Κόσμος|15.11.2023 20:36

Η Παναγία του Μπαλίνου στην Κωνσταντινούπολη, πήρε πάλι ζωή

Μαρία Ζαχαράκη

Ένας ιστορικός ναός της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης, η Παναγιά του Μπαλίνου, πήρε πάλι ζωή. Με την ευγενική, αποκλειστική δωρεά του Βύρωνα Νικολαΐδη, επιχειρηματία που κατάγεται από την Πόλη, ιδρυτή και προέδρου της PeopleCert. διασώθηκε με την αποκατάσταση ζημιών και  τη διεξαγωγή των αναγκαίων έργων συντήρησης.

Τα «θυρανοίξια» του Ιερού Ναού τελέστηκαν στην Πόλη, με ιδιαίτερη λαμπρότητα το Σάββατο 11 Νοεμβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Μηνά. Της Πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας προεξήρχε ο Α.Θ.Π Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, παρουσία ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, των τοπικών αρχών της Ελληνικής Κοινότητας, του γενικού προξένου και άλλων προσωπικοτήτων από την Πόλη.

Στο πλαίσιο του εορτασμού της επαναλειτουργίας του Ιερού Ναού ο Βύρων Νικολαΐδης παρέθεσε επίσημο δείπνο το ίδιο βράδυ, που «έντυσε» μοναδικά με τις μουσικές της συνθέσεις, η συνθέτης,  γνωστή και για τη μουσική επένδυση της  πολυβραβευμένης ταινίας «Πολίτικης Κουζίνας», Ευανθία Ρεμπούτσικα. 

«Στη σημερινή δραματική συγκυρία, έχουν ιδιαίτερη συμβολική σημασία πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν την αρμονική συνύπαρξη θρησκειών, τόνισε ο Βύρων Νικολαΐδης και πρόσθεσε: Αισθάνομαι βαθιά ευγνώμων, για την ευκαιρία να συνεισφέρω στη διατήρηση και αποκατάσταση ενός σημαντικού κομματιού της ιστορίας του Ελληνισμού στην Πόλη. Η επαναλειτουργία του Ιερού Ναού της Παναγίας του Μπαλίνου, συνιστά πράξη διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και ένα χρέος προσωπικά για εμένα.  Είναι ένα έργο που ενώνει το χθες με το σήμερα, δημιουργεί μια πολιτιστική γέφυρα αγάπης, σεβασμού και συνύπαρξης των ανθρώπων. Νιώθω ευλογημένος που αξιώθηκα να επιστρέψω στην Πόλη λίγο από την αγάπη που μου έμαθε και μου έδωσε.» 

Η ιστορία του Ναού

Πρόκειται για τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Μπαλίνου, μια εκκλησία που υπάρχει από τον 16ο αιώνα και συνδέθηκε με τη ζωή και τις ίντριγκες μεγάλων φαναριώτικων οικογενειών.

Ανεβαίνοντας την ακτή του Κεράτιου από τη μεριά της ιστορικής χερσονήσου συναντάμε μία σειρά από εκκλησίες των Βυζαντινών χρόνων. Στην περιοχή του Μπαλατά στην παράλληλη με την παραλιακή λεωφόρο οδό, υπάρχει ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Μπαλίνου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η προέλευση του ονόματός της. Κάποιοι θεωρούν ότι ο προσδιορισμός «Μπαλίνο» ότι προέρχεται από το όνομα του Μαγίστρου Παυλίνου, της εποχής του Θεοδοσίου του Β΄, πιθανή όμως θεωρείται η εκδοχή το όνομα της περιοχής και της εκκλησίας να προέρχεται από Γενουάτη ευγενή ονόματι Παλίνο ή Μπαλίνο.

Η εκκλησία ίσως σχετίζεται και με την μεγάλη Βυζαντινή οικογένεια των Καντακουζινών καθώς σε επιτοίχια πλάκα σε κτήριο φαναριώτικης αρχιτεκτονικής που ανήκει στην εκκλησία, υπάρχει το οικόσημο των Καντακουζινών με χρονολογία «Μάρτιος 1766». Χρονολογία που ίσως πραγματοποιήθηκε εκεί, γάμος μέλους της οικογένειας που διακρίθηκε κατά την περίοδο των Κομνηνών και των Παλαιολόγων στην Κωνσταντινούπολη και στην Πελοπόννησο. Οι μεγάλες φαναριώτικες οικογένειες μετά την Άλωση, φρόντιζαν με «κατάλληλους» γάμους να εδραιώσουν την εξουσία και την περιουσία τους.

Αναφορά στον ναό αυτό γίνεται από τον 16ο αιώνα στους καταλόγους αρχικά του Τρύφωνα κι αργότερα (17ο αι.) του Πατεράκη. Από τον F. Du Cange (1729) η εκκλησία αναφέρεται ως Theotokos Baigle. Στα τέλη του 18ου αι. ο Havhannesyan την αναφέρει ως Balino. Τέλος ο Freely θεωρεί ότι το σημερινό κτίσμα είναι του 1730.

Στους χώρους της εκκλησίας υπάρχει επίσης επιτοίχια πλάκα του 1833 ενώ σε δεύτερη αναφέρεται κατασκευή του 1843 επί Πατριαρχείας Γερμανού του Δ΄. Ενώ στην τρίτη και την τέταρτη πλάκα του 1843 αναφέρονται τα ονόματα των: Ευφροσύνης και του αδερφού της Παναγιώτη και του Γεώργιου Κωνσταντίνου. Υπάρχουν άλλες τρεις επιτοίχιες πλάκες του 1877, του 1912 ενώ σ’ αυτήν του 1992 αναφέρεται ότι έγινε επισκευή επί Πατριαρχείας Βαρθολομαίου. Η παλαιότερη εικόνα που υπάρχει στο ναό είναι του 1846. Ενώ το πολυτιμότερο κειμήλιο του Ναού, το ασημένιο και επίχρυσο Ευαγγέλιο με εγχάρακτη επιγραφή που ανέφερε το όνομα της οικογένειας των Καντακουζηνών και χρονολογία του 1685 χάθηκε στα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955.

Η ενορία της Κοινότητας Μπαλίνου ήταν πάντα ολιγάριθμη και οικονομικά ασθενής. Αυτό γίνεται φανερό από το ότι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος Πηγάς ανέλαβε να πληρώσει τα χρέη του Ναού το 1597.

Ο ναός είναι ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής. Έχει σχήμα ορθογώνιο με το κοίλο του ιερού στα ανατολικά και νάρθηκα στα δυτικά. Ο ναός καλύπτεται από κεραμοσκεπή. Το τέμπλο είναι ξύλινο βαμμένο άσπρο, με χρυσά διακοσμητικά στοιχεία. Από τις φορητές εικόνες ξεχωρίζουν αυτή της Αγίας Τριάδας του 1845, των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και του Αγίου Μηνά του 1846 και του Αγίου Παντελεήμονα του 1888. Ενώ κάτω από τον άμβωνα υπάρχει αγίασμα, σήμερα κλειστό.

Η PeopleCert επενδύει στην ελληνική εκπαίδευση της Κωνσταντινούπολης

Η PeopleCert και ο Ιδρυτής και Διεύθυνων Σύμβουλος Βύρων Νικολαΐδης, συνεχίζει την υλοποίηση πολύπλευρων προσφορών στην ελληνική εκπαίδευση της Κωνσταντινούπολης. Μετά τις υποτροφίες σε μεταπτυχιακούς φοιτητές με καταγωγή από την Πόλη, την Ίμβρο και την Τένεδο για τη συνέχιση των σπουδών τους, συνέβαλε στη δημιουργία του πρώτου παιδότοπου στην Ιερά Μητρόπολης Χαλκηδόνος, στην ανατολική πλευρά της Πόλης.

Ο παιδότοπος αποτελεί πολύτιμη προσθήκη στον χώρο της εκπαίδευσης στην Πόλη καθώς δίνει την ευκαιρία στα νήπια να αλληλεπιδρούν με άλλα παιδιά, να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες και τα βοηθά να αναπτύξουν βασικές δεξιότητες όπως η γραφή, η ανάγνωση. Επιπλέον, η PeopleCert έλαβε την πρωτοβουλία να αντικαταστήσει όλους τους πίνακες των τάξεων του Ζωγραφείου με διαδραστικούς πίνακες, προσφέροντας έναν σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον υψηλών προδιαγραφών στους μαθητές όλων των τάξεων.

Για τον κ. Β. Νικολαϊδη, με καταγωγή από την Πόλη και παιδί εκπαιδευτικών, η παιδεία αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για τη διατήρηση και ευημερία του ελληνισμού. Μέσα από την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας, του πολιτισμού και των αξιών, όπως υπογραμμίζει «οι νέες γενιές διατηρούν τη σύνδεσή τους με την πολιτιστική κληρονομιά».

Στα εγκαίνια του παιδότοπου, παρευρέθηκε ο Α.Θ. Παναγιώτης, Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος που τέλεσε τον Αγιασμό με την ευκαιρία της ενάρξεως λειτουργίας του. Στις εκδηλώσεις συμμετείχαν επίσης ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, μέλη της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, και πολλοί άλλοι εκκλησιαστικοί και πολιτικοί παράγοντες, καθώς και ο κ. Βύρων Νικολαΐδης, χορηγός του κοινωφελούς έργου.

Στην ομιλία του, ο Α.Θ. Παναγιώτης τόνισε τη σημασία της εκπαίδευσης για τον ελληνισμό της Πόλης, υπογραμμίζοντας ότι τα σχολεία πάντα αποτέλεσαν βασικό στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού στην πόλη και ότι η διάδοση των ελληνικών γραμμάτων αποτελεί διαρκή μέριμνα της Εκκλησίας.

Στο τέλος της εκδήλωσης, ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος εξέφρασε τη χαρά του για τη δημιουργία αυτού του παιδότοπου, υπογραμμίζοντας ότι οι νέοι αποτελούν το μέλλον της Ρωμιοσύνης και του ελληνικού γένους. Επιπλέον, ευχαρίστησε την PeopleCert και όλους τους υποστηρικτές του έργου για τη συνεισφορά τους στην παιδεία και την πολιτιστική κληρονομιά της Πόλης.

Ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής της Κοινότητος Χαλκηδόνος, κ. Ιωάννης Δεμιρτζόγλου, καλωσόρισε επίσης την πρωτοβουλία της PeopleCert και εξέφρασε την ελπίδα ότι ο παιδότοπος θα αποτελέσει έναν χώρο εκπαίδευσης και δημιουργίας για τα παιδιά της Πόλης.

Η PeopleCert θα συνεχίσει να επενδύει στην εκπαίδευση και να προσφέρει ένα φωτεινό μέλλον για τις νεότερες γενιές της Πόλης.

Κωνσταντινούπολη