Όλγα Κεφαλογιάννη στο ethnos.gr: Βιωσιμότητα και ανοχή σε παρανομίες δεν μπορεί να υπάρξει

Απολύτως κατηγορηματική εμφανίζεται η Όλγα Kεφαλογιάννη, σχολιάζοντας τις ουκ ολίγες αυθαιρεσίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας στο όνομα της τουριστικής ανάπτυξης και ενώ εξελίσσεται το λεγόμενο «κίνημα της πετσέτας»: το υπουργείο Τουρισμού θα εφαρμόζει το νόμο χωρίς καμία ανοχή, καθώς βιώσιμος τουρισμός χωρίς τήρηση της νομιμότητας δεν μπορεί να υπάρξει.

«Καλά αμειβόμενος εργαζόμενος σημαίνει και ικανοποιημένος επισκέπτης»

Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε στο ethnos.gr, η υπουργός Τουρισμού υπογραμμίζει ταυτόχρονα τη σημασία της τήρησης των εργασιακών κανόνων στο χώρο, θεωρώντας πως «καλά αμειβόμενος και σε σωστές συνθήκες εργαζόμενος σημαίνει και ικανοποιημένος επισκέπτης». Παράλληλα εκτιμά πώς εκτός από την κυβέρνηση είναι και οι επιχειρηματίες του τουρισμού που θα πρέπει να προσφέρουν περισσότερα για να καλύψουν θέσεις εργασίας που παραμένουν κενές.

Ειδικός τουρισμός, υπερτουρισμός και αλλαγή φιλοσοφίας

Η κ. Κεφαλογιάννη σημειώνει ακόμη το σημαντικό ρόλο του ειδικού τουρισμού στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου προσθέτοντας ότι στο πλαίσιο του Εθνικού Σχέδιου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν ήδη ενταχθεί για χρηματοδότηση σχετικά έργα. Σε ό,τι αφορά τα εκρηκτικά φαινόμενα υπερτουρισμού κάνει λόγο για διαδικασία αλλαγής φιλοσοφίας προκρίνοντας το μέτρο και την ισορροπία «έναντι των ρεκόρ και μιας ξεπερασμένης φρενίτιδας προηγούμενων χρόνων».

Η Ρόδος, το Airbnb και το αύριο του τουρισμού

Η υπουργός προαναγγέλλει σύντομα εξελίξεις στο θέμα της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb), ενώ σε ό,τι αφορά τον πύρινο εφιάλτη και την επόμενη μέρα για το «νησί των ιπποτών» θεωρεί ότι η Ρόδος επέστρεψε με ένα «μεγάλο όφελος μέσα σε μια μεγάλη φυσική καταστροφή: την ανάδειξη της αλληλεγγύης, της αυταπάρνησης, του ηρωισμού των κατοίκων του νησιού». Συνοψίζοντας την εκτίμησή της σχετικά με το αύριο του ελληνικού τουρισμού η κ. Κεφαλογιάννη θεωρεί ότι θα κριθεί «στην τόλμη που θα δείξουμε για να αλλάξουμε τα πράγματα». 

Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής:

Η Ρόδος, μια πύρινη κόλαση: χιλιάδες στρέμματα στάχτη, αρκετά από αυτά σε προστατευόμενες περιοχές, καταστροφή ανυπολόγιστη για τους ανθρώπους και τη φύση, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης το νησί. Σφοδρό και το πλήγμα στον ελληνικό τουρισμό, με τις εικόνες από τις στρατιές των ξένων τουριστών που βαδίζουν έχοντας φόντο έναν μετααποκαλυπτικό ουρανό να κάνουν το γύρο του παγκόσμιου ιστού. Τι κάνει το υπουργείο προκειμένου να διαχειριστεί μια τέτοια κρίση; Αρκεί το μήνυμα «ελάτε σε μας, που σας εκκενώνουμε με ασφάλεια» για να σωθεί μια χρονιά μεγάλων προσδοκιών;

Ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη συνθήκη αυτή της Ρόδου, κυρία Τσαμουρά. Η εκκένωση και η μετακίνηση 20.000 ανθρώπων είναι επιχειρησιακά ένα δύσκολο εγχείρημα το οποίο όμως εξασφάλισε να μην έχουμε χειρότερες εξελίξεις. Οφείλουμε να βάζουμε την προστασία της ανθρώπινης ζωής πάνω από όλα. Και αυτό κάναμε. Το Υπουργείο Τουρισμού βρέθηκε στην πρώτη γραμμή στη διαχείριση αυτής της κρίσης άμεσα, ήμουν παρούσα στη Ρόδο για να στηρίξω όλες τις προσπάθειες, δουλέψαμε σε πολλά επίπεδα και τώρα που το επιχειρησιακό κομμάτι τελείωσε, καλούμαστε να διαχειριστούμε την επόμενη ημέρα. Γιατί η Ρόδος επέστρεψε. Με ένα μεγάλο όφελος, μέσα σε αυτή τη μεγάλη φυσική καταστροφή. Την ανάδειξη της αλληλεγγύης, της αυταπάρνησης, του ηρωισμού των κατοίκων του νησιού. Αυτό είναι ένα πολύτιμο κεφάλαιο, ανεκτίμητης αξίας, που φωτίζεται και αναδεικνύεται από όλα τα διεθνή μέσα, από όλους τους φιλοξενούμενους μας που έζησαν αυτήν τη μεγάλη περιπέτεια.

Έχετε εικόνα και παρακολουθείτε στενά τον Ελληνικό Τουρισμό από το 2009 -οπότε ξεκινήσατε ως τομεάρχης της ΝΔ στο συγκεκριμένο πεδίο- μέχρι το 2012-15 που διατελέσατε υπουργός Τουρισμού και τώρα ηγείστε εκ νέου του εν λόγω υπουργείου. Πόσο έχει αλλάξει το περιβάλλον και οι προτεραιότητες; Ποια προβλήματα χρονίζουν και ποια είναι τα νέα στοιχήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο ελληνικός τουρισμός;

Έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Το 2013 δεν έχει καμία σχέση με το 2023. Άλλα προβλήματα, άλλες προτεραιότητες. Υπάρχουν ζητήματα που όπως σωστά λέτε χρονίζουν όπως είναι για παράδειγμα το θέμα των συναρμοδιοτήτων του Υπουργείου Τουρισμού που δημιουργεί πολλά εμπόδια στην επίλυση σημαντικών ζητημάτων και υπάρχουν διαρκώς νέες προκλήσεις που εμφανίζονται όπως είναι η διαρκής ανανέωση του τουριστικού προϊόντος, η προσαρμογή μας στις νέες ανάγκες που προκύπτουν. Για να πρωταγωνιστείς, όπως η Ελλάδα, πρέπει να πρωτοπορείς. Και αυτό είναι μια πρόκληση που πρέπει να ανταποκρινόμαστε διαρκώς.

Γίνεται πολλή κουβέντα για «βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη» και οι πάντες ομνύουν στις αρχές και πρακτικές της. Από την άλλη βλέπουμε παράνομους ιδιωτικούς φράχτες και ξαπλώστρες χωρίς άδεια να αποκόβουν την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών σε ολόκληρες παραλίες, αυθαίρετες πλωτές κατασκευές να λειτουργούν χρόνια χωρίς συνέπειες, αλλά και νόμιμες αποθέσεις τόνων απορριμμάτων σε περιοχές-βιτρίνες, Natura κ.λπ. (π.χ. Καλντέρα Σαντορίνης). Υπάρχει βιωσιμότητα χωρίς περιβαλλοντικές μελέτες ανά προορισμό και χωρίς αυστηρούς ελεγκτικούς μηχανισμούς; Τι μέτρα προτίθεστε να πάρετε ως υπουργός για τον περιορισμό της αυθαιρεσίας;

Θέλω να είμαι πολύ ξεκάθαρη σε αυτό το ζήτημα. Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη χωρίς τήρηση της νομιμότητας δεν γίνεται. Είμαι κατηγορηματική. Βιωσιμότητα και ανοχή σε παρανομίες δεν μπορεί να υπάρξει. Το Υπουργείο Τουρισμού, στο πεδίο των αρμοδιοτήτων του θα εφαρμόζει το νόμο χωρίς καμία παρέκκλιση ή ανοχή. Για εμάς η βιωσιμότητα δεν είναι μια εξαγγελία. Είναι ο μεγάλος στόχος για να μπορέσει ο ελληνικός τουρισμός να κερδίσει το επόμενο μεγάλο του στοίχημα.

Επιπλέον, υπάρχει «βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη» με …αβίωτες συνθήκες εργασίας; Πόσο σημαντική είναι για το υπουργείο σας η προστασία των εργαζομένων στον τουρισμό και η περιφρούρηση της εργασιακής αξιοπρέπειας;

Το ίδιο όπως και στην προηγούμενη ερώτηση θα σας έλεγα και για τις εργασιακές συνθήκες. Οφείλουμε σαν πολιτεία, και αυτή η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να το κάνει, να δούμε με αυστηρότητα το θέμα της τήρησης των εργασιακών κανόνων. Καλά αμειβόμενος και σε σωστές συνθήκες εργαζόμενος, σημαίνει και ικανοποιημένος επισκέπτης, σημαίνει σύγχρονος ποιοτικός τουρισμός. Ένα από τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα είναι το ανθρώπινο στοιχείο, οι εργαζόμενοι του, οι επιχειρηματίες του που ο ταξιδιώτης έρχεται σε επαφή μαζί τους. Αυτή η κουλτούρα φιλοξενίας που έχουμε και που πρέπει να διαφυλάξουμε οπωσδήποτε.

Από την άλλη, οι εργοδότες κάνουν λόγο για μεγάλο αριθμό ακάλυπτων θέσεων εργασίας; Με ποιες πρακτικές ελπίζετε να καλυφθούν οι θέσεις αυτές;

Η έλλειψη εργαζομένων είναι σημαντικό πρόβλημα που εντάθηκε με την πανδημία όταν μεγάλος αριθμός εργαζόμενων άλλαξε οικονομικούς κλάδους. Οι αιτίες που γεννούν αυτό το φαινόμενο είναι πολλές, το ίδιο πολλές όμως είναι και οι στρεβλώσεις που παρατηρούνται στην αγορά εργασία. Και εδώ χρειάζεται μια συνολική αντιμετώπιση. Από τη διασφάλιση των συνθηκών εργασίας των εργαζόμενων και φυσικά τις αμοιβές τους, μέχρι και τον τρόπο μετάκλησης εργαζόμενων από τρίτες χώρες. Δεν είναι μόνο η κυβέρνηση που πρέπει να δράσει. Είναι και οι επιχειρηματίες του τουρισμού που θα πρέπει να προσφέρουν περισσότερα για να προσελκύσουν και πάλι κόσμο στον τουρισμό.

Θα θέλατε να σχολιάσετε το φαινόμενο του υπερ-τουρισμού και αν υπάρχουν σκέψεις για την αντιμετώπισή του; Νησιωτικοί προορισμοί που φθάνουν στα όριά τους και από την άλλη ηπειρωτικοί ή ορεινοί προορισμοί με σχετικά χαμηλές πληρότητες. Πώς αντιμετωπίζεται το φαινόμενο και πώς επιτυγχάνεται καλύτερος διαμοιρασμός;

Όπως έχετε παρατηρήσει βρισκόμαστε σε μια διαδικασία αλλαγής της φιλοσοφίας μας. Το μέτρο, η ισορροπία, πρέπει να κυριαρχήσουν έναντι των ρεκόρ και μιας ξεπερασμένης φρενίτιδας προηγούμενων χρόνων. Αναζητούμε τον χρυσό κανόνα. Και έσοδα προφανώς, αλλά και προστασία από φαινόμενα υπερτουρισμού. Αυτός είναι ο δρόμος για ένα σύγχρονο, ποιοτικό τουριστικό μοντέλο. Που προστατεύει τους προορισμούς, σέβεται τις τοπικές κοινωνίες, προσφέρει μοναδικές εμπειρίες φιλοξενίας στους επισκέπτες μας και φυσικά αποδίδει τα μέγιστα στην ελληνική οικονομία.

Γαστροτουρισμός, οινοτουρισμός, αγροτουρισμός, ελαιοτουρισμός… Τουρισμός υγείας/ευεξίας… Περιπατητικός τουρισμός ή τουρισμός της περιπέτειας… Από τις εναλλακτικές και θεματικές μορφές τουριστικής ανάπτυξης -που ξεφεύγουν από το κλασικό σχήμα ήλιος-θάλασσα-αρχαία- ποιες ιεραρχεί και αξιολογεί ως σημαντικότερες το υπουργείο;

Το υπουργείο τουρισμού προωθεί τις ειδικές μορφές τουρισμού βάζοντας προτεραιότητες ανάλογα με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής, συνεκτιμώντας παράγοντες όπως το τοπίο, η γεωγραφική θέση, η τοπική παράδοση κ.λπ. Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχέδιου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν ήδη ενταχθεί για χρηματοδότηση έργα που αφορούν καταδυτικό και υποβρύχιο τουρισμό, τον ορεινό τουρισμό, τον θαλάσσιο, τον αγροτουρισμό και τη γαστρονομία και τον τουρισμό υγείας & ευεξίας.

Τουρισμός 12 μήνες το χρόνο. Ρεαλιστικός στόχος μόνο για τις μεγάλες πόλεις, που λειτουργούν και ως city break επιλογές ή στοχεύετε ως υπουργείο και αλλού;

Ασφαλώς τα αστικά κέντρα είναι οι προορισμοί που είναι πρόσφοροι να υποδεχθούν επισκέπτες καθ/ όλη διάρκεια του χρόνου καθώς οι τουριστικές υπηρεσίες είναι γενικά δωδεκάμηνης λειτουργίας, ενώ και η τουριστική τους προσφορά δεν εξαρτάται ιδιαίτερα από τις κλιματολογικές συνθήκες. Όπως είναι γνωστό όμως, και στόχος είναι να το γνωρίσουν και οι δυνητικοί επισκέπτες μας από το εξωτερικό, ελληνικοί προορισμοί οι οποίοι θεωρούνται καλοκαιρινοί ή χειμερινοί, προσφέρουν πολλές δυνατότητες και είναι ιδιαιτέρως ελκυστικοί και εκτός αυτών των περιόδων. Η ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού, μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου των ελληνικών προορισμών.

Βραχυχρόνια μίσθωση και μόνιμη κατοικία. Τι γίνεται με τη μετατροπή των αστικών κέντρων και γειτονιών σε τουριστικά θέρετρα; Να περιμένουμε ρυθμίσεις;

Ένα από τα πράγματα που ήδη βλέπουμε προσεκτικά και σύντομα θα έχουμε να πούμε και πιο συγκεκριμένα πράγματα, είναι αυτό της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Όπως είπαμε και πριν η φιλοσοφία μας στηρίζεται στην έννοια του μέτρου και της ισορροπίας. Η μεγάλη ανάπτυξη του Airbnb έχει διαταράξει αρκετές φορές αυτό το μέτρο σε βαθμό που έχει δημιουργήσει αντιδράσεις και σκεπτικισμό. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά που γνωρίζουμε όλοι και όλες. Γειτονιές της Αθήνας με απλησίαστα νοίκια, νησιά που δύσκολα Δημόσιοι λειτουργοί βρίσκουν σπίτι για να εργαστούν, επιχειρηματίες που δεν βρίσκουν στέγη για τους εποχικά εργαζόμενούς τους. Χρειάζεται λοιπόν άμεση δράση για να βρεθούν λύσεις προς όφελος της κοινωνίας. Γιατί μια ισόρροπη ανάπτυξη πρέπει πάνω από όλα να είναι προς όφελος των πολλών. Να διαχέεται προς την κοινωνία και όχι ενάντια της.

Συνοψίζοντας πού θα λέγατε ότι θα κριθεί το αύριο του ελληνικού τουρισμού;

Στην αποφασιστικότητα μας, στην τόλμη που θα δείξουμε για να αλλάξουμε τα πράγματα. Ο ελληνικός τουρισμός πρέπει να περάσει στο επόμενο επίπεδο ανάπτυξης. Και αυτό, όπως σας είπα κυρία Τσαμουρά, αφορά έναν ισχυρό, ανταγωνιστικό, βιώσιμο τουρισμό, πάντα με το μυαλό στο μέτρο που δεν πρέπει να χαθεί, τις αναγκαίες ισορροπίες που πρέπει να ακολουθούν όλες τις πολιτικές μας. Η βιωσιμότητα, η αειφορία, είναι οι κεντρικές μας προτεραιότητες.