Η υπέροχη φίλη μου Έλενα Φερράντε (vid)

Η Έλενα Φερράντε είναι ένα από τα πιο μεγάλα μυστήρια της σύγχρονης λογοτεχνίας, καθώς κανένας δεν ξέρει το πραγματικό πρόσωπο πίσω απ' αυτό το ψευδώνυμο που έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα σε ολόκληρο τον κόσμο. Πριν από ένα χρόνο περίπου, η HBO ανακοίνωσε ότι τα βιβλία της «Τετραλογίας της Νάπολης» («Η υπέροχη φίλη μου», «Το νέο όνομα», «Αυτοί που φεύγουν και αυτοί που μένουν», «Η ιστορία της χαμένης κόρης») θα μεταφερθούν στη μικρή οθόνη. 

Η ιστορία των βιβλίων διαδραματίζεται σε μια γειτονιά όπου βασιλεύουν η βία της πατριαρχικής οικογένειας, η φτώχεια, η στέρηση και το όνειρο για μια καλύτερη ζωή και καταξίωση. Είναι τα χρόνια της ανοικοδόμησης, της επερχόμενης οικονομικής ευμάρειας και της βιομηχανοποίησης που αλλάζει τις κοινωνικές νόρμες των δύο φύλων και της έκφρασης της σεξουαλικότητάς τους.

Σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την αυθεντικότητα του μυθιστορήματος, οι παραγωγοί αποφάσισαν να αναζητήσουν ερασιτέχνες ηθοποιούς, οι οποίοι να είναι αποκλειστικά Ιταλοί, ως επί το πλείστον από τον Νότο και ικανοί να εκφέρουν τη ναπολιτάνικη προφορά. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στην Καμπανία, σε μια μεγάλη παραγωγή με 150 ηθοποιούς, 5000 κομπάρσους κι ένα σετ -τη χαρακτηριστική ναπολιτάνικη γειτονιά που πρωταγωνιστεί στο βιβλίο- έκτασης 20.000 τετραγωνικών μέτρων που χρειάστηκε τρεις μήνες για να κατασκευαστεί. 

Πριν από ένα χρόνο περίπου, οι άνθρωποι του ΗΒΟ και του RAI έδωσαν ραντεβού στη συνοικία Σανιτά με όλους εκείνους που επιθυμούσαν να περάσουν από οντισιόν για να παίξουν στη δραματική σειρά. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κάστινγκ 8.000 παιδιών, η πλειονότητα των οποίων δεν είχε ακούσει μέχρι πρόσφατα το όνομα της συγγραφέως. 

Ο τρόπος που διάλεξαν την Ελίσα ντελ Τζένιο, η οποία υποδύεται τον ρόλο της Έλενας (η αφηγήτρια της ιστορίας) είναι κάπως ασυνήθιστος. «Ο αδερφός μου ήταν στην προεπιλογή για τον ρόλο του Έντσο [σ.σ. βασικό πρόσωπο της ιστορίας] και έπρεπε να ξαναπάει. Η μητέρα μου δεν μπορούσε να με αφήσει μόνη μου στο σπίτι και με πήρε μαζί της. Έτσι έγινε και πέρασα τελικά κι εγώ από οντισιόν, και την επόμενη μέρα ήμουν ήδη στη Ρώμη με τον Σαβέριο», ανέφερε σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Καθημερινή. 

Οι ήρωες ζουν τις ζωές τους με πάθος, συγκρούονται και ξεγυμνώνονται μπροστά στον αναγνώστη/τηλεθεατή που δεν μπορεί να μείνει απλός παρατηρητής. Η «Τετραλογίας της Νάπολης», η οποία κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Πατάκη, έχει χαρακτηριστεί παγκόσμιο εκδοτικό φαινόμενο και έχει αποκτήσει φανατικούς αναγνώστες. Η πρώτη σεζόν αποτελείται από οχτώ επεισόδια, ενώ οι υπεύθυνοι της σειράς ευελπιστούν να δημιουργηθούν συνολικά τέσσερις κύκλοι – όσα και τα βιβλία της Φερράντε – που ο καθένας θα αποτελείται από οχτώ επεισόδια.

Ο υπέροχος κόσμος της Έλενα Φερράντε

Τα βραβεία και διακρίσεις που έχει λάβει είναι αμέτρητες. Το πρώτο μέρος της «Τετραλογίας της Νάπολης» είχε προταθεί σε διάφορα εκδοτικά στην Ελλάδα αλλά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη. Συνολικά, έχουν πουληθεί μέχρι σήμερα πάνω από 10.000.000 βιβλία παγκοσμίως, ενώ στην Ελλάδα έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα 100.000.

Σε ηλικία 15 ετών, η Φερράντε άρχισε να γράφει τις πρώτες ιστορίες της, έχοντας άντρες συγγραφείς για πρότυπα. Προτιμούσε να μιμηθεί τον Νταφόε, τον Φίλντινγκ, τον Ντοστογιέφσκι, τον Τολστόι, παρά την Τζέιν Όστιν ή τις αδελφές Μπροντέ.

Το πρώτο μυθιστόρημα της Φερράντε, που κυκλοφόρησε στη χώρα μας, ήταν το «Βάναυση Αγάπη» από τις εκδόσεις Perugia το 1997. Ένα οικογενειακό θρίλερ που ανασκάπτει τη σχέση μητέρας-κόρης με σκληρότητα και πάθος, με εναλλασσόμενα αισθήματα αποστροφής και αγάπης, με γοητεία και φρίκη. Το βιβλίο ήταν αφιερωμένο στη μητέρα της συγγραφέως. 

Έπειτα από λίγα χρόνια σιωπής, το 2002, βλέπει το φως στην Ιταλία ένα ακόμα μυθιστόρημά της, από τα πιο πολυμεταφρασμένα της σήμερα, το «Μέρες Εγκατάλειψης». Εδώ κυκλοφόρησε δυο χρόνια αργότερα  από τις εκδόσεις Άγρας. Η ιστορία αποτελεί μια απόλυτα μελετημένη και πρωτότυπη παραλλαγή πάνω στο θέμα της εγκαταλελειμμένης συζύγου, παρασέρνοντας τον αναγνώστη ως τα πιο μαύρα και οδυνηρά βάθη της γυναικείας εμπειρίας. Το έργο της άρχισε να μεταφράζεται στ’ αγγλικά, να διαβάζεται από περισσότερους, να διεκδικεί βραβεία, όπως το διεθνές IMPAC ή το ιταλικό Strega, χωρίς κανείς να γνωρίζει ποιος είναι, πώς μοιάζει, πώς ζει ο άνθρωπος που το δημιούργησε. 

Η συγγραφέας - φάντασμα 

Όλα αυτά τα χρόνια, η συγγραφέας-φάντασμα, έχει κάνει μεγάλες προσπάθειες για διατήρηση του δικαιώματος της στην ανωνυμία και στην προφύλαξη των προσωπικών της δεδομένων, δικαίωμα το οποίο φαίνεται να σέβεται και να υποστηρίζει με πάθος όχι μόνο ο εκδοτικός της οίκος, αλλά και οι εκατομμύρια θαυμαστές της. Μέχρι στιγμή δεν έχει συναντηθεί από κοντά με κανέναν δημοσιογράφο και ούτε βέβαια έχει φωτογραφηθεί. 

Σύμφωνα με τους εκδότες της σε ένα πρώτο της γράμμα προς αυτούς, η συγγραφέας τόνιζε: «Έκανα ήδη πολλά γι’ αυτήν την ιστορία: την έγραψα. Αν το βιβλίο αξίζει κάτι, είναι αρκετό. Δεν πρόκειται να πάρω μέρος σε συζητήσεις και παρουσιάσεις, αν με καλέσουν… Πιστεύω πως τα βιβλία, αφού γραφτούν, δεν έχουν ανάγκη τον συγγραφέα τους. Αν έχουν να πουν κάτι, αργά ή γρήγορα θα βρουν αναγνώστες, αν δεν έχουν, δεν θα βρουν…».

Κάποιοι υποψιάζονται πως πρόκειται για άντρα, για τον Ιταλό μυθιστοριογράφο Ντομένικο Σταρνόνε, κάποιοι λένε πως πίσω της κρύβεται ολόκληρη ομάδα, άλλοι στρέφουν το βλέμμα προς το ζεύγος Φέρι, οι οποίοι είναι οι εκδότες της. Τίποτα, όμως, απ' όλα αυτά δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα. 

Την περασμένη άνοιξη, σε συνέντευξή που παραχώρησε στο «Paris Review», η Έλενα Φεράντε εξομολογήθηκε πως στην αρχή η απόφασή της να απέχει από τη δημοσιότητα οφειλόταν σε συστολή καθώς φοβόταν να βγει από το καβούκι της. Στην πορεία, όμως, έφτασε να νιώθει πολύ εχθρικά απέναντι στα media καθώς τα τελευταία χρόνια αξιολογούν τα λογοτεχνικά έργα ανάλογα με την αίγλη του δημιουργού τους σε πεδία εξω-λογοτεχνικά, αλλά και όταν δεν παρουσιάζεται με σάρκα και οστά ο συγγραφέας μπροστά τους, φροντίζουν να τον επινοούν. 

Σε κάθε περίπτωση, όποιος/α κι αν κρύβεται πίσω από το συγγραφικό ψευδώνυμο, λίγη σημασία έχει καθώς η Φερράντε έχει έναν μοναδικό τρόπο να εθίζει τους αναγνώστες της στα συναρπαστικά ψυχογραφήματά της, παρουσιάζοντας τον κόσμο μέσα από το βλέμμα της αλήθειας. 

*Στην Ελλάδα, η σειρά προβάλλεται κάθε Πέμπτη στις 22.00 από την Cosmote TV.