Η Αγία Σοφία εκπέμπει SOS

Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που ακόμη και Τούρκοι ειδικοί επιστήμονες προειδοποιούν (ιστορικοί τέχνης, όπως ο Ιλμπέρ Ορταϊλί, αρχιτέκτονες, όπως ο Κορχάν Γκουμούς, αρχαιολόγοι, όπως Ναεζιχ Μπασγκελέν κ.α. στο ρεπορτάζ της Μαρίας Ζαχαράκη στο ethnos.gr ότι η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη δεν μπορεί να αντέξει να κινούνται στο εσωτερικό της τριαξονικά φορτηγά 45 τόνων! «Κοιτάξτε, θα το πω ξανά, θα καταρρεύσει» προειδοποιεί ο κ. Ορταϊλί.

ΠΡΙΝ γίνει τζαμί με απόφαση Ερντογάν στις 10 Ιουλίου του 2020, με άρθρο της η μεγάλη τουρκική εφημερίδα Χουριέτ στρέφεται εναντίον όσων, έχουν βλέψεις να μετατρέψουν ξανά την Αγία Σοφία σε μουσουλμανικό τέμενος. Ο δημοσιογράφος της τούρκικης εφημερίδας Ερτουγρούλ Οζκιόκ αναρωτιέται: «Αυτό είναι το κύριο πρόβλημα που πρέπει να απασχολεί την Τουρκία στον 21ο αιώνα; Είναι δυνατόν η χώρα μας να χρησιμοποιεί τέτοια σημειολογία σήμερα; Είναι δυνατόν μια χώρα όπου λειτουργούν περί τα 80.000 θρησκευτικά τεμένη, να θέλει να επαναλειτουργήσει ως τζαμί ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας; Πώς θα νιώθαμε εμείς αν ένα από τα μεγαλύτερα τζαμιά στην Ευρώπη ξαφνικά μετατρεπόταν σε χριστιανική εκκλησία; Έχουμε 80.000 τεμένη και επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στην Αγία Σοφία;», ανέφερε ο δημοσιογράφος Ερτουγρούλ Οζκιόκ.

ΜΕΤΑ την απόφαση Ερντογάν στις 10 Ιουλίου του 2020 να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί , σε κεντρικό της τίτλο η τουρκική εφημερίδα Τζουμχουριέτ (Cumhuriyet) στις 18 Μαΐου 2022 η δημοσιογράφος Rabia Azra περιέγραφε σε ρεπορτάζ της εικόνες βανδαλισμού και εγκατάλειψης της Αγίας Σοφίας με τον εκκωφαντικό και δυσοίωνο τίτλο «Η δοκιμασία της Αγίας Σοφίας: «Αν συνεχιστεί έτσι, δεν θα αντέξει μέχρι το 2050».

Η τουρκάλα δημοσιογράφος επισήμαινε την τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO από το καλοκαίρι του 2020, οπότε και μετατράπηκε σε τζαμί. Μόλις δύο χρόνια μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας, οικουμενικού συμβόλου του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, που προστατεύεται από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (1985), από εκκλησία-μουσείο σε τζαμί, οι εικόνες των βανδαλισμών κατά της Αυτοκρατορικής Πύλης της Αγίας Σοφίας, που χρονολογείται από τον 6ο αιώνα μ.Χ., προκαλούσαν την παγκόσμια κατακραυγή.(βλέπε Φωτο)

Βανδαλισμοί που αποκαλύφθηκαν το βράδυ της 18ης Απριλίου του 2022 από την Τουρκική Ένωση Ιστορικών Τέχνης μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η Ένωση Ιστορίας της Τέχνης της Τουρκίας σε ανάρτησή της στο Twitter κατήγγειλε τα ακόλουθαι: «Ανακαλύψαμε ότι η ιστορική Αυτοκρατορική Πύλη της Αγίας Σοφίας βρίσκεται σε μία τέτοια κατάσταση και τη φωτογραφίσαμε, γύρω στις 20:45 σήμερα το βράδυ (18.04.2022)», παραθέτοντας και τη σχετική φωτογραφία. Η Ένωση στηλιτεύει επίσης την απάντηση του υπεύθυνου ασφαλείας της Αγίας Σοφίας, ο οποίος δήλωσε άγνοια για το περιστατικό, απειλώντας να φέρει το θέμα στον εισαγγελέα.

Δυστυχώς, άκουσα την ανατριχιαστική δήλωση του ατόμου που λέει ότι ονομάζεται κ. Ταλίπ και είναι ο υπεύθυνος ασφαλείας στην Αγία Σοφία ότι δεν είχε καμία πληροφορία σχετικά και ότι δεν υπάρχει βίντεο από κάμερα, καθώς και ότι "δεν ήταν τίποτα μην ανησυχείτε, θα το φτιάξουμε". Όταν είπαμε ότι θα το καταγγείλουμε στον εισαγγελέα για να βρούμε τον ένοχο μας απάντησε ότι ήμασταν κακοπροαίρετοι. Και ότι το μόνο που θέλουμε είναι να κάνουμε σκηνή. Ποτέ δεν δεχόμαστε και δεν θα δεχθούμε ένας τέτοιος άνθρωπος να είναι υπεύθυνος για το τζαμί της Αγίας Σοφίας, ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά έργα στον κόσμο. Θα υποβάλλουμε μήνυση τόσο για να εντοπίσουμε αυτούς που κατέστρεψαν την ιστορική πύλη όσο και για να εκδιωχθεί αυτό το άτομο από αυτό το πόστο το συντομότερο δυνατό».

Κάνοντας δήλωση σχετικά με το θέμα, ο Μαχίρ Πολάτ, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του δήμου Κωνσταντινούπολης δήλωσε τότε: «Το άτομο ή τα άτομα που προκάλεσαν αυτή την καταστροφή θα πρέπει να ταυτοποιηθούν μέσω κάμερας. Το θέμα θα πρέπει να οδηγηθεί στον εισαγγελέα, καθώς σκόπιμα προκάλεσαν ζημιά στο νούμερο 1 ιστορικό κτίριο, την Αγία Σοφία».

Ο επικεφαλής του Μητροπολιτικού Δήμου της Κωνσταντινούπολης για την προστασία της ιστορικής κληρονομιάς της πόλης, δημοσίευσε φωτογραφίες με παπούτσια στριμωγμένα στα τείχη του μνημείου, ζητώντας την άμεση παρέμβαση των αρμόδιων φορέων για την επίλυση μιας κατάστασης που προσβάλλει το παρελθόν και την ιερή αξία του μνημείου.

Μετά την ανάρτηση της Τουρκικής Ένωσης, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δημοσίευσαν περισσότερες φωτογραφίες και βίντεο με βρωμιές, σκουπίδια και ζημιές σε κάθε γωνιά της Αγίας Σοφίας.

Η Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων της Τουρκίας απέδωσε τις ζημιές στην Αυτοκρατορική Πύλη της Αγίας Σοφίας σε «φυσιολογική φθορά». Η ίδια ανακοίνωση ανέφερε ότι η Αγία Σοφία όταν μετατράπηκε σε τζαμί, δεχόταν 45.000 επισκέπτες την ημέρα, διπλασιάζοντας τους επισκέπτες που έλαβε την περίοδο που λειτουργούσε ως μουσείο.

Αυτές οι εικόνες δεν συνάδουν με την απόφαση της UNESCO να συμπεριλάβει την Αγία Σοφία στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς. Δείχνουν επίσης ασέβεια προς τις βασικές αξίες και αρχές του Συμβουλίου της Ευρώπης, ιδίως όσον αφορά τη θρησκευτική ελευθερία, τον διαθρησκευτικό και διαπολιτισμικό διάλογο.

Για πόσο καιρό ακόμη το Συμβούλιο της Ευρώπης θα επιτρέπει στην Τουρκία για όλα τα θέματα να κινείται εκτός συλλογικών αποφάσεων με μηδενικό κόστος;

Είναι όρος επιβίωσης για την Αγία Σοφία να τελεί υπό την αιγίδα της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η UNESCO θα πρέπει να συγκροτήσει ad hoc επιτροπή εμπειρογνωμόνων και τεχνικών συμβούλων προκειμένου να επιθεωρήσει επί τόπου το μνημείο και να αναφέρει όλες τις πιθανές ζημιές. Δεδομένου ότι οι βανδαλισμοί και οι ζημιές συνέβησαν μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, η επιστροφή του μνημείου στο καθεστώς «status quo ante», στην προηγούμενη λειτουργία του ως Εκκλησίας-Μουσείου είναι η μόνη λύση για τη διάσωσή της.

Είναι σαφές ότι η πολιτική πρέπει να ακουμπά τα ιστορικά μνημεία, αλλά ΜΟΝΟ για να τα προστατέψει, ποτέ για να τα καταστρέψει. Τα μνημεία δεν πρέπει να αναμειγνύονται με την πολιτική, εκτός από τη λήψη μέτρων προστασίας τους.

Η Τουρκική Ένωση Ιστορίας της Τέχνης, σε ανάρτησή της στο Twitter κατήγγειλε: «Ανακαλύψαμε ότι η ιστορική Αυτοκρατορική Πύλη της Αγίας Σοφίας βρίσκεται σε μία τέτοια κατάσταση και τη φωτογραφίσαμε, γύρω στις 20:45 στις 18.04.2022».

Ο τούρκος αρχαιολόγος, Ομέρ Φαρούκ Γιαβαστσάι Omer Faruk Yavascay αναφέρει: Μετέτρεψαν ακόμα και μια ιστορική οθωμανική δεξαμενή νερού σε παπουτσοθήκη, αφότου έσπασαν το καπάκι της.