Η Μεγάλη του Γένους Σχολή θωρακίζεται απέναντι στους σεισμούς – Απόφαση εκκένωσης του ιστορικού σχολείου μέσα σε 90 ημέρες

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή, εμβληματικό ορόσημο της Ρωμιοσύνης στην Κωνσταντινούπολη, καλείται να αντιμετωπίσει την πιο κρίσιμη πρόκληση της σύγχρονης ιστορίας της.

Οι συνεχείς προειδοποιήσεις των σεισμολόγων για έναν μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη, ιδιαίτερα μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2023 στο Καχραμάνμαράς, ανάγκασαν όλα τα ομογενειακά σχολεία να αξιολογήσουν την αντισεισμική καταλληλόλητα των κτηρίων τους.

Η μελέτη για τη Μεγάλη του Γένους Σχολή αποκάλυψε κινδύνους που επιβάλλουν άμεση αντισεισμική παρέμβαση και προσωρινή μετεγκατάσταση του σχολείου. Η Διεύθυνση Παιδείας τη Νομαρχίας Κωνσταντινούπολης ενημέρωσε στις 19 Σεπτεμβρίου τη διοίκηση του σχολείου ότι μαθητές και καθηγητές πρέπει να εκκενώσουν το κτήριο και να μεταφερθούν σε προσωρινό χώρο για ένα διάστημα, προκειμένου να συνεχιστεί κανονικά η εκπαιδευτική λειτουργία.

3 μήνες διορία για εκκένωση

Ο διευθυντής της Μεγάλης του Γένους Σχολής, Δημήτρης Ζώτος, μιλώντας στο Ethnos.gr, τονίζει πως παρά την απουσία άμεσου κινδύνου για τις αίθουσες διδασκαλίας, η διορία των 90 ημερών για εκκένωση θέτει το σχολείο σε φάση επείγουσας προετοιμασίας, με μοναδική αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα την ασφάλεια των παιδιών.

«Δεν υπάρχει κάποιος άμεσος κίνδυνος για το σχολείο, απλώς υπάρχει ένα θέμα στο πίσω μέρος του σχολείου. Δεν έχει σχέση με τις τάξεις, με τα εργαστήρια των παιδιών και με τους χώρους που προαυλίζονται. Απλώς μας δίνουν μία διορία 90 ημερών, μέσα στην οποία θα πρέπει να έχουμε φύγει από το σχολείο. Ίσως πάρουμε μια παράταση άλλων 20 ημερών και να φύγουμε στις διακοπές του Ιανουαρίου, στο semester. Το κυριότερο είναι η ασφάλεια των παιδιών. Αυτό το πράγμα είναι αδιαπραγμάτευτο», τονίζει ο Δημήτρης Ζώτος.

Τρούλος και σκεπή εκπέμπουν σήμα κινδύνου

Η πρώτη προτεραιότητα της αντισεισμικής αναβάθμισης αφορά τα πιο ευαίσθητα τμήματα του κτηρίου. Ο τρούλος, με τα πολλαπλά παράθυρά του και τους λεπτούς τοίχους, απαιτεί έντονα ενισχυτικά μέτρα, ενώ η σκεπή χρειάζεται άμεσες επισκευές για να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα.

Όπως εξηγεί ο διευθυντής της ΜΓΣ, «ο τρούλος είναι πολύ αδύναμος και εύθραυστος, διότι αποτελείται από πολλά παράθυρα. Δεν έχει τοίχο πολύ. Εκεί σίγουρα θα χρειαστούν έντονα ενισχυτικά έργα.

Στην σκεπή, επίσης, έχουμε προβλήματα που πρέπει να επισκευαστούν.

Πρέπει να ξηλωθούν όλοι οι εσωτερικοί σοβάδες και να τοποθετηθούν μέσα κάποια υλικά, σύγχρονα υλικά, τα οποία τοποθετούνται εύκολα, αλλά είναι ακριβά.

Στα τούβλα, επειδή σε πολλά σημεία το κονίαμα έχει χάσει την ιδιότητά του, πρέπει να γίνουν αποκαταστάσεις.

Πρέπει να ξηλωθούν τα πατώματα, να εξεταστούν τα σημεία όπου υπάρχουν σίδερα ή ξύλα κλπ.

Να ανακινηθούν κάποια κουφώματα, τα οποία πια δεν είναι σε καλή κατάσταση.

Να κλείσουν κάποιες ρωγμές, οι οποίες και αυτές ίσως παρουσιάζουν πρόβλημα στατικής φύσεως».

Απαιτείται μια γενική συντήρηση και επιθυμία του Διευθυντή είναι να γίνει και μία συντήρηση στα έργα τέχνης και τις τοιχογραφίες που κοσμούν την αίθουσα εκδηλώσεων.

«Να καθαριστούν, να είναι πιο ανθεκτικές στο χρόνο», όπως επισημαίνει.

Γερή στους αιώνες, τρωτή στους σύγχρονους σεισμούς

Αντισεισμική προστασία στο συγκεκριμένο σχολείο θα γίνει για πρώτη φορά. Το κτήριο, που κατασκευάστηκε το 1882, έχει αντέξει για πάνω από έναν αιώνα και από πολύ μεγάλους σεισμούς. Όλοι όσοι το έχουν εξετάσει συμφωνούν ότι πρόκειται για μία από τις πιο ισχυρές κατασκευές της Κωνσταντινούπολης. Η πέτρα του είναι υψηλής ποιότητας και ανθεκτική, οι τοίχοι έχουν πάχος περίπου ενός μέτρου, ενώ το έδαφος πάνω στο οποίο εδράζεται το κτήριο είναι βραχώδες και σε εξαιρετική κατάσταση. Ακόμη και το πιο γερό κτίσμα, ωστόσο, χρειάζεται φροντίδα και θωράκιση με βάση τις σύγχρονες απαιτήσεις.

Η ασφαλής αναβάθμιση της Σχολής δεν αφορά μόνο τη στατική θωράκιση, αλλά και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα. Η ηλεκτρολογική υποδομή και η εσωτερική διαρρύθμιση χρειάζονται ριζική ανανέωση, ώστε το κτήριο —που αποτελεί όχι μόνο κληρονομιά των Ελλήνων αλλά και διαχρονικό μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού— να συνεχίσει να λειτουργεί ως κέντρο μάθησης για πολλές ακόμα γενιές.

«Από τη στιγμή που λειτουργεί το σχολείο, δεν μπορεί να είναι με τις προδιαγραφές του 19ου αιώνα, πρέπει να είναι με τις προδιαγραφές του 21ου. Βεβαίως, το κυριότερο είναι να το φέρουμε σε μια πιο γερή κατάσταση, έτσι ώστε να αντέξει για πολλά χρόνια. Πολύ μεγάλη δουλειά. Και εύχομαι να βρεθούν αυτοί που θα την υποστηρίξουν, διότι δεν είναι ένα οποιοδήποτε κτήριο. Είναι ένα πολύ σημαντικό κτήριο, όχι μόνο για εμάς τους Ρωμιούς εδώ, αλλά και για την κοινωνία της Ευρώπης και των Τούρκων. Για την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά», λέει ο διευθυντής του σχολείου.

Πάνω από 10 εκατ. ευρώ για τη θωράκιση της εκπαιδευτικής ιστορίας

Οι εργασίες ενίσχυσης της Μεγάλης του Γένους Σχολής υπολογίζεται ότι θα διαρκέσουν περισσότερο από έναν χρόνο, με το συνολικό κόστος να αγγίζει ένα δυσθεώρητο ποσό. Απαιτούνται πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ για την πλήρη θωράκιση και εκσυγχρονισμό του σχολικού κτηρίου.

Η αναβάθμιση ενός τέτοιου, διατηρητέου κτηρίου, όπως η Πατριαρχική Σχολή δεν είναι απλή υπόθεση. Οι ειδικοί, μάλιστα, προειδοποιούν ότι τα έργα ενίσχυσης μπορεί να αποκαλύψουν νέα προβλήματα που δεν εντοπίζονται στις αρχικές εκτιμήσεις, ανεβάζοντας κατακόρυφα το κόστος.

Ένα κόστος, που δεν μπορεί να καλυφθεί από το σχολείο μόνο του, σημειώνει ο διευθυντής Δημήτρης Ζώτος. Η επιβίωση της Σχολής εξαρτάται από τη συνεργασία φορέων, όπως το Οικ. Πατριαρχείο, της ελληνικής κοινότητας και χορηγών. «Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτεί συλλογική ευθύνη», δηλώνει χαρακτηριστικά.

«Σε καμία, όμως, περίπτωση, δεν θα αφήσουμε ένα τέτοιο κτήριο στην τύχη των θεομηνιών», υπογραμμίζει.

Σε αναζήτηση στέγης

Εκτός από το οικονομικό βάρος, η Μεγάλη του Γένους Σχολή καλείται να αντιμετωπίσει και την πρόκληση της άμεσης μετεγκατάστασης, διασφαλίζοντας ότι η προσωρινή στέγη θα συνδυάζει ασφάλεια, λειτουργικότητα και παιδαγωγικές ανάγκες.

Ο Δημήτρης Ζώτος επισημαίνει ότι η εύρεση ενός χώρου ανθεκτικού σε σεισμό, με επαρκείς αίθουσες και υποδομές, αποτελεί καίρια προτεραιότητα, ενώ παράλληλα απαιτείται η στήριξη της ομογένειας και η συνεργασία με το Πατριαρχείο και τις τοπικές κοινότητες, ώστε η εκπαιδευτική συνέχεια να μην διακοπεί και να διατηρηθεί η αξιοπρέπεια του σχολείου.

«Συνεργαζόμαστε με το Πατριαρχείο, μιλήσαμε με κάποιους προέδρους κοινοτήτων και προτείναμε κάποιους χώρους. Αλλά ο χώρος που πρέπει να πάμε πρέπει να είναι ένας καλός χώρος, διότι θα βάλουμε παιδιά μέσα. Πρέπει να είναι ανθεκτικός σε σεισμό. Πρέπει να έχει τους χώρους που χρειάζεται ένα σχολείο. Είναι πολύ δύσκολο, αλλά ελπίζω να βοηθήσει η ομογένειά μας, γιατί εμείς δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε κανένα ενοίκιο αυτή τη στιγμή. Και δεν έχουμε και πολύ χρόνο», σημειώνει ο διευθυντής, αποκαλύπτοντας την έντονη αγωνία και τις προσπάθειες όλων των ιθυνόντων για την εξασφάλιση χώρου και χρηματοδότησης, ώστε να θωρακιστεί αντισεισμικά αυτό το ιστορικό σχολείο.