις που δέχτηκε για τα όσα γράφει στο βιβλίο του. Προσωπικά θα περιμένω να δω ποιοι θα εμφανιστούν στις θέσεις του Παλλάς και αν ο Τσίπρας θα δώσει σήμα πως θα φτιάξει νέο κόμμα...
Αν κρίνω πάντως και από την διαφήμιση που έβγαλε μεγάλη αλυσίδα πολυκαταστημάτων και παιχνιδιών, που προσπαθεί να διακωμωδήσει το βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα, επιβεβαιώνεται η εικόνα πως τη συγκεκριμένη έκδοση αποτέλεσε πολιτικό γεγονός που συζητιέται παντού.
Την μεγαλύτερη προβολή από τους πρώην συνοδοιπόρους του Αλέξη Τσίπρα απολαμβάνει αυτές τις μέρες ο Στέφανος Κασσελάκης. Ο οποίος, όμως, έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτηση για κάτι άσχετο με το βιβλίο του πρώην πρωθυπουργού. Ρωτήθηκε σε συνέντευξή του αν του χτυπήσει την πόρτα ο Κυριάκος Μητσοτάκης για συνεργασία, τι θα πράξει ο ίδιος. Ο Κασσελάκης απάντησε γρήγορα και κοφτά «Όχι στον Μητσοτάκη». «Όχι στον Μητσοτάκη ή όχι στη Νέα Δημοκρατία;» αντέτεινε ο δημοσιογράφος με τον επικεφαλής του Κινήματος Δημοκρατίας να λέει: «Δεν ξέρω με τη Νέα Δημοκρατία. Ο Μητσοτάκης και όλοι όσοι έχουν μπει σε ένα πλέγμα διαπλοκής, ΟΠΕΚΕΠΕ, Τέμπη, υποκλοπές, δεν μπορούν να είναι στο υπουργικό συμβούλιο μαζί μας». Και πάντως έτσι ο Κασσελάκης δήλωσε διαθέσιμος για συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία, έστω υπό προϋποθέσεις...
Στην δίκη για τις υποκλοπές, που περνά στα «ψιλά των περισσότερων μέσων ενημέρωσης, λέγονται «τέρατα», ενώ βασικοί μάρτυρες της υπόθεσης παριστάνουν τους άσχετους (για να το θέσω κόσμια). Χαρακτηριστική η περίπτωση του Κωνσταντίνου Τσουβάλα, πρώην γ.γ. του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και πρώην αρχηγού της ΕΛΑΣ. Ο Τσουβάλας, που έφυγε από την αστυνομία μετά την τραγωδία στο Μάτι και από γ.γ. του υπουργείου μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών, στην κατάθεσή του είπε μέσες άκρες πως δεν γνώριζε τίποτα για την περίφημη Krikel και πως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου είχε εγκρίνει την σύμβαση μαζί της. Το καλύτερο βέβαια αφορούσε την γνωριμία του με τον Γιάννη Λαβράνο: Ισχυρίστηκε πως δεν τον γνώριζε. Ωστόσο είχε πάει στα βαφτίσια του παιδιού του...
Στο κυβερνητικό επιτελείο επικρατεί εμφανής ανησυχία, καθώς τα επεισόδια στο συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη λειτούργησαν ως προοίμιο πολέμου. Πίσω από τις εικόνες έντασης, κυβερνητικά στελέχη βλέπουν πλέον ένα συγκροτημένο κύμα δυσαρέσκειας από δημάρχους που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν απόλυτα ευθυγραμμισμένοι με τη ΝΔ και την κυβέρνηση.
Οι συζητήσεις μακριά από τα φώτα στην Πειραιώς αποτυπώνουν ότι η κυβέρνηση προσπαθεί μεθοδικά να «σβήσει τη φωτιά». Από τις αρχές Νοεμβρίου, πραγματοποιούνται αλλεπάλληλες συναντήσεις, με την παρουσία υπουργών, κομματικών παραγόντων και στενών συνεργατών του πρωθυπουργού. Ωστόσο, όπως μου λένε πρόσωπα που συμμετέχουν στις συζητήσεις, το κλίμα καχυποψίας όχι μόνο δεν έχει αλλάζει προς το καλύτερο, αλλά το ρήγμα δείχνει να βαθαίνει.
Κεντρικό αγκάθι παραμένουν ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ο εκλογικός νόμος, ζητήματα που οι αυτοδιοικητικοί χαρακτηρίζουν «καθοριστικά για τη λειτουργία των δήμων». Παρά τις προσπάθειες καθησυχασμού, οι δήμαρχοι επιμένουν πως δεν έχουν λάβει ουσιαστικές απαντήσεις.
Με τη συνάντηση της 16ης Δεκεμβρίου να αποκτά πλέον χαρακτήρα κρίσιμης δοκιμασίας, στο κυβερνητικό στρατόπεδο αυξάνεται ο προβληματισμός: Μπορεί ένα τμήμα της αυτοδιοίκησης, θεωρητικά το πιο σταθερό στήριγμα της κυβέρνησης, να μετατραπεί σε παράγοντα εσωτερικής πίεσης;
Η χθεσινή, κυριακάτικη ανάρτηση του πρωθυπουργού έφερε ως απάντηση σκληρές ανακοινώσεις από την αντιπολίτευση για τις κυβερνητικές επιδόσεις και την αξιοπιστία της, ανοίγοντας έναν νέο κύκλο πολιτικής πίεσης για το Μέγαρο Μαξίμου. Στο επίκεντρο βρέθηκαν τα εργασιακά, με την κριτική να επικεντρώνεται στο περιορισμένο εύρος των συλλογικών συμβάσεων και στη στασιμότητα των πραγματικών μισθών μέσα σε περίοδο έντονης ακρίβειας.
Παράλληλα, δεν έλειψαν τα αρνητικά σχόλια και οι επιθέσεις για την προσπάθεια της κυβέρνησης να εμφανιστεί ως αρωγός συμφωνιών που –όπως υποστηρίχθηκε– αρχικά αντιμετώπισε με επιφυλακτικότητα. Αντίστοιχα, η υπόθεση της βασικής ενίσχυσης στον πρωτογενή τομέα χαρακτηρίστηκε ως ενδεικτική διοικητικών αστοχιών, με αναφορές σε παρατεταμένη ταλαιπωρία για τους παραγωγούς.
Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε και στην πορεία της οικονομίας. Παρά τις κυβερνητικές δηλώσεις περί σταθερής τροχιάς, οι επίσημες προβλέψεις δείχνουν αιχμηρή επιβράδυνση της ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, μόλις ολοκληρωθεί ο κύκλος χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα στοιχεία καταγράφουν πτωτική τάση έως το 2029, γεγονός που δικαιώνει και ενισχύει όσους αμφισβητούν τη βιωσιμότητα του κυβερνητικού success story.
Το μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη προς το υπουργικό συμβούλιο ήταν από τα πιο ξεκάθαρα των τελευταίων μηνών: κανένα ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης δεν επιτρέπεται να μείνει πίσω. Η προειδοποίηση μοιάζει με τελεσίγραφο που συνδέεται άμεσα με την αξιολόγηση υπουργών και χαρτοφυλακίων.
Ο πρωθυπουργός γνωρίζει ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Με δισεκατομμύρια ευρώ να παραμένουν ακόμη αδιάθετα, η κυβέρνηση καλείται να απορροφήσει τεράστιο όγκο πόρων μέχρι τον Αύγουστο του 2026. Πρόκειται για έναν στόχο που απαιτεί ταχύτητα, συντονισμό και μηδενικά λάθη — στοιχεία που δεν βρίσκονται άφθονα σε όλα τα υπουργεία.
Στους διαδρόμους των υπουργείων η παρέμβαση Μητσοτάκη είχε και δεύτερη ανάγνωση: προετοιμάζει το έδαφος, λένε, για σκληρές κρίσεις απόδοσης σε μια περίοδο όπου ακόμη και μικρές καθυστερήσεις μπορούν να κοστίσουν ακριβά.
Την ίδια ώρα, όμως, παραμένει ανοικτό το μεγάλο ζήτημα: ποιοι θα δουν πραγματικό όφελος από τα έργα του Ταμείου. Πολλοί μιλούν ήδη για μια διαδικασία που, όσο κι αν κινείται γρήγορα, αφήνει τους «μικρούς» εκτός παιχνιδιού, με την πρόσβαση σε χρηματοδότηση να παραμένει προνόμιο λίγων και ισχυρών. Το στοίχημα τώρα είναι διπλό: απορρόφηση πόρων και πολιτική αξιοπιστία. Κι αυτό το τεστ δεν το περνούν όλοι.
Στο παρασκήνιο ακούγεται ολοένα πιο έντονα ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης εξετάζει ένα ασυνήθιστο –και σίγουρα φιλόδοξο– σενάριο: να προσεγγίσει στελέχη που βρέθηκαν στο στόχαστρο της κριτικής του νέου βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα, στελέχη που ουσιαστικά τέθηκαν εκτός του νέου κομματικού σχεδιασμού που επιχειρεί να χτίσει ο πρώην πρωθυπουργός.
Όσοι παρακολουθούν από κοντά τις διεργασίες σημειώνουν ότι μετά τις αιχμηρές αναφορές του Τσίπρα, η πολιτική αξιοποίηση αυτών των προσώπων εντός της δικής του νέας προσπάθειας μοιάζει δύσκολη. Η ρήξη ήταν βαθιά και προσωπική, αφήνοντας ελάχιστο περιθώριο για μελλοντική σύμπραξη. Το μόνο που φαίνεται να τους επιφυλάσσεται στο νέο αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο ρόλος της… παραδειγματολογίας.
Σε αυτό το κενό φαίνεται πως βλέπει ευκαιρία ο Ανδρουλάκης. Η σκέψη είναι απλή: μια στοχευμένη προσέγγιση θα μπορούσε να του ανοίξει δίαυλο με τον πιο αριστερό χώρο, προσφέροντας πολιτικό εύρος που σήμερα λείπει από το ΠΑΣΟΚ. Το ερώτημα, όμως, είναι κατά πόσο μια τέτοια κίνηση θα είχε ουσιαστικό αποτέλεσμα ή αν θα παρέμενε ένα ρίσκο με αμφίβολη απόδοση, αφού τα συγκεκριμένα πρόσωπα έχουν ήδη κριθεί από την περίοδο της διακυβέρνησης 2015–2019.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι το παιχνίδι αναδιατάξεων στον προοδευτικό χώρο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη — και οι επόμενες κινήσεις θα καθορίσουν τους νέους συσχετισμούς.
Στις σελίδες της «Ιθάκης», ο Αλέξης Τσίπρας ανασύρει ένα επεισόδιο που είχε κυριαρχήσει για ημέρες στην πολιτική ατμόσφαιρα: τη συζήτηση γύρω από τη λεγόμενη «βίλα Ραγκούση» στην Πάρο. Ο πρώην πρωθυπουργός επιχειρεί να δείξει πως αυτό που παρουσιάστηκε ως σκάνδαλο αποτέλεσε κομμάτι μιας ευρύτερης επικοινωνιακής στρατηγικής, η οποία αξιοποίησε στοχευμένα πρόσωπα και μηχανισμούς.
Στο βιβλίο του περιγράφει ότι η υπόθεση δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία· γνώριζε, όπως σημειώνει, πως το ακίνητο ανήκε στον Γιάννη Ραγκούση εδώ και χρόνια και ότι η οικογένειά του το χρησιμοποιούσε τα καλοκαίρια. Η ένταση που δημιουργήθηκε, κατά την άποψή του, δεν προέκυψε από το ίδιο το θέμα, αλλά από τον τρόπο που εργαλεοποιήθηκε προεκλογικά.
Ενδιαφέρον έχει και το εσωτερικό κάδρο: ο Τσίπρας παραδέχεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εισήλθε στη μάχη των εκλογών με εικόνα «ασυντόνιστου σχήματος», αφήνοντας χώρο σε στοχευμένες επιθέσεις. Αναφέρει μάλιστα πως στην αντιπαράθεση ενεπλάκη και στέλεχος του κόμματος με προσωπικές κόντρες με τον Ραγκούση, προσθέτοντας ακόμη περισσότερη ένταση σε μια περίοδο ήδη φορτισμένη.
Το ενδιαφέρον στην Αθήνα έχει «ανάψει», καθώς η υποψηφιότητα του Κυριάκου Πιερρακάκη για την προεδρία του Eurogroup θεωρείται από κυβερνητικούς κύκλους η πιο φιλόδοξη ελληνική διεκδίκηση σε ευρωπαϊκό θεσμό τα τελευταία χρόνια. Με τη διαδικασία να κλειδώνει στις 11 Δεκεμβρίου, το παρασκήνιο στα υπουργικά συμβούλια της Ευρωζώνης πυκνώνει, καθώς 20 υπουργοί καλούνται να δώσουν απλή πλειοψηφία για την επόμενη ηγεσία του οργάνου.
Για τον Πιερρακάκη, η καμπάνια χτίζεται αθόρυβα αλλά μεθοδικά. Η εικόνα της δημοσιονομικής σταθεροποίησης της Ελλάδας χρησιμοποιείται ως σημαντικό διαβατήριο, ενώ οι Βρυξέλλες αναγνωρίζουν τη μεταρρυθμιστική του ταυτότητα. Το αφήγημα που προωθεί η ελληνική πλευρά θέλει έναν πρόεδρο που συνδυάζει τεχνοκρατική επάρκεια και πολιτική ευελιξία – ένα προφίλ που ο ίδιος προβάλλει από την περίοδο της Ψηφιακής Διακυβέρνησης έως και σήμερα.
Στην αντίπερα όχθη, ο Βέλγος Βίνσεντ βαν Πετέγκεμ παραμένει μια βαριά και δοκιμασμένη ευρωπαϊκή φιγούρα, με βαθιά δικτύωση στους διαδρόμους των Βρυξελλών. Ωστόσο, η στάση της χώρας του στο θέμα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων έχει προκαλέσει συζητήσεις που ενδέχεται να του κοστίσουν ψήφους.
Το αποτέλεσμα παραμένει ανοιχτό. Και το μόνο βέβαιο είναι πως αυτή η μάχη δεν κρίνεται μόνο σε κάλπες, αλλά και στα αθέατα τραπέζια διαπραγματεύσεων που προηγούνται.
Στο Μέγαρο Μαξίμου επικρατεί έντονη κινητικότητα, καθώς η πιθανή εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup δεν θα αποτελέσει μόνο θεσμική αναβάθμιση για τη χώρα, αλλά και αφετηρία εσωτερικών ανακατατάξεων. Όπως μου λένε βαθυγνώστες του παρασκηνίου δύο πρόσωπα παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις: ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας Ν. Παπαθανάσης και ο πρώην «τσάρος» της οικονομίας Χρ. Σταϊκούρας, που πριν από λίγους μήνες εκτός υπουργικού συμβουλίου.
Όπως ακούγω, και οι δύο θεωρούν πως μια νίκη Πιερρακάκη μπορεί να ανοίξει παράθυρο επιστροφής ή αναβάθμισης. Το Μαξίμου, από την πλευρά του, κρατά κλειστά τα χαρτιά του, ωστόσο το ενδεχόμενο ανασχηματισμού ακόμη και πριν τα Χριστούγεννα συζητείται πλέον ανοιχτά σε κυβερνητικούς διαδρόμους.
Η αίσθηση που κυριαρχεί είναι ότι η αλλαγή σκυτάλης στο Eurogroup θα λειτουργήσει ως ντόμινο. Οικονομικό επιτελείο, χαρτοφυλάκια συντονισμού και κρίσιμες θέσεις παραγωγικών υπουργείων έχουν ήδη μπει σε ανεπίσημη λίστα επαναξιολόγησης. Παράλληλα, υπουργοί και υφυπουργοί με χαμηλές επιδόσεις φοβούνται ότι ο χρόνος τους μετρά αντίστροφα.
Αν επιβεβαιωθούν οι ευρωπαϊκές εξελίξεις, ο Δεκέμβριος ίσως αποδειχθεί μήνας ανατροπών — και εντός και εκτός Ελλάδας.
Το ελληνικό πέρασμα από το Λονδίνο δεν είναι μια συνηθισμένη επενδυτική αποστολή. Στο 4ο Ελληνικό Επενδυτικό Συνέδριο της Morgan Stanley, το οποίο συγκεντρώνει 100 κορυφαία funds με συνολικό ενεργητικό 30 τρισ. δολαρίων, η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη προσθέτει ειδικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Όπως μου μεταφέρουν, το Μέγαρο Μαξίμου αντιμετωπίζει τη διήμερη συνάντηση ως στρατηγικό test για την επόμενη τριετία, με στόχο να μετατρέψει τη θετική διεθνή εικόνα σε δεσμευτικά επενδυτικά ανοίγματα.
Στο παρασκήνιο, η ελληνική ομάδα ποντάρει σε τρεις «σταθερές»: την αναπτυξιακή υπεραπόδοση της οικονομίας, τη δημοσιονομική σταθερότητα και τον αναβαθμισμένο ενεργειακό ρόλο της χώρας μέσω του κάθετου διαδρόμου LNG. Ανώτερα στελέχη τραπεζών και εισηγμένων επισημαίνουν ότι η συγκυρία είναι μοναδική: η Ελλάδα μπαίνει σε φάση κατά την οποία για έκτο συνεχή χρόνο τρέχει διπλάσια ανάπτυξη από την Ε.Ε., ενώ το δημόσιο χρέος αποκλιμακώνεται θεαματικά.
Το μεγάλο «χαρτί» της ελληνικής αποστολής είναι η διπλή αναβάθμιση που έρχεται: το Χρηματιστήριο Αθηνών εισέρχεται στον Euronext, ενώ από το 2026 η ελληνική αγορά περνά στους Developed Markets του FTSE Russell. Για τα funds που διαχειρίζονται παγκόσμιους δείκτες, αυτό αλλάζει τα πάντα.
Στελέχη της αγοράς λένε ότι η σημερινή μέρα «μοιάζει με ευκαιρία δεκαετίας». Οι τράπεζες κάνουν στοχευμένες παρουσιάσεις, οι εισηγμένες προβάλλουν τις υψηλές κερδοφορίες που οδηγούν σε ρεκόρ μερισμάτων το 2025, και ο Μητσοτάκης επιχειρεί να «κλειδώσει» κεφάλαια πριν αρχίσουν οι διεθνείς ανακατατάξεις.
Όπως μου μεταφέρουν από την πυρήνα του ελληνικού συστήματος διακυβέρνησης "Στο Λονδίνο, δεν παίζεται μόνο η εικόνα της χώρας. Παίζεται το ποιος θα πάρει θέση δίπλα στην Ελλάδα, πριν εκείνη ανέβει επίπεδο".
Η τριήμερη επίσκεψη του πρωθυπουργού της Έσσης, Μπόρις Ράιν, στην Αθήνα είχε μεγαλύτερη βαρύτητα από μια συμβατική ευρωπαϊκή αποστολή. Για πρώτη φορά, Γερμανός αξιωματούχος δηλώνει ότι η χώρα του «μπορεί να μάθει από την Ελλάδα», ειδικά στον τομέα όπου παλαιότερα υστερούσαμε: την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης.
Στο επίκεντρο των συναντήσεων βρέθηκε ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, με τον Ράιν να υπογραμμίζει ότι η ελληνική ψηφιακή μετάβαση, με πλήρη συμμόρφωση στους ευρωπαϊκούς κανόνες προστασίας δεδομένων, αποτελεί παράδειγμα αποτελεσματικότητας. Η κουβέντα περιστράφηκε γύρω από την ελληνική μέθοδο: υπηρεσίες που ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες πολιτών και όχι σε διοικητικές εμμονές.
Το πρόγραμμα του Ράιν, όμως, είχε και έντονο θεσμικό ενδιαφέρον. Συναντήθηκε με τον υπουργό Μετανάστευσης Θάνο Πλεύρη, τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον υπουργό Άμυνας Νίκο Δένδια, με επίκεντρο τη μετανάστευση, την προστασία των εξωτερικών συνόρων και τον ρόλο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Το παρασκήνιο των συζητήσεων κατέληξε σε ένα σαφές συμπέρασμα: η Αθήνα δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως περιφερειακός παίκτης, αλλά ως χώρα με διαμορφωτική επιρροή στους νέους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς. Μια αλλαγή εικόνας που πριν λίγα χρόνια θα θεωρούταν αδιανόητη.
Σημαντική ταλαιπωρία υπέστησαν την τελευταία εργάσιμη του μήνα χιλιάδες πελάτες Τράπεζας Πειραιώς και Alpha Bank, καθώς εκτεταμένες δυσλειτουργίες σε web banking, mobile εφαρμογές και συναλλαγές με κάρτες μπλόκαραν καθημερινές συναλλαγές. Η μία τράπεζα κατάφερε να αποκαταστήσει μέρος των υπηρεσιών της σχετικά γρήγορα, όμως η άλλη συνέχιζε να εμφανίζει επαναλαμβανόμενα “κρασαρίσματα”, αφήνοντας μεγάλο αριθμό χρηστών χωρίς πρόσβαση στους λογαριασμούς τους.
Οι τράπεζες απέδωσαν το πρόβλημα στον αυξημένο όγκο κινήσεων της Black Friday, όμως η εξήγηση δεν φαίνεται να ικανοποιεί τους καταναλωτές. Τα σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα συνοδεύονται από έντονη οργή, με πολλούς να επισημαίνουν ότι ο φόρτος συναλλαγών δεν αποτελεί επαρκή δικαιολογία, ειδικά όταν οι τράπεζες καταγράφουν υψηλή κερδοφορία και συνεχίζουν να επιβάλλουν χρεώσεις.
Η εικόνα αυτή αναζωπυρώνει το ερώτημα για το κατά πόσο οι συστημικές τράπεζες έχουν επενδύσει πραγματικά σε σύγχρονες, ανθεκτικές υποδομές που να αντέχουν τις περιόδους αιχμής.
Η METLEN διαμορφώνει ένα ξεκάθαρα αναβαθμισμένο ρόλο για την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, με το βιομηχανικό σύμπλεγμα του Βόλου να εξελίσσεται σε μια από τις πιο ολοκληρωμένες βάσεις παραγωγής της ΝΑ Ευρώπης. Με έξι εργοστάσια να προγραμματίζονται, η M Technologies περνά από το στάδιο των υπεργολαβιών σε ένα μοντέλο αυτόνομης παραγωγής, έρευνας και ανάπτυξης — κάτι που η χώρα δεν διέθετε για δεκαετίες.
Η στρατηγική της εταιρείας στηρίζεται σε επενδύσεις βάθους, διεθνείς συνεργασίες και συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα αιχμής. Η νέα μονάδα των 50 εκατ. ευρώ που θα λειτουργήσει το 2027, με εξειδίκευση σε βαριά εξαρτήματα αρμάτων και σύγχρονα συστήματα, αποτελεί μέρος ενός συνολικού capex έως 180 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ένα άλμα που ενισχύει την εγχώρια τεχνογνωσία και δημιουργεί ουσιαστικό παραγωγικό ιστό.
Το υπό διαμόρφωση hub με 1.000 εργαζόμενους σηματοδοτεί σταθερή ελληνική προστιθέμενη αξία στην ευρωπαϊκή αλυσίδα άμυνας. Παράλληλα, συνεργασίες με Iveco και KNDS ανοίγουν δρόμους για συμμετοχή σε μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα, ενώ η ανάπτυξη τεχνολογιών UAS δείχνει σαφή προσανατολισμό στο μέλλον.
Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, η Ελλάδα δεν ακολουθεί απλώς τις εξελίξεις. Συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωσή τους.