Σαν σήμερα, 18 Ιουλίου γεννιέται ο Νέλσον Μαντέλα, ένας χαρισματικός ηγέτης

Στις 18 Ιουλίου του 1918 στο χωριό Μβέζο, της περιοχής Τράνσκεϊ, τότε μέρος της επαρχίας Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, γεννήθηκε ο Νέλσον Μαντέλα. Ο Μαντέλα υπήρξε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής (1994-1999). Από το 1998 μέχρι το 1999 διετέλεσε Πρόεδρος του Κινήματος των Αδεσμεύτων. 

Ο Μαντέλα επί 67 χρόνια κατάφερε να καθοδηγεί ένα σκλαβωμένο λαό εκατομμυρίων ανθρώπων που λίγοι οπλισμένοι λευκοί δεν τους αναγνώριζαν το πολιτικό τους δικαίωμα να είναι ελεύθεροι και να ψηφίζουν. Να ψηφίζουν την κυβέρνηση τους και τους βουλευτές τους, όπως γίνεται σήμερα στη Νότιο Αφρική, μετά το 1994, που η χώρα απελευθερώθηκε ειρηνικά με την δημοκρατικοποίησή της και τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές, με τη συμμετοχή όλων των πολιτών της.

Ο Νέλσον Μαντέλα πέρασε πάνω από σαράντα χρόνια της ζωής του στη φυλακή. Ακόμη και στη φυλακή δεν ζούσε με τα γνωστά ανθρώπινα δικαιώματα των φυλακισμένων. Καθημερινά χιλιάδες άνθρωποι επισκέπτονται το Ρόμπεντ Άϊλαντ, ένα νησί απέναντι από το Κέιπ Τάουν, για να δουν το κελί της φυλακής του Μαντέλα, όπου έγινε το πιο σημαντικό κέντρο που άλλαξε τη μορφή μιας ολόκληρης χώρας, με πληθυσμό 50 εκατομμυρίων ανθρώπων. Αποκλεισμένος σε ένα σιδερένιο κλουβί, μικρότερο του ενός μέτρου, ούτε το σώμα του δεν χωρούσε για να ξαπλώσει. Κι όταν τον έβγαζαν για λίγο έξω, τον έβαζαν να σπάζει πέτρες, του έδιναν μπαγιάτικο φαγητό, οι βάναυσοι λευκοί δεσμοφύλακες-φρουροί του έριχναν μέχρι και τη στάχτη από τα μισοτελειωμένα τους τσιγάρα για να αρρωστήσει και να πεθάνει και για να ησυχάσουν αυτοί που τον έβλεπαν ως τον πιο επικίνδυνο πολιτικό αρχηγό των εκατομμυρίων σκλάβων μαύρων.

Με το πρότυπο της Αντιγόνης

Κι όμως αντί μίσους και κακίας και αντεκδικήσεως και εμφυλίου σπαραγμού, ο Μαντέλα ακολουθώντας το πρότυπο της Αντιγόνης επέμενε με τη ζωή του ότι «γεννήθηκε για να αγαπά». Συνειδητοποίησε με τα βασανιστήρια και τις αδικίες και τους εξευτελισμούς που δοκίμασε ότι όλοι μας είμαστε παιδιά του Θεού κι ότι άνθρωποι που γίνονται όργανα του διαβόλου και του κακού μπορούν να εξελιχθούν σε επικίνδυνους Νέρωνες κι απάνθρωποι, όπως ο Ηρώδης, ο Χίτλερ, οι βάρβαροι αιμοβόροι Τούρκοι εισβολείς, οι φονιάδες κι οι κοινοί εγκληματίες.

Συγχώρησε τους πάντες και τους κάλεσε να ζήσουν μαζί για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας, με δωρεάν παιδεία και παροχή υγείας και κοινωνικής στήριξης των ευάλωτων μελών της κοινωνίας μας, των ορφανών και άπορων παιδιών, των αναπήρων, των χήρων και των εγκαταλελειμμένων ηλικιωμένων, των άστεγων και των φτωχών, τη στήριξη -χωρίς όρους- των προσφύγων και των μεταναστών. Επαναλάμβανε στη ζωή του πολλές φορές ότι από μία βρύση δεν μπορεί να ξεδιψάσει ο κόσμος όλος, μπορούν όμως οι περαστικοί και οι διπλανοί μας. Γι' αυτό ο Μαντέλα λέει «ότι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε όλοι μας είναι το μέγιστο για να γίνει ο κόσμος μας πιο όμορφος και πιο ανθρώπινος, με λιγότερο ανθρώπινο πόνο και με πολλές ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας».

Ο Νέλσον Μαντέλα με τη σύζυγό του Γουΐνι τρεις ημέρες μετά την απελευθέρωσή του/copyright: AP PHOTOS

Ο Μαντέλα υπήρξε περισσότερο ένας πρακτικός πολιτικός και όχι ένας πνευματικός λόγιος ή ένας θεωρητικός της πολιτικής. Σύμφωνα με τον βιογράφο Tom Lodge, «για τον Μαντέλα, η πολιτική ήταν πρωταρχικά μια διατύπωση της ιστορίας και μια διενέργεια αφηγήσεων, κυρίως για την ηθικά υποδειγματική συμπεριφορά, και δευτερευόντως ένα ιδεολογικό όραμα, κυρίως για τα μέσα και όχι για τους σκοπούς». Ο Μαντέλα όριζε τον εαυτό του τόσο ως σοσιαλιστή όσο και ως Αφρικανό εθνικιστή, ιδεολογική θέση την οποία διατηρούσε ήδη από την ένταξή του στην ANC.
Ο ιστορικός Sabelo J. Ndlovu-Gatsheni περιέγραψε τον Μαντέλα ως έναν «φιλελεύθερο Αφρικανό εθνικιστή ανθρωπιστή» ενώ ο πολιτικός αναλυτής Raymond Suttner αναφέρθηκε στον τίτλο του φιλελεύθερου που αποδόθηκε στον Μαντέλα, δηλώνοντας ότι θεωρούνταν μια «υβριδική κοινωνικο-πολιτική φιγούρα».

Η Διεθνής Ημέρα Νέλσον Μαντέλα καθιερώθηκε το 2009 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για να τιμηθεί η «προώθηση και η ποιότητα της ειρήνης» που ασπάστηκε στη ζωή του και για τις οποίες αγωνίστηκε ο πρώην πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Ιουλίου, ημέρα γενεθλίων του.