Δημοτικές εκλογές Τουρκία: Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις κρίσιμες κάλπες και η μάχη για την Κωνσταντινούπολη

Την Κυριακή, εκατομμύρια ψηφοφόροι στην Τουρκία προσέρχονται στις κάλπες για να εκλέξουν δημάρχους και διοικητικούς υπαλλήλους σε τοπικές εκλογές που θα μετρήσουν τη δημοτικότητα του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς το κυβερνών κόμμα του προσπαθεί να κερδίσει πίσω πόλεις-κλειδιά που έχασε πριν από πέντε χρόνια, με βασικό στόχο την Κωνσταντινούπολη.

Μια νίκη του κόμματος του Ερντογάν θα μπορούσε να ωθήσει τον Τούρκο ηγέτη στην επιδίωξη συνταγματικών αλλαγών που θα του επέτρεπαν να κυβερνήσει πέρα από το όριο της τρέχουσας θητείας του.

Εν τω μεταξύ, η διατήρηση των δήμων των πόλεων-κλειδιά θα βοηθούσε στην αναζωογόνηση της αντιπολίτευσης της Τουρκίας, η οποία έμεινε κατακερματισμένη και αποθαρρυμένη μετά την ήττα στις προεδρικές εκλογές του περασμένου έτους, σύμφωνα με το Associated Press.

Η μάχη για την Κωνσταντινούπολη

Στις τελευταίες τοπικές εκλογές που διεξήχθησαν το 2019, μια ενωμένη αντιπολίτευση κέρδισε την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, τερματίζοντας την 25ετή κυριαρχία του ΑΚΡ.

Ειδικά η απώλεια της Κωνσταντινούπολης αποτέλεσε σημαντικό πλήγμα για τον Ερντογάν, ο οποίος ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως δήμαρχος της μητρόπολης των σχεδόν 16 εκατομμυρίων κατοίκων το 1994.

Ο Ερντογάν όρισε τον Μουράτ Κουρούμ, έναν 47χρονο πρώην υπουργό πολεοδομίας και περιβάλλοντος, για να θέσει υποψηφιότητα εναντίον του νυν δημάρχου Εκρέμ Ιμάμογλου - ενός δημοφιλούς πολιτικού του κεντροαριστερού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος ή CHP. Ο Ιμάμογλου έχει προβληθεί ως πιθανός προεδρικός υποψήφιος για να αμφισβητήσει τον Ερντογάν.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, ο 52χρονος Ιμάμογλου κατεβαίνει στις τοπικές εκλογές χωρίς την υποστήριξη του κύριου φιλοκουρδικού κόμματος της Τουρκίας ή του εθνικιστικού κόμματος IYI, τα οποία κατεβάζουν τους δικούς τους υποψηφίους.

Εν τω μεταξύ, ένα νέο θρησκευτικό-συντηρητικό κόμμα, το Νέο Κόμμα Ευημερίας ή YRP, εισήλθε στην πολιτική αρένα. Απευθυνόμενο σε συντηρητικούς και θρησκευόμενους ψηφοφόρους που έχουν απογοητευτεί από τους χειρισμούς του Ερντογάν στην οικονομία, αναμένεται να κλέψει κάποιες ψήφους από τους υποψηφίους του Ερντογάν.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια κούρσα στήθος με στήθος ανάμεσα στον Ιμάμογλου και τον Κουρούμ, οι οποίοι έχουν υποσχεθεί έργα υποδομής για να καταστήσουν τα κτίρια αντισεισμικά και να διευκολύνουν τη χρόνια κυκλοφοριακή συμφόρηση της πόλης. Σε μία τελευταία κίνηση εντυπωσιασμού της ισλαμιστικής βάσης του εκλογικού σώματος, λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, ο Ερντογάν, συνοδευόμενος από τον Κουρούμ, προσευχήθηκε το βράδυ του Σαββάτου στην Αγία Σοφία.

Η αντιπολίτευση αναμένεται ευρέως να διατηρήσει την κυριαρχία της στην Άγκυρα, όπου ο νυν δήμαρχος Μανσούρ Γιαβάς, ο οποίος έχει επίσης κατονομαστεί ως μελλοντικός υποψήφιος πρόεδρος, παραμένει δημοφιλής.

Ο Ερντογάν θέλει να εδραιωθεί στην εξουσία

Μην αφήνοντας τίποτα στην τύχη, ο Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος για περισσότερες από δύο δεκαετίες, πραγματοποιεί προεκλογικές συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα, κάνοντας εκστρατεία για λογαριασμό των υποψηφίων που διεκδικούν τη δημαρχία.

Οι αναλυτές λένε ότι η επανάκτηση της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας και η επίτευξη μιας ισχυρής παρουσίας στις κάλπες θα σκληρύνει την αποφασιστικότητα του Ερντογάν να εισαγάγει ένα νέο σύνταγμα που θα του επιτρέψει να κυβερνήσει και μετά το 2028, όταν λήγει η τρέχουσα θητεία του. Το ισχύον σύνταγμα θέτει όριο δύο θητειών για την προεδρία. Ο 70χρονος Ερντογάν διεκδίκησε τρίτη θητεία πέρυσι, επικαλούμενος μια τεχνική λεπτομέρεια, επειδή η χώρα πέρασε σε προεδρικό σύστημα το 2018 και η πρώτη του θητεία διεξήχθη με το προηγούμενο σύστημα.

Ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του δεν διαθέτουν επί του παρόντος επαρκείς έδρες στο κοινοβούλιο για να θεσπίσουν ένα νέο σύνταγμα, αλλά ένας ακόμη εκλογικός θρίαμβος μπορεί να επηρεάσει ορισμένους συντηρητικούς βουλευτές της αντιπολίτευσης να αλλάξουν στρατόπεδο, λένε αναλυτές.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Ερντογάν δήλωσε ότι οι εκλογές της Κυριακής θα είναι οι τελευταίες του σύμφωνα με το σύνταγμα. Οι επικριτές θεωρούν τα σχόλιά του ως ένα τέχνασμα για να κερδίσει ψήφους συμπάθειας από τους υποστηρικτές του που ταλανίζονται από την κρίση του κόστους ζωής, καθώς και ως μια στρατηγική για να προωθήσει τις συνταγματικές τροποποιήσεις.

Η αντιπολίτευση ελπίζει να ανακάμψει

Η εξακομματική συμμαχία της αντιπολίτευσης, με επικεφαλής το CHP, έχει διαλυθεί μετά την καταστροφική εκλογική ήττα πέρυσι. Οι υποστηρικτές της συμμαχίας έμειναν αποθαρρυμένοι αφού απέτυχε να ανατρέψει τον Ερντογάν παρά την οικονομική αναταραχή και τις επιπτώσεις από τον καταστροφικό σεισμό.

Η ικανότητα του CHP να κρατήσει τις μεγάλες πόλεις που κατέλαβε πριν από πέντε χρόνια θα βοηθούσε στην αναζωογόνηση του κόμματος και θα του επέτρεπε να παρουσιαστεί ως εναλλακτική λύση στο κυβερνών κόμμα του Ερντογάν. Η απώλεια της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης από το κόμμα του Ερντογάν θα μπορούσε, από την άλλη πλευρά, να τερματίσει τις προεδρικές φιλοδοξίες του Γιαβάς και του Ιμάμογλου.

Το CHP προχώρησε σε αλλαγή ηγεσίας αμέσως μετά την εκλογική ήττα, αλλά μένει να δούμε αν ο νέος πρόεδρος του κόμματος, ο 49χρονος φαρμακοποιός Οζγκούρ Οζέλ, μπορεί να ενθουσιάσει τους υποστηρικτές του.

Αθέμιτη εκστρατεία

Όπως και στις προηγούμενες εκλογές, ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τα πλεονεκτήματα της θητείας του, χρησιμοποιώντας συχνά κρατικούς πόρους κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Περίπου το 90% των μέσων ενημέρωσης της Τουρκίας βρίσκεται στα χέρια της κυβέρνησης ή των υποστηρικτών της, σύμφωνα με ομάδες παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης, προωθώντας τις εκστρατείες του κυβερνώντος κόμματος και των συμμάχων του, ενώ στερεί από την αντιπολίτευση την ίδια ευκαιρία.

Ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας TRT αφιέρωσε 32 ώρες τηλεοπτικού χρόνου στο κυβερνών κόμμα τις πρώτες 40 ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας, σε σύγκριση με 25 λεπτά που αφιερώθηκαν στους διεκδικητές, σύμφωνα με την αντιπολίτευση.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Ερντογάν απηύθυνε ελάχιστα συγκαλυμμένες προειδοποιήσεις στους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν τους υποψηφίους που υποστηρίζονται από το κυβερνών κόμμα, αν θέλουν να λαμβάνουν κυβερνητικές υπηρεσίες. Αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά 49% για να φέρει κάποια ανακούφιση στα νοικοκυριά, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησής του να ελέγξει τον υψηλό πληθωρισμό.

Ο Τούρκος ηγέτης συνέχισε επίσης να προβάλλει την επιτυχία της χώρας του στην αμυντική βιομηχανία κατά τη διάρκεια των προεκλογικών του συγκεντρώσεων. Ένα πρωτότυπο του εγχώριου μαχητικού αεροσκάφους της Τουρκίας, το KAAN, πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση τον περασμένο μήνα, κάτι που οι επικριτές πιστεύουν ότι ήταν προγραμματισμένο ενόψει των εκλογών.

Κουρδικές ψήφοι

Οι Κούρδοι ψηφοφόροι αποτελούν περίπου το 10% του εκλογικού σώματος στην Κωνσταντινούπολη και ο τρόπος που θα ψηφίσουν μπορεί να είναι καθοριστικός στην κούρσα των δημάρχων

Το φιλοκουρδικό κόμμα της Τουρκίας - τώρα γνωστό ως Κόμμα της Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών ή DEM - επέλεξε να υποστηρίξει τον Ιμάμογλου στις δημοτικές εκλογές του 2019, βοηθώντας τον να κερδίσει. Αυτή τη φορά, ωστόσο, το κόμμα κατεβάζει δικούς του υποψηφίους, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να προσελκύσει ψήφους μακριά από τον Ιμάμογλου.

Ακόμα, ορισμένοι παρατηρητές λένε ότι το κόμμα ονόμασε σκόπιμα δύο υποψηφίους χαμηλού προφίλ σε σιωπηρή υποστήριξη του σημερινού δημάρχου. Στο κουρδικό κόμμα παραδοσιακά άνδρες και γυναίκες μοιράζονται τις ηγετικές θέσεις.

Εν τω μεταξύ, το κόμμα DEM αναμένεται να κερδίσει πολλούς από τους δήμους στις νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας που κατοικούνται κυρίως από Κούρδους. Το ερώτημα παραμένει αν θα επιτραπεί στο κόμμα να τους διατηρήσει. Τα προηγούμενα χρόνια, η κυβέρνηση Ερντογάν απομάκρυνε τους εκλεγμένους δημάρχους από τα καθήκοντά τους για υποτιθέμενες σχέσεις με Κούρδους μαχητές και τους αντικατέστησε με κρατικά διορισμένους διαχειριστές.

Κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης στην κυρίως κουρδική πόλη Χάκκαρι στις 15 Μαρτίου, ο Ερντογάν προέτρεψε τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν άτομα που, όπως είπε, θα μετέφεραν δημοτικά κονδύλια στην «τρομοκρατική οργάνωση», αναφερόμενος στο απαγορευμένο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν ή PKK.