Πόλεμος στην Ουκρανία: 365 ημέρες πόνου και θανάτου αλλά και δημιουργίας ενός έθνους

Ένα χρόνος συμπληρώνεται από την ημέρα που ο Βλαντιμίρ Πούτιν διέβη το «Ρουβίκωνα»: Ήταν ξημερώματα της 24 ης Φεβρουαρίου του 2022, όταν ο Πούτιν με ένα διάγγελμα ανακοίνωνε την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία . Πολλοί απλά έκαναν λόγο για εισβολή.

Πότε θα σταματήσει όλο αυτό;

Όπως υπενθυμίζει το Associated Press, τις τελευταίες ώρες πριν από τη ρωσική επίθεση, εκεί στο χείλος του πολέμου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι έκανε μια τελευταία έκκληση να επικρατήσει η λογική. Ώρες μετά, τα ρωσικά στρατεύματα θα περνούσαν τα σύνορα της Ουκρανίας, στη μεγαλύτερη επίθεση από θαλάσσης, αέρος και στεριάς στην Ευρώπη από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Ζελένσκι κοιτώντας επίμονα την κάμερα -στην τελευταία καταγεγραμμένη έκκληση κατά της εισβολής - προειδοποίησε τη Ρωσία ότι οι συνέπειες θα ήταν «άφθονος πόνος, βρωμιά, αίμα και θάνατος».

«Ο πόλεμος είναι μια τεράστια συμφορά», είπε ο Ουκρανός πρόεδρος σε μια από τις τελευταίες του εμφανίσεις με κοστούμι πριν από τη μετάβαση σε στρατιωτικού τύπου ρούχα. «Αυτή η συμφορά θα έχει τεράστιο κόστος - με κάθε έννοια αυτής της λέξης».

Το ημερολόγιο έδειχνε 24η Φεβρουαρίου του 2022, ημερομηνία ορόσημο για την Ουκρανία, ημερομηνία αλλαγής πορείας για τη Ρωσία, ημερομηνία που θα μείνει στην Παγκόσμια ιστορία. Από τότε, κάθε ώρα και ημέρα αποδεικνύουν ότι αυτά τα λόγια ήταν σωστά.

Ένα χρόνο μετά, η πρώτη επέτειος της εισβολής την Παρασκευή είναι ζοφερή και ενοχλητική. Σηματοδοτεί έναν ολόκληρο χρόνο δολοφονιών, καταστροφών, απωλειών και πόνου που έγιναν αισθητοί ακόμη και πέρα από τα σύνορα της Ρωσίας και της Ουκρανίας - με την ακρίβεια που έφερε ο πόλεμος να είναι μόνο ένα παράδειγμα. Ένα χρόνο μετά το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι το: Πότε θα σταματήσει όλο αυτό;

«Όχι και πολύ σύντομα» θα μπορούσε να πει κανείς, καθώς μια ειρηνευτική συμφωνία μοιάζει μακρινή, με καμία από τις δύο πλευρές να βρίσκονται κοντά στους προσδοκώμενους στόχους.

Μια δυστυχία που δε χωρά σε αριθμούς

Η δυστυχία αυτών των 365 ημερών αιματοχυσίας και οι επιπτώσεις τους είναι δύσκολο να συνοψιστούν με απλές λέξεις. Η Ρωσία είναι πιο απομονωμένη από ποτέ άλλοτε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Τα δυτικά έθνη συσπειρώνονται για την ήττα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ παράλληλα τζογάρουν ότι ο πρώην κατάσκοπος της KGB δεν θα προχωρήσει σε πυρηνική επίθεση. Από την πλευρά της η  Κίνα καταγράφει μαθήματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ταϊβάν.

Και πώς να μετρήσει κανείς όλα αυτά τα δάκρυα; Πώς να περιγράψει κανείς επαρκώς όλα τα βάσανα και τις φρικαλεότητες; Ή τη ραγισμένη καρδιά ενός μόνο από τα χιλιάδες παιδιά που έχασαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα και το μέλλον τους;

Οι αριθμοί προκαλούν ίλιγγο: εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι άντρες έχουν δραπευτεύσει στο εξωτερικό για να μην σταλούν στο μέτωπο, εκατομμύρια Ουκρανοί ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους, δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σπαταλήθηκαν σε θανατηφόρα όπλα, τρισεκατομμύρια δολάρια υπολογίζεται ότι χάθηκαν για την παγκόσμια οικονομία. Και φυσικά αυτοί οι αριθμοί δεν ανταποκρίνονται στο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος του πολέμου.

Όσον αφορά τον αριθμό των νεκρών - που όμως δεν αποκαλύπτεται και από τις δύο πλευρές - το μόνο που μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι ότι είναι φρικτός. Δυτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι είναι πολλές δεκάδες χιλιάδες και αυξάνονται.

Τι δεν κατάφερε ο Πούτιν και τι κατάφερε

Αλλά η Ουκρανία είναι ακόμα εδώ. Αυτό από μόνο του είναι μια οδυνηρή ήττα για το Κρεμλίνο. Ο Πούτιν φαινομενικά πίστευε ότι οι δυνάμεις του και οι μυστικές υπηρεσίες του θα την είχαν ήδη μετατρέψει σε κράτος - μαριονέτα μέχρι τώρα. Το σχέδιο εισβολής προέβλεπε για όσους αξιωματούχους αντισταθούν να εξαλειφθούν ή εξαναγκαστούν σε συνεργασία σύμφωνα με μελέτη βρετανικού thing tank.

Αντ' αυτού, η απειλή εξαφάνισης ως έθνους της Ουκρανίας την ώθησε σε μια πιο στενή σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την ευρύτερη Δύση - κάτι που ο Πούτιν ήθελε να αποφύγει. Κάθε πρόσθετη παράδοση όπλων από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ, τα δισεκατομμύρια δολάρια βοήθειας και οι υποσχέσεις ότι θα σταθούν στο πλευρό της Ουκρανίας για "όσο χρειαστεί" είναι δεσμοί που δεν θα μπορούσαν με τόση ευκολία να δημιουργηθούν σε καιρού πολέμου.

Η Ουκρανία, που ανεξαρτητοποιήθηκε από την πρώην Σοβιετική Ένωση μόλις το 1991, έχει αναπτυχθεί σε ένα έθνος μέσα στον πόλεμο. Ο αγώνας για να παραμείνει ουκρανική έχει χαράξει με σαφήνεια μια εθνική ταυτότητα.

Στις καθημερινές βιντεοσκοπημένες ομιλίες του με στόχο να μοιραστεί νέα από τα μέτωπα και να τονώσει το ηθικό των Ουκρανών, ο Ζελένσκι φοράει μερικές φορές ρούχα με μαύρη κουκούλα που στο μπροστινό μέρος γράφει τη φράση «Είμαι Ουκρανός». Επίσης, πολλοί είναι οι Ουκρανοί που ακολουθώντας τον πρόεδρο έχουν εγκαταλείψει τη ρωσική γλώσσα για την ουκρανική, την οποία χρησιμοποιούν ως πρώτη τους γλώσσα. Αγάλματα Ρώσων γκρεμίζονται επίσης, ονόματα δρόμων αλλάζουν και η ρωσική ιστορία απαλείφεται από τα σχολικά βιβλία.

Σύμφωνα με την Olena Sotnyk, δικηγόρο και πρώην νομοθέτη «ο Πούτιν έκανε για εμάς κάτι που κανείς δεν έκανε. Μας βοήθησε να γίνουμε ένα ελεύθερο έθνος».

Ακόμα και ξένοι μαχητές και εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις διακινδυνεύουν -και μερικές φορές χάνουν- τη ζωή τους στα ουκρανικά πεδία μάχης που έχουν σφυροκοπηθεί από τα πυρά των οβίδων.

«Κανείς δεν θα μπερδέψει ποτέ (ξανά) την Ουκρανία με τη Ρωσία», λέει ο Μιχαίλο Ποντόλιακ στο Associated Press, ένας από τους στενότερους συμβούλους του Ζελένσκι. «Κανείς δεν θα πει: Είναι κάπου κοντά στη Ρωσία».

Οι Ουκρανοί υποστηρίζουν ότι αντιστεκόμενοι στον Πούτιν, έκαναν επίσης στον κόσμο τη χάρη να τον δείξουν το πόσο σκληρός και επικίνδυνος εχθρός είναι. Ο Ρώσος ηγέτης που μάγεψε τον Τζορτζ Μπους («Τον κοίταξα στα μάτια. Τον βρήκα πολύ άμεσο και αξιόπιστο«, είπε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ το 2001 ) και τον οποίο ο πρόεδρος της Γαλλίας συνόδευσε με ένα αμαξάκι του γκολφ στους κήπους του παλατιού των Βερσαλλιών το 2017, έχει γίνει παρίας για τους δυτικούς ηγέτες. Αλλά άλλοι παραμένουν «στενοί φίλοι του», όπως ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ.

Παρά την αποτυχία να εξασφαλίσει μια γρήγορη νίκη, ο Πούτιν παραμένει σταθερά στην εξουσία, καταπνίγοντας κάθε διαμαρτυρία και τους περισσότερους Ρώσους να φαίνονται συσπειρωμένοι πίσω από την πολεμική προσπάθεια. Παρόλα αυτά, η Ρωσία κάνει αδιανόητες θυσίες.

Στη μάχη, ο Πούτιν αναγκάστηκε να στραφεί στους μισθοφόρους της διαβόητης Wagner Group, μιας ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας που στρατολογεί μαχητές από τις φυλακές και τους «πετά» κυριολεκτικά στη μάχη. Ο Πούτιν χάνει επίσης την ενεργειακή επιρροή του στην Ευρώπη, καθώς αυτή απομακρύνεται από το ρωσικό φυσικό αέριο και το ρωσικό πετρέλαιο. Η οικονομία της Ρωσίας υποφέρει από τις δυτικές κυρώσεις. Καθώς ο Πούτιν είναι εγκλωβισμένος, ορισμένοι φοβούνται ότι ίσως καταφύγει σε περισσότερες πυρηνικές απειλές ή ακόμα χειρότερα.

Αλλά η ιστορία γράφεται από τους νικητές του πολέμου. Και σε αυτό το σημείο, η έκβαση της εισβολής δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη.

Ένα από τα αρχικά λάθη του Πούτιν ήταν ότι προσπάθησε να κατακτήσει μια χώρα στο μέγεθος της Γαλλίας με μια δύναμη που σύμφωνα με δυτικές εκτιμήσεις ήταν μόλις και μετά βίας μεγαλύτερη από τον στρατό των Συμμάχων της D-Day στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και η αποστολή στις 6 Ιουνίου του 1944 ήταν πολύ μικρότερη: να επιτεθεί σε πέντε γαλλικές παραλίες, ανοίγοντας διάδρομο από τον οποίο οι Σύμμαχοι στη συνέχεια προωθήθηκαν στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ευρώπη.

Ο χρόνος μετρά κατά

Ο Πούτιν ρίχνει τώρα πρόσθετο εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό στο πρόβλημα που ο ίδιος δημιούργησε, με 300.000 στρατιώτες να βρίσκονται έτοιμοι για τη νέα επίθεση που επίκειται και δεν έχει ανακοινωθεί - αλλά που δυτικοί και ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη στην ανατολική Ουκρανία.

«Μην παρασύρεστε από την "θαρραλέα μικρή Ουκρανία", γιατί η Ρωσία είναι πολύ μεγαλύτερη. Θα μπορούσε απλώς να αλέσει την Ουκρανία», προειδοποιεί ο απόστρατος στρατάρχης αεροπορίας Έντουαρντ Στρίνγκερ, πρώην ανώτερος αξιωματικός της Βασιλικής Αεροπορίας της Βρετανίας. «Θα μπορούσε να αναγκάσει την Ουκρανία να ξεμείνει από σφαίρες, βάζοντας έναν Ρώσο μπροστά από κάθε σφαίρα, μέχρι να ξεμείνει η Ουκρανία από σφαίρες πριν ξεμείνει ο Πούτιν από Ρώσους».

Σίγουρα, λέει ο Ποντόλιακ ο χρόνος δεν είναι με το μέρος της Ουκρανίας. Ακριβώς το αντίθετο.

«Ένας παρατεταμένος πόλεμος είναι ο αργός θάνατος της», λέει. Αλλά στην πρώτη επέτειο της εισβολής, επιμένει, «σημαίνει ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο».

«Σημαίνει ότι έχουμε μια διαφορετική Ουκρανία» λέει. «Φαίνεται εντελώς διαφορετική».

Ζοφερό μέλλον

Τόσο διαφορετική που η ζωή πριν από την εισβολή φαίνεται μια μακρινή ανάμνηση. Τότε, τα αγάλματα στην πρωτεύουσα, το Κίεβο, δεν είχαν εξαφανιστεί πίσω από τοίχους σακιών άμμου. Οι άνθρωποι δεν χρειαζόταν να γεμίζουν τις μπανιέρες τους όταν ηχούσαν οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής, ώστε να έχουν νερό αν τα ρωσικά χτυπήματα καταστρέψουν τις προμήθειες. Δεν κατέβαζαν εφαρμογές για τηλέφωνα που εκπέμπουν τσιριχτούς συναγερμούς όταν ρωσικοί πύραυλοι και δολοφονικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη βρίσκονται καθ' οδόν.

Η Sotnyk, η πρώην νομοθέτης, θυμάται τον πανικό που την κατέλαβε όταν οι πύραυλοι της Ρωσίας άρχισαν για πρώτη φορά να πλήττουν το Κίεβο πριν από έναν χρόνο. Τηλεφώνησε στη μητέρα της και την διέταξε να μαζέψει τα πράγματά της. Τώρα η Sotnyk ξέρει καλύτερα από το να διασχίσει την πόλη σε μια αεροπορική επιδρομή.

«Δεν είναι ότι γίναμε πιο γενναίοι», λέει. «Απλώς συνειδητοποιήσαμε καλύτερα τι σημαίνει πόλεμος».

Η 24η Φεβρουαρίου 2022 δεν οδήγησε στον Γ' Παγκόσμιο Πόλεμο - όχι ακόμη, θα μπορούσαν να προσθέσουν οι απαισιόδοξοι. Αλλά το περασμένο έτος ήταν, όπως είχε προϊδεάσει ο Ζελένσκι γεμάτο πόνο, βρωμιά, αίμα και θάνατο.

Και μπροστά μας έχουμε μια ακόμη πιο ζοφερή πραγματικότητα που θα έρθει.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Πόλεμος στην Ουκρανία: 365 ημέρες πόνου και θανάτου αλλά και δημιουργίας ενός έθνους
• Νίκος Κοκλώνης: Το πόρισμα της Αρχής για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος και η διπλή απάντηση του παρουσιαστή
• Πλούσια σε αμινοξέα και «καλά» λιπαρά οξέα, με υψηλή διατροφική αξία: Πώς τα ψάρια – εισβολείς μπορούν να φτάσουν στο πιάτο μας
• Πατρινό Καρναβάλι 2023: Μετά την καραντίνα έρχεται ωστικό κύμα ξεφαντώματος με κατάρριψη όλων των ρεκόρ
• Ακίνητα: Πιο εύκολες οι μεταβιβάσεις - Ποιο πιστοποιητικό καταργεί η ΑΑΔΕ