Ουρανοξύστες: Σύμβολο εξουσίας και οικονομικής αφθονίας ή ξεπερασμένη αρχιτεκτονική;

Πριν από σχεδόν έναν αιώνα, ο κόσμος γνώρισε μια νέα αρχιτεκτονική τυπολογία που άλλαξε ολόκληρη την κατασκευαστική βιομηχανία. Ξεκινώντας με το Home Insurance Building το 1885 και καταλήγοντας στα Empire State Buildings και Chrysler Buildings στο Μανχάταν, οι ουρανοξύστες έγιναν σύμβολο εξουσίας και οικονομικής αφθονίας. Σύντομα, κατασκευάστηκαν σχεδόν σε κάθε πόλη του κόσμου με υπερσύγχρονα σχέδια που αψηφούσαν τους κανόνες της μηχανικής. Αλλά με όλες τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στην αρχιτεκτονική πρακτική, τι επιφυλάσσει το μέλλον για αυτά τα κτίρια που δέχονται έντονη κριτική αλλά αναπτύσσονται συνεχώς;

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του archdaily.com, περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού των 7,8 δισεκατομμυρίων κατοίκων ζει σε πόλεις και αστικές περιοχές, και 2,5 δισεκατομμύρια ακόμη αναμένεται να ενταχθούν σε αυτές μέσα στα επόμενα 20-25 χρόνια. Τα πολυώροφα κτίρια, ιδίως τα οικιστικά, έχουν αποδειχθεί ευεργετικά στις πυκνοκατοικημένες πόλεις, όπου είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν κενά οικόπεδα. Σε περιοχές όπως το SoHo, όπου το ισόγειο είναι ιδιαίτερα πυκνοδομημένο με πεζούς και τακτική κυκλοφορία οχημάτων, η κατασκευή χαμηλών εμπορικών και οικιστικών κτιρίων είναι ανεπαρκής για τη σωματική και ψυχική ευεξία των ενοίκων- ας υποθέσουμε ότι μένουν πάνω από 7-8 ώρες την ημέρα με συνεχείς οπτικούς περισπασμούς, ασταμάτητο κορνάρισμα και ανεξέλεγκτη κυκλοφορία και προβολείς.

Για να αξιοποιήσουν στο έπακρο αυτά τα εξέχοντα τοπόσημα, οι αρχιτέκτονες άρχισαν να επιλέγουν κτίρια μικτής χρήσης, ενσωματώνοντας εμπορικούς χώρους και δημόσιες παροχές μέσα σε κτίρια κατοικιών, ώστε να προσφέρουν στους κατοίκους μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Οι πύργοι με εξωτερικές βεράντες, ένα χαρακτηριστικό που προωθείται έντονα στα σύγχρονα έργα, προσφέρουν στους ενοίκους έναν υπερυψωμένο και ιδιωτικό χώρο συγκέντρωσης μακριά από τη φασαρία της πόλης.

Ακόμη και όσον αφορά την οπτική αισθητική, οι αρχιτέκτονες δεν περιορίζουν πλέον το σχεδιασμό τους σε πύργους με έντονα αντανακλαστικά γυάλινα περιβλήματα, αλλά ενσωματώνουν τοπία, εσωτερικές αυλές, υλικά τοπικής προέλευσης και λύσεις «αντιανεμικής προστασίας» για μπαλκόνια που είναι χτισμένα σε υψηλά επίπεδα και λειτουργούν όλο το χρόνο.

Η θέση εναντίον των ψηλών κτιρίων

Ανεξάρτητα από τις προφανείς λύσεις των ουρανοξυστών στις αστικές προκλήσεις, πολλοί κάτοικοι, κατασκευαστές και κυβερνητικοί αξιωματούχοι φαίνεται να έχουν μια ισχυρή θέση εναντίον τους. Σύμφωνα με το NYC Audubon, μεταξύ 90.000 και 230.000 νυχτερινά μεταναστευτικά πουλιά σκοτώνονται στη Νέα Υόρκη κάθε χρόνο από τη σύγκρουση με γυάλινους ουρανοξύστες και την πτώση τους στα πεζοδρόμια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι καταιγίδες και ο τεχνητός νυχτερινός φωτισμός στις πόλεις έχουν μπερδέψει την όραση των πουλιών και τα έχουν παραπλανήσει προς τα κτίρια αντί για τον καθαρό αέρα. Επιπλέον, οι New York Times ανακοίνωσαν ότι οι κάτοικοι του 432 Park Avenue της Νέας Υόρκης, ενός από τα ακριβότερα οικόπεδα στον κόσμο, μηνύουν τους κατασκευαστές του έργου για αποζημίωση 125 εκατομμυρίων δολαρίων επικαλούμενοι «πολλαπλές πλημμύρες, ελαττωματικούς ανελκυστήρες, «αφόρητο» θόρυβο που προκαλείται από την ταλάντωση του κτιρίου και μια ηλεκτρική έκρηξη τον Ιούνιο -η δεύτερη μέσα σε τρία χρόνια- που έκοψε το ρεύμα στους κατοίκους».

Οι αλλαγές όσον αφορά το μέλλον των ουρανοξυστών έχουν αρχίσει να λαμβάνουν χώρα σε όλο τον κόσμο. Η New London Architecture (NLA) δημοσίευσε τα αποτελέσματα της έκδοσης 2021 της ετήσιας έρευνας Tall Building Survey, μιας ετήσιας έρευνας που καλύπτει την κατάσταση της ανάπτυξης των πολυώροφων κτιρίων του Λονδίνου. Ένα από τα βασικά ευρήματα της έκθεσης υπογραμμίζει ότι το 2020, μόνο 24 ψηλά κτίρια άρχισαν να κατασκευάζονται, σε σύγκριση με 44 κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε επίσης πρόσφατα ότι δεν θα χορηγηθεί έγκριση σχεδιασμού για τον πύργο Tulip της Foster+Partners λόγω ανησυχιών σχετικά με τον ενσωματωμένο άνθρακα του σχεδιασμού και τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην αρχιτεκτονική κληρονομιά του περιβάλλοντος χώρου. Ο πύργος των 305 μέτρων θα ήταν το ψηλότερο κτίριο στην οικονομική συνοικία του Λονδίνου, αλλά δεν θα προχωρήσει πλέον, καθώς «θα προσέθετε μικρό δημόσιο όφελος στην πόλη και θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τον ορίζοντα του Λονδίνου», όπως εξήγησε ο δήμαρχος του Λονδίνου Sadiq Khan το 2019.

Η Κίνα, η οποία φιλοξενεί μερικούς από τους ψηλότερους πύργους στον κόσμο, αποφάσισε να περιορίσει την κατασκευή σούπερ ουρανοξυστών ως μέσο για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας. Η κυβέρνηση χαρακτήρισε αυτές τις κατασκευές ως «έργα ματαιοδοξίας», εξηγώντας ότι σε πόλεις χαμηλής πυκνότητας, οι τεράστιοι ουρανοξύστες είναι ανεφάρμοστοι και μπορούν να αντικατασταθούν με άλλες κατασκευές που συμπληρώνουν καλύτερα τον αστικό ιστό. Οι νέοι κατασκευαστικοί κανόνες της χώρας υπαγορεύουν ότι οι ουρανοξύστες με ύψος άνω των 150 μέτρων (490 πόδια) θα είναι αυστηρά περιορισμένοι, ενώ οι ουρανοξύστες με ύψος άνω των 250 μέτρων (820 πόδια) θα απαγορεύονται για περιοχές με πληθυσμό κάτω των 3 εκατομμυρίων κατοίκων. Στις πόλεις με πάνω από 3 εκατομμύρια κατοίκους, η κυβέρνηση αποφάσισε να περιορίσει τις κατασκευές με ύψος άνω των 250 μέτρων.

Οι πυκνοκατοικημένες πόλεις που δεν έχουν αρκετά κενά οικόπεδα για να χτίσουν χαμηλά κτίρια περιορίζονται μόνο στην ανέγερση ψηλών κατασκευών για να φιλοξενήσουν τον πληθυσμό τους. Ανεξάρτητα από αυτό, προτείνονται πολυάριθμες λύσεις για τη διερεύνηση διαφορετικών εφικτών επιλογών που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την κλίμακα των πύργων, αλλά να προσφέρουν μια πιο περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνη προσέγγιση.

Οι ψηλές ξύλινες κατασκευές είναι το μέλλον των πολυώροφων κτιρίων;

Με τη σημερινή περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και την ανάγκη για ψηλές κατασκευές σε πυκνοκατοικημένες περιοχές θα μπορούσε η κατασκευή ψηλών ξύλινων δομών να είναι το μέλλον των πολυώροφων κτιρίων; Τα τελευταία δύο χρόνια, η κατασκευαστική βιομηχανία έχει δει μια στροφή από τον χάλυβα και το σκυρόδεμα στις ψηλές ξύλινες κατασκευές, μεταμορφώνοντας τον κόσμο των ουρανοξυστών και των πολυώροφων κτιρίων. Το 2017, η καναδική κυβέρνηση παρουσίασε το πρόγραμμα Green Construction Through Wood (GCWood), το οποίο προσφέρει χρηματοδότηση για καινοτόμα έργα και συστήματα από ξύλο. Ακολουθώντας την ίδια προσέγγιση, το Διεθνές Συμβούλιο Κώδικα ενέκρινε 14 αλλαγές στον Διεθνή Οικοδομικό Κώδικα για την αύξηση του επιτρεπόμενου ύψους των μαζικών ξύλινων κατασκευών στα 80 μέτρα.

Ανταποκρινόμενη στις παγκόσμιες ανησυχίες για το περιβάλλον, η Skidmore, Owings & Merrill (SOM) πρότεινε την Urban Sequoia, μια αρχιτεκτονική ιδέα εμπνευσμένη από το οικοσύστημα στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στη Γλασκώβη το 2021 - COP26.

Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει «δάση κτιρίων» που απομονώνουν τον άνθρακα και παράγουν βιοϋλικά που δημιουργούν ένα νέο οικολογικό και ανθεκτικό αστικό περιβάλλον. Το έργο έρχεται ως απάντηση στην καθολική ανάγκη μετασχηματισμού του κτιριακού τομέα, δεδομένου ότι παράγει σχεδόν το 40% όλων των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Η CRA-Carlo Ratti Associati παρουσίασε επίσης πρόσφατα τον πύργο Jian Mu Tower στο Shenzhen της Κίνας, έναν «αγροτικό πύργο» 218 μέτρων που ενσωματώνει μια μεγάλης κλίμακας κατακόρυφη υδροπονική φάρμα σε ολόκληρη την πρόσοψή του, η οποία παράγει βλάστηση που μπορεί να θρέψει έως και 40.000 άτομα ετησίως. Αν και ο πύργος 51 ορόφων καταλαμβάνει το τελευταίο κενό οικόπεδο στην κεντρική επιχειρηματική περιοχή της Shenzhen, η αυτοσυντηρούμενη πρόταση επιτρέπει στους κατοίκους να καλλιεργούν και να καταναλώνουν φρέσκα λαχανικά και φρούτα μέσα από τον πύργο, παράγοντας περίπου 270.000 κιλά τροφίμων ετησίως.

Από το 2021, τα εμπορικά κτίρια σε όλο τον κόσμο γέμισαν με άδειους διαδρόμους και γραφεία. Αυτό, μαζί με πολλούς άλλους περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους, ώθησε τους αρχιτέκτονες να βρουν καινοτόμους τρόπους για να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αρχιτεκτονική των πολυώροφων κτιρίων.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Πληροφορίες για ρωσικό πυρηνικό υποβρύχιο που βρίσκεται στη Μεσόγειο - Καταπλέει κοντά στην Ιταλία
• Κύθνος: Η διάσημη θαλαμηγός «007 James Bond» σχεδόν βυθίστηκε - Βίντεο ντοκουμέντο
• Ακρίβεια: Με αυτούς τους τρόπους θα μειώσετε το κόστος χρήσης του αυτοκινήτου σας
• Από το «Πες τη λέξη» και το «Ταξί» μέχρι το «Dragons’ Den»: Τα 14 τηλεπαιχνίδια που θα δούμε τη νέα σεζόν