Ο Ερντογάν στην Ουκρανία: Σύννεφα στις σχέσεις Τουρκίας - Ρωσίας

Στο Κίεβο, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, μεταβαίνει στις 3 Φεβρουαρίου ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπου είναι προγραμματισμένο να έχει συνάντηση με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η επίσκεψη του Τούρκου ηγέτη στην Ουκρανία, στο υπό μια έννοια μαλακό και ευαίσθητο υπογάστριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, προφανώς και παρακολουθείται στενά από τη Μόσχα. Η επίμαχη επίσκεψη πραγματοποιείται, άλλωστε, σε μια περίοδο όξυνσης για τις ρωσοτουρκικές σχέσεις.

Ούτε ένας μήνας δεν έχει περάσει από την τελευταία «πανηγυρική» επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Βλάντιμιρ Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη για τα εγκαίνια του αγωγού φυσικού αερίου TurkStream και οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών φαίνεται να έχουν πια εισέλθει εκ νέου σε μια περίοδο κρίσης λόγω Συρίας.

Σύννεφα μέσω Συρίας 

Υπενθυμίζεται ότι τις προηγούμενες ημέρες, ο Ερντογάν βγήκε ανοιχτά και κατηγόρησε τη Ρωσία για τη στάση που εκείνη κρατά στα μέτωπα της Λιβύης και της Συρίας. «Οι δυνάμεις ασφαλείας, που ονομάζονται Wagner, τις οποίες έστειλε η Ρωσία εκεί, είναι οι στρατιώτες του Χάφταρ», δήλωσε συγκεκριμένα ο Τούρκος πρόεδρος αναφερόμενος στο μέτωπο της Λιβύης, ενώ νωρίτερα εκείνος είχε κατηγορήσει τη Μόσχα ότι παραβιάζει και τις συμφωνίες για τη διατήρηση της εκεχειρίας στη Συρία. Η σημερινή είδηση (3 Φεβρουαρίου), σύμφωνα με την οποία τουλάχιστον τέσσερις Τούρκοι στρατιώτες έπεσαν νεκροί στην επαρχεία Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία από τα πυρά δυνάμεων προσκείμενων στο καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ που υποστηρίζεται από τη Ρωσία, έρχεται προφανώς να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το κλίμα στις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας.

Εμπόριο, κατασκευές και τουρκικά drones 

Μέσα σε ένα τέτοιο «δοκιμαζόμενο» πλαίσιο, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν επισκέπτεται στις 3 Φεβρουαρίου τη ρωσική γειτονιά και πιο συγκεκριμένα την Ουκρανία για να πάρει μέρος στο κατά σειρά όγδοο έπειτα από το 2011 υψηλού επιπέδου στρατηγικό συμβούλιο Ουκρανίας-Τουρκίας. Στην ατζέντα του Τούρκου προέδρου αναμένεται να βρεθούν θέματα όπως είναι για παράδειγμα η τόνωση του διμερούς εμπορίου μεταξύ Τουρκίας και Ουκρανίας, από τα 4 δισεκατομμύρια δολάρια που ήταν ο όγκος του το 2019 στα 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι πρόεδροι των δύο χωρών, Ερντογάν και Ζελένσκι, έχουν στο πρόσφατο παρελθόν προσεγγίσει θετικά την προοπτική της σύναψης μιας τουρκο-ουκρανικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου, αν και γνώστες του περιεχομένου των συνομιλιών υποστηρίζουν ότι σε αυτό το μέτωπο υπάρχουν κάποια σοβαρά εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεραστούν.

Ο Ερντογάν από την πλευρά θα ήθελε να δει περισσότερες τουρκικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται στον κατασκευαστικό τομέα στην Ουκρανία και στον χώρο των υποδομών. Παράλληλα, η Άγκυρα ενισχύει τη συνεργασία της με την Ουκρανία και στον αμυντικό τομέα, συνάπτοντας συμφωνίας για τη συμπαραγωγή τουρκικών drones (Baykar) με την ουκρανική Ukrspecexport και ενισχύοντας οικονομικά τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Ανοιχτό είναι και το ενδεχόμενο διεξαγωγής κοινών ναυτικών τουρκο-ουκρανικών γυμνασίων μέσα στο 2020 στη Μαύρη Θάλασσα.  

Κατά τα λοιπά, αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι η επίσημη τουρκική ηγεσία στηρίζει το αυτοκέφαλο της ουκρανικής εκκλησίας ενώ παράλληλα ασκεί έντονη κριτική στη Μόσχα και για την «τύχη» των Τατάρων της Κριμαίας την προσάρτηση της οποίας στη Ρωσική Ομοσπονδία προφανώς και δεν έχει αναγνωρίσει. Όλα αυτά, βέβαια, δεν θα μπορούσαν παρά να προκαλούν ενόχληση πίσω στη Μόσχα.