Πυρκαγιές: Η κλιματική κρίση τείνει να μετατραπεί σε άλλοθι - Ο επικεφαλής του WWF Ελλάς αναλύει τις αιτίες πίσω από τις ανυπολόγιστες καταστροφές

Ως άλλοθι τείνει να λειτουργήσει η παγκόσμια πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης, η οποία ενώ θα έπρεπε να κινητοποιήσει κυρίως τον τομέα της πρόληψης ειδικά σε ό,τι αφορά τις δασικές πυρκαγιές, η συχνή επίκλησή της κοντεύει να μετατραπεί σε βολική «δικαιολογία» τόσο για τα κενά στην δασοπροστασία όσο και για τις ελλείψεις συντονισμού αναφορικά με την καταστολή μιας φωτιάς.

Το τελευταίο δεκαήμερο και ενώ η χώρα βρίσκεται για ακόμα μία χρονιά σε πύρινο κλοιό, τόσο ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και πλειάδα στελεχών του πολιτικού και ένστολού προσωπικού, αναφέρθηκαν πολλάκις στην κλιματική κρίση, η οποία δημιουργεί πρωτόγνωρες συνθήκες. Κι ας προειδοποιούσαν γι΄αυτήν εδώ και χρόνια οι ειδικοί επιστήμονες. Την ίδια στιγμή πυρκαγιές όπως αυτή της Ρόδου καίνε ήδη επί πάνω από δέκα ημέρες δίνοντας την εντύπωση ενός ανήμπορου και παραδομένου κράτους που αναμένει να βρει μόνη της η φωτιά ένα φυσικό εμπόδιο για να σβήσει. Το τραγικό αποτύπωμα στο περιβάλλον ύστερα από μίας εβδομάδα ασταμάτητων μαχών με τις φλόγες είναι περίπου 350.000 στρέμματα αποτεφρωμένα.

Ο επικεφαλής του WWF Ελλάς μιλά στο ethnos.gr: Η κλιματική κρίση  δεν είναι δικαιολογία

«Η κλιματική κρίση σημαίνει ότι τα δάση μας γίνονται πρώτον πιο ευάλωτα, αλλά και πολύ πιο πολύτιμα από ό,τι στο παρελθόν. Η κλιματική κρίση δεν είναι δικαιολογία για την αδράνεια, ούτε λόγος να εμμένουμε σε μια προσέγγιση, η οποία εκ του αποτελέσματος φαίνεται αποτυχημένη. Αντιθέτως σημαίνει ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη και τον ανασχεδιασμό όλου του συστήματος ώστε να μπορέσει τελικά να ανταπκριθεί στις νέες συνθήκες».

Αυτό επισημαίνει στο «Εθνος» ο γενικός διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF, Δημήτρης Καραβέλας, η οποία εδώ και πολλά χρόνια προσπαθεί να πείσει για τον κρίσιμο ρόλο της πρόληψης στην περίπτωση των δασικών πυρκαγιών.

Ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι η κλιματική κρίση είναι μεν μια πραγματικότητα, αλλά δεν είναι αυτή που βάζει φωτιές στα δάση. «Στην Ελλάδα, τα τελευταία τουλάχιστον 25 χρόνια, οι πυρκαγιές αντιμετωπίζονται με μονομερή προσήλωση στην καταστολή, με αποσπασματικά μέτρα και πολιτικές που στοχεύουν σε μια πρόσκαιρη και κατά κάποιον τρόπο «σημειακή» αντιμετώπιση του ζητήματος. Οι σχετικές αποφάσεις φαίνεται να λαμβάνονται χωρίς ανάλυση των δεδομένων από τους αρμόδιους φορείς, χωρίς αξιολόγηση, χωρίς δημόσιο διάλογο για το τι επιδέχεται βελτίωσης, πιθανά εξαιτίας του φόβου επίρριψης ευθυνών, κυρώσεων ή της δημόσιας κριτικής», σημειώνει σε σχετική ανακοίνωση το WWF.

«Γνωρίζουμε τις συνθήκες που θα αντιμετωπίσουμε»

«Κάθε χρόνο ακούμε για υψηλές θερμοκρασίες, τρομερό αέρα, δύσβατες περιοχές. Είναι συνθήκες που γνωρίζουμε ότι θα έχουμε. Είναι Ιούλιος και στα νότια Δωδεκάνησα η κατάσταση θα είναι αυτή. Δεν είμαστε Ολλανδία ή Δανία. Οταν οι συνθήκες που καλείσαι να αντιμετωπίσεις είναι διαφορετικές, προσαρμόζεις το σύστημα. Πρόληψη δε σημαίνει μόνο διαχείριση δασών ή διαχειριστικά σχέδια. Πρέπει να σκεφτείς και θεσμικά τι έχεις κανει για παράδειγμα για τη 10η και 11η γενιά αυθαιρέτων, για την εκτός σχεδιου δόμηση, κλπ», λέει ο κ. Καραβέλας.

Ενα από τα λίγα παρήγορα στοιχεία που αναφέρει είναι η δραστηριοποίηση πολλών και εκπαιδευμένων εθελοντών στη δασοπροστασία και τη δασοπυρόσβεση, όπως υπογραμμίζει ο ίδιος προσθέτοντας ότι η παρουσία τους στα δάση και η λειτουργία των παρατηρητηρίων λειτουργεί σωτήρια, καθώς είναι αποδεδειγμένη η κρισιμότητα του πρώτου 10λεπτου από την έναρξη μιας πυρκαγιάς.

Υπό αυτό το πρίσμα ο κ. Καραβέλας απαντά και στο ερώτημα αναφορικά με την τοποθέτηση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη για την αναγκη ανάμιξης του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση δασών: «Δεν έχω καταλάβει τι εννοούν. Σε κάθε περίπτωση το κράτος θα πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά με τα δάση που είναι παρατημένα εδώ και δεκαετίες. Το κεφάλαιο της κοινωνίας και του εθελοντισμού είναι μέρος της λύσης. Το κράτος πριν σκεφτεί τους ιδιώτες, θα πρέπει να σκεφτεί πως θα κάνει την κοινωνία αρωγό».

Δε μάθαμε τίποτα από τις πυρκαγιές του παρελθόντος - Κάθε χρόνο μόνο καταστολή

«Πολύ μελάνι έχει χυθεί τα τελευταία χρόνια για τα κενά στον μηχανισμό δασοπροστασίας και τον συντονισμό, την ανισοκατανομή σε πόρους, μέσα και ανθρώπινο δυναμικό μεταξύ πρόληψης και καταστολής, τις πολιτικές αποφάσεις που οδήγησαν στην παντελή έλλειψη διαχείρισης των μεσογειακών οικοσυστημάτων και την ανεπαρκή ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών», επισημαίνει το WWF προσθέτοντας ότι περίπου το 95% των 10.000 περιστατικών πυρκαγιών υπαίθρου που ξεσπούν κάθε χρόνο στη χώρα μας, προκαλείται από ανθρωπογενή αίτια με κυρίαρχη την αμέλεια.

Παρόλα αυτά, η περιβαλλοντική οργάνωση διαπιστώνει ότι «δεν έχουμε μάθει τίποτα από τις πυρκαγιές του πρόσφατου παρελθόντος, του 2007, του 2018 και του 2021». 

Την ίδια στιγμή η κλιματική κρίση είναι παρούσα εδώ πολλά χρόνια τώρα, με τους επιστήμονες να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου όχι μόνο στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο στη χώρα μας τα τελευταία τουλάχιστον 25 χρόνια, «οι πυρκαγιές αντιμετωπίζονται με μονομερή προσήλωση στην καταστολή, με αποσπασματικά μέτρα και πολιτικές που στοχεύουν σε μια πρόσκαιρη και κατά κάποιον τρόπο «σημειακή» αντιμετώπιση του ζητήματος».

Το WWF υπογραμμίζει ότι μεσούσης της αντιπυρικής περιόδου, ελάχιστα μπορούν να γίνουν πέρα από ό,τι έχει ήδη αποφασιστεί και σχεδιαστεί. «Αλλά με το τέλος αυτής πρέπει επιτέλους για πρώτη φορά ως χώρα να αναρωτηθούμε πού θέλουμε να πάμε. Θα σηκώσουμε τα χέρια ψηλά και θα παραδοθούμε στις δασικές πυρκαγιές ή θα ανοίξουμε τον απαραίτητο διάλογο για το μέλλον της ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών»;

Οι προτάσεις του WWF

Στο πλαίσιο αυτό έχει ήδη καταθέσει τις προτάσεις του προς το αρμόδιο υπουργείο, με αφορμή την ανάληψη καθηκόντων της νέας κυβέρνησης. Αυτές επιγραμματικά αφορούν σε:

• Κατάρτιση ενός μακροχρόνιου Εθνικού Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας με σαφή προληπτικό προσανατολισμό και ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας.
• Σύνταξη σχεδίων Αντιπυρικής Προστασίας σε τοπικό επίπεδο
• Ολοκληρωμένη και δημόσια ανάλυση των αιτιών των δασικών πυρκαγιών που θα επιτρέψει την εφαρμογή στοχευμένων και πιο αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών.
• Πλήρη ενεργοποίηση του συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας, με την εφαρμογή του σχετικού νόμου που αν και έχει ψηφιστεί εδώ και τρία χρόνια, παραμένει πρακτικά ανεφάρμοστος.
• Ενίσχυση της διαφάνειας και λογοδοσίας σχετικά με τη χρηματοδότηση και πραγματοποίηση δράσεων για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών.
• Κλιματικά ανθεκτικό χωρικό σχεδιασμό, με κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, και άμεση ολοκλήρωση των δασικών χαρτών.
• Εθνική μακροχρόνια εκστρατεία ενημέρωσης και εκπαίδευσης του γενικού πληθυσμού για την πρόληψη πυρκαγιών.
• Υιοθέτηση νέων, καινοτόμων μεθόδων πρόληψης δασικών πυρκαγιών, όπως η προδιαγεγραμμένη καύση.