Ίππος, το Άλογο στην αρχαία Αθήνα: Η έκθεση στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα ξεκίνησε

Μία συναρπαστική έκθεση τέχνης και επιστήμης διοργανώνει η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, στην Πτέρυγα Ιωάννης Μακρυγιάννης από τις 20 Ιανουαρίου έως το τέλος Απριλίου 2022 με τίτλο «ΙΠΠΟΣ: Το άλογο στην αρχαία Αθήνα».

Η έκθεση, την οποία επιμελήθηκε η καθηγήτρια Jenifer Neils, Διευθύντρια της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, περιλαμβάνει περισσότερα από 50 αρχαία αντικείμενα, πολλά από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Το στήσιμο και τη σκηνογραφία υπογράφουν οι Παρασκευή Γερολυμάτου και Ανδρέας Γεωργιάδης από τη Μικρή Άρκτο.

Κεντρικό έκθεμα αποτελεί ένας από τους πολύ καλά διατηρημένους σκελετούς αρχαίων αλόγων που βρέθηκαν στις πρόσφατες ανασκαφές στο αρχαίο νεκροταφείο, στο Φάληρο. Οι επισκέπτες θα γνωρίσουν αντικείμενα και έργα τέχνης που απεικονίζουν τους πολλαπλούς ρόλους που έπαιζαν τα άλογα στην αρχαία Αθήνα: στους αθλητικούς αγώνες, τον πόλεμο, τη μυθολογία και τη θρησκεία. Από ταφικά κτερίσματα έως αφιερώματα στην Ακρόπολη της Αθήνας, τα αντικείμενα αυτά αναδεικνύουν τη συμβολική σημασία του αλόγου σε μια πόλη που χαρακτηριζόταν από ιππομανία. Στην έκθεση αυτή, τέχνη και επιστήμη συστρατεύονται για να παρουσιάσουν τα νεότερα αποτελέσματα της αρχαιολογικής, ζωοαρχαιολογικής και ιστορικής έρευνας με στόχο την καλύτερη κατανόηση της σημασίας του αλόγου στην αρχαία αθηναϊκή κοινωνία.

Τα εκθέματα προέρχονται από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, του Μουσείου Ακρόπολης, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών (Αρχαία Αγορά, Κεραμεικός κ.α.) της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής (Αρχ. Μουσείο Βραυρώνας), της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Φλωρεντίας, του Κρατικού Μουσείου Βάδης (Καρλσρούη) και τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε έξι θεματικές ενότητες: την ταφή του αλόγου από το Φάληρο, την ιπποτροφία ή αλλιώς την εκτροφή και την εκπαίδευση των αλόγων, τις ιπποδρομίες και τις αρματοδρομίες, το αθηναϊκό ιππικό σώμα, τη μυθολογία και τη θρησκεία. Στα σημαντικά εκθέματα περιλαμβάνονται ένα αγγείο με την πρώτη ζωγραφική απεικόνιση του αλόγου στην τέχνη της Αρχαίας Αθήνας που χρονολογείται περίπου στο 900 π.Χ., ένας χάλκινος χαλινός, πιθανότατα λάφυρο από τους περσικούς πολέμους αφιερωμένο στην Ακρόπολη, ένα μαρμάρινο ανάγλυφο που απεικονίζει μια δραματική σκηνή με έναν πολεμιστή που πηδάει από ένα άρμα, ένα μεγάλο ταφικό μνημείο προς τιμήν ενός ιππάρχου με παράσταση μάχης και ένα σπάνιο αργυρό νόμισμα με το θεό της θάλασσας τον Ποσειδώνα πάνω σε άλογο. Επιπλέον, ένας αμφορέας από σωστική ανασκαφή στη Γλυφάδα που περιείχε την ταφή ενός παιδιού, εκτίθεται για πρώτη φορά στο κοινό. Στο αγγείο, που αποδίδεται στο ζωγράφο Λυδό, έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους της αττικής μελανόμορφης τεχνοτροπίας, απεικονίζεται ένας νεαρός ιπποκόμος που ιππεύει ένα άλογο, ενώ οδηγεί ένα δεύτερο.

Μία από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις αυτού του αιώνα είναι το εκτεταμένο νεκροταφείο του αρχαίου Φαλήρου, του πρώτου λιμανιού της Αθήνας. Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν εκεί από το 2012 έως το 2016 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων υπό τη διεύθυνση της Δρ. Στέλλας Χρυσουλάκη, έφεραν στο φως πάνω από 1900 απλές ανθρώπινες ταφές. Διάσπαρτες στο νεκροταφείο βρέθηκαν επίσης 18 ταφές αλόγων. Το οστεολογικό υλικό από αυτές τις ταφές αλόγων συντηρήθηκε και μελετήθηκε στο Malcolm H. Wiener Εργαστήριο Αρχαιολογικών Επιστημών της Αμερικανικής Σχολής. Ο ζωοαρχαιολόγος, Δρ. Flint Dibble, μελέτησε την ηλικία, το φύλο, τη φυσική κατάσταση και τα ταφικά σύνολα οκτώ ταφών αλόγων. Παρόλο που η κατάσταση των σκελετών δεν μας υποδεικνύει τον τρόπο που πέθαναν, μια θεωρία υποστηρίζει ότι πρόκειται για θυσίες προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα, γνωστού και με το επίθετο Ίππιος.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό έκθεμα, η χάλκινη προτομή αλόγου από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Φλωρεντίας, που ανήκε κάποτε στο Λαυρέντιο το Μεγαλοπρεπή των Μεδίκων αποτελεί ένα σπάνιο πρωτότυπο μεγάλου έφιππου αγάλματος. Είναι η πρώτη φορά που η προτομή αυτή παρουσιάζεται στο κοινό στην Ελλάδα, και μία από τις λίγες φορές που εκτίθεται εκτός Ιταλίας. Η προτομή, που ήταν αρχικά επιχρυσωμένη, περικλείει τη δύναμη, την ευγένεια, το πνεύμα και την εγρήγορση ενός καλοθρεμμένου αλόγου. Το 2015, κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης εντοπίστηκαν λαξευμένα στη δεξιά πλευρά του λαιμού του αλόγου κοντά στη χαίτη τρία ελληνικά γράμματα (Χ, Ν, Λ). Αυτό δείχνει χωρίς αμφιβολία ότι το άγαλμα είναι ελληνικό και ότι χυτεύτηκε τον 4ο αιώνα π.Χ.

Παράλληλα με την έκθεση ΙΠΠΟΣ, η Αμερικανική Σχολή θα φιλοξενήσει μια σειρά δημόσιες διαλέξεις από διακεκριμένους ακαδημαϊκούς που έχουν αφιερώσει την έρευνά τους στη μελέτη της αρχαίας ιππικής τέχνης. Τα θέματα των διαλέξεων ποικίλλουν, από το αθηναϊκό ιππικό σώμα μέχρι την πραγματεία του Ξενοφώντα περι ιππικής. Οι ομιλίες θα πραγματοποιούνται με ελεύθερη είσοδο ημέρα Πέμπτη στις 7 μ.μ. στο αμφιθέατρο Cotsen Hall, ενώ θα είναι διαθέσιμες και διαδικτυακά από τον ιστότοπο της Σχολής.

Την έκθεση πλαισιώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές ομάδες που θα πραγματοποιούνται από την υπότροφο της Σχολής, Ελένη Γκίζα. Επίσης, θα υπάρχουν λεζάντες ειδικά σχεδιασμένες για τους μικρούς επισκέπτες, οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στην έκθεση και να ανακαλύψουν διάφορα αντικείμενα: παιδικά παιχνίδια, αγγεία διακοσμημένα με συναρπαστικές σκηνές αρματοδρομίας, αλλά και μυθολογικά πλάσματα, όπως ο ιππαλεκτρυών, που ήταν μισός άλογο και μισός κόκορας.

Επιπλέον, το παιδικό βιβλίο της καθ. Jenifer Neils με τίτλο «AVRA, an Amazing Greek Horse» εμπνευσμένο από την αληθινή ιστορία ενός αρχαίου αλόγου, της Αύρας, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέλισσα και θα είναι διαθέσιμο στην έκθεση. Τέλος, τους επισκέπτες θα υποδέχεται στην είσοδο της Σχολής το γλυπτό “Ίππος” της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη.

Διαβάστε ακόμη

«Ήρθαμε για να μείνουμε»: Αμετακίνητοι οι αγρότες – Συντονίζουν τις επόμενες κινήσεις, αποφασισμένοι για μπλόκα μέχρι τις γιορτές

«Μου χαμογέλασε και έκλεισε τα μάτια»: Ραγίζει καρδιές ο πατέρας του 2χρονου που πέθανε μετά την επίθεση σκύλου

«Δεν υπάρχει καλύτερος από αυτόν»: Το τηλεφώνημα του Ρονάλντο που ενθουσίασε τον Τραμπ

Μουντιάλ 2026: Ανακοινώθηκε το αναλυτικό πρόγραμμα των ομίλων - Οι μέρες και οι ώρες των αγώνων