Τέλος στην προσωπική διαφορά: Τι σημαίνει στην πράξη και πότε θα δουν αυξήσεις οι συνταξιούχοι

Η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς αποτέλεσε μια μεταβατική πρόνοια προστασίας για τους παλαιούς συνταξιούχους, με βασική συνέπεια το «πάγωμα» των μελλοντικών αυξήσεων, μέχρι να εξανεμιστεί η εν λόγω διαφορά

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά ┋

Η έννοια της «προσωπικής διαφοράς» αποτέλεσε, επί σειρά ετών, μία από τις πλέον πολυσυζητημένες και παρεξηγημένες παραμέτρους του ασφαλιστικού συστήματος. Χιλιάδες συνταξιούχοι τη συναντούν στα μηνιαία ενημερωτικά σημειώματα σύνταξης, χωρίς όμως να είναι σαφές τι ακριβώς αντιπροσωπεύει και κυρίως, πότε θα πάψουν να επηρεάζονται από αυτή, ώστε να δουν πραγματικές αυξήσεις στη σύνταξή τους.

Τι είναι η «προσωπική διαφορά»;

Η προσωπική διαφορά είναι το ποσό με το οποίο το παλαιό ποσό σύνταξης (πριν τον επανυπολογισμό) υπερβαίνει το νέο, όπως αυτό προέκυψε μετά την εφαρμογή του Ν. 4387/2016 (γνωστού ως «νόμος Κατρούγκαλου»). Ο επανυπολογισμός των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων πραγματοποιήθηκε το 2019, και στις περιπτώσεις που η νέα σύνταξη ήταν χαμηλότερη, η διαφορά αυτή δεν αφαιρέθηκε αλλά καταγράφηκε ως «προσωπική διαφορά».

Η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς αποτέλεσε μια μεταβατική πρόνοια προστασίας για τους παλαιούς συνταξιούχους, με βασική συνέπεια το «πάγωμα» των μελλοντικών αυξήσεων, μέχρι να εξανεμιστεί η εν λόγω διαφορά. Αυτό σήμαινε ότι, ακόμη και σε περιόδους που δόθηκαν αυξήσεις (π.χ. 2023: 7,75% και 2024: 3%), όσοι διατηρούσαν θετική προσωπική διαφορά δεν έλαβαν καμία προσαύξηση στη σύνταξή τους.

Ποιοι είναι οι βασικοί ωφελημένοι από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς;

Συνταξιούχοι με μικρή προσωπική διαφορά
Για όσους η προσωπική διαφορά ήταν χαμηλή, οι αυξήσεις των τελευταίων ετών την έχουν ήδη απορροφήσει, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν να λαμβάνουν πραγματικές αυξήσεις στο καθαρό καταβαλλόμενο ποσό σύνταξης.
Συνταξιούχοι με μηδενική ή αρνητική προσωπική διαφορά
Πρόκειται για εκείνους των οποίων ο επανυπολογισμός είτε ταυτίστηκε με το προηγούμενο ποσό είτε παρήγαγε υψηλότερη σύνταξη. Αυτοί οι συνταξιούχοι λαμβάνουν πλήρως τις ετήσιες αυξήσεις χωρίς συμψηφισμό.
Νέοι συνταξιούχοι (μετά την 1/1/2016)
Οι συντάξεις αυτής της κατηγορίας υπολογίστηκαν εξαρχής με βάση τους νέους κανόνες του Ν. 4387/2016 και του μεταγενέστερου Ν. 4670/2020 (νόμος Βρούτση). Δεν υπήρξε προσωπική διαφορά, οπότε οι αυξήσεις εφαρμόζονται στο ακέραιο.
Συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά που απορροφάται σταδιακά
Με την πάροδο των ετών και την εφαρμογή ετήσιων αυξήσεων, η προσωπική διαφορά μειώνεται προοδευτικά. Αυτό δημιουργεί τη δυνατότητα σταδιακής ωφέλειας, καθώς οι αυξήσεις υπερκαλύπτουν τη διαφορά.

Ενδεικτικά παραδείγματα:

προσωπική διαφορά πίνακας

Τι αλλάζει από το 2026 και μετά;

Σύμφωνα με τις επίσημες κυβερνητικές εξαγγελίες, δρομολογείται η σταδιακή κατάργηση της προσωπικής διαφοράς σε δύο φάσεις:

Από το 2026: Η προσωπική διαφορά θα περιοριστεί κατά 50%.
Από το 2027: Θα καταργηθεί πλήρως.

Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί το τέλος μιας μακροχρόνιας στρέβλωσης στο σύστημα και ανοίγει τον δρόμο για την πραγματική αποκατάσταση των αυξήσεων σε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους, ιδίως παλαιών κατηγοριών.

Τέλος, η δικαίωση έρχεται σταδιακά. Η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς δεν αποτελεί «δώρο» ή νέα παροχή, αλλά θεσμική διόρθωση μιας σημαντικής ανισότητας που δημιούργησε ο τρόπος εφαρμογής του επανυπολογισμού. Αν οι εξαγγελίες υλοποιηθούν, το έτος 2027 θα είναι το πρώτο κατά το οποίο όλοι οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν ισότιμα τις ετήσιες αυξήσεις, όπως αναφέραμε η προσωπική διαφορά αποτέλεσε μεταβατική προστασία, αλλά με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκε σε παράγοντα άνισης μεταχείρισης μεταξύ παλαιών και νέων συνταξιούχων. Η επικείμενη κατάργησή της ευθυγραμμίζεται με τη συνταγματική αρχή της ισότητας (άρθρο 4 Σ), αποκαθιστώντας την αναλογικότητα στην καταβολή των συντάξεων.

Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση αποτελεί επίσης την έμμεση αποδοχή της ανεπάρκειας του συστήματος επανυπολογισμού του Ν. 4387/2016, και επιχειρεί να κλείσει μια περίοδο διαρκούς ανασφάλειας και απογοήτευσης για χιλιάδες ασφαλισμένους.

Τι να προσέξουν οι συνταξιούχοι

Αν διατηρείτε προσωπική διαφορά, μην περιμένετε αυξήσεις για το 2024. Οι πρώτες ουσιαστικές αυξήσεις για αυτή την κατηγορία έρχονται από το 2026 και μετά. Ελέγξτε το εκκαθαριστικό της σύνταξής σας από τον ΕΦΚΑ για να δείτε αν και σε τι ύψος υφίσταται προσωπική διαφορά.

Τι προβλέπεται για τους χαμηλοσυνταξιούχους;

Από τον Νοέμβριο του 2025, θα καταβάλλεται μόνιμο ετήσιο επίδομα 250 ευρώ σε περίπου 1,1 εκατομμύριο χαμηλοσυνταξιούχους. Το ποσό αυτό θα δίνεται κάθε χρόνο, χωρίς να απαιτείται νέα απόφαση.

Δικαιούχοι: