Γιατί τα κομμένα και πλυμένα συσκευασμένα λαχανικά είναι τα πιο επικίνδυνα προϊόντα στο σουπερμάρκετ

Τα βακτήρια και η επιμόλυνση είναι πιο συχνά απ’ όσο φαντάζεστε

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋

Δεν έχετε καθόλου χρόνο να φάτε υγιεινά; Τα προσυσκευασμένα, πλυμένα λαχανικά, όπως το μαρούλι ή το σπανάκι, φαίνονται μια εύκολη υγιεινή και γρήγορη επιλογή για να φτιάξεις μια θρεπτική και νόστιμη σαλάτα. Είναι όμως; Όχι σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Τα πιο επικίνδυνα προϊόντα στα σουπερμάρκετ

Σύμφωνα με ειδικούς στην ασφάλεια τροφίμων, τα προσυσκευασμένα πλυμένα λαχανικά δεν είναι η πιο ασφαλής επιλογή. Τα βακτήρια και η επιμόλυνση είναι πιο συχνά απ’ όσο φαντάζεστε σε αυτό το είδος προϊόντος.

«Αν και οι καταναλωτές αναμένουν ευκολία και ασφάλεια, η πραγματικότητα είναι ότι τα προσυσκευασμένα πλυμένα λαχανικά παραμένουν ένα από τα πιο επικίνδυνα προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ λόγω των κινδύνων επιμόλυνσης σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού», λέει ο Darin Detwiler, καθηγητής πολιτικής τροφίμων στο Northeastern University και συγγραφέας του βιβλίου “Food Safety: Past, Present, and Predictions.” Ο ίδιος αποφεύγει να αγοράζει τέτοια προϊόντα λόγω του κινδύνου μόλυνσης από το θανατηφόρο E. coli. «Όταν κοιτάξετε προηγούμενες επιδημίες, οι σαλάτες σε σακούλα ήταν συχνά η κύρια αιτία ασθενειών από τρόφιμα, με κάποιες περιπτώσεις να οδηγούν σε νοσηλείες, νεφρική ανεπάρκεια (αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο) και ακόμη και θανάτους», σημειώνει ο Detwiler.

Δεν το φαντάζεστε — αλλά υπάρχουν πολλές επιδημίες.

Πολλοί παράγοντες στην αλυσίδα εφοδιασμού μπορούν να μολύνουν τα λαχανικά με παθογόνους οργανισμούς — όπως E. coli, λιστέρια ή σαλμονέλα — που μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια, νοσηλεία ή χειρότερα. «Τα λαχανικά σε σακούλες πλένονται και επεξεργάζονται σε μεγάλες παρτίδες, κάτι που είναι αποτελεσματικός τρόπος διάδοσης παθογόνων», λέει η Olivia Roszkowski, σεφ-εκπαιδεύτρια φυτικής γαστρονομίας και ασφάλειας τροφίμων στο Ινστιτούτο Γαστρονομικής Εκπαίδευσης της Νέας Υόρκης.

Οι επιδημίες σε φυλλώδη λαχανικά συμβαίνουν συχνότερα από όσο περιμένετε, και ο FDA δημιούργησε το 2020 το Leafy Greens STEC Action Plan για τη μείωση διαφόρων στελεχών E. coli, το οποίο επικαιροποιήθηκε το 2023. (Για παράδειγμα, το Escherichia coli O157:H7 είναι ένα επικίνδυνο στέλεχος που συχνά συνδέεται με μαρούλια και φυλλώδη λαχανικά και, όπως λέει ο Detwiler, «είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο επειδή αρκεί πολύ μικρή ποσότητα για να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια… Ο κίνδυνος δεν είναι θεωρητικός — έχει αποδειχθεί επανειλημμένα σε πολλές επιδημίες.»)

Παρά τις προσπάθειες για μείωση αυτών των επιδημιών, συνεχίζουν να συμβαίνουν. Τα φυλλώδη λαχανικά ευθύνονται για «έως και 9,2% των γνωστών ασθενειών που προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς» στις ΗΠΑ, σύμφωνα με άρθρο στο Journal of Foodborne Illness που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2024. Εκτιμάται ότι περισσότερα από 2,3 εκατομμύρια περιστατικά ασθενειών κάθε χρόνο σχετίζονται με μολυσμένα φυλλώδη λαχανικά.

Πώς μολύνεται η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων

Στο χωράφι:

Η μόλυνση μπορεί να συμβεί σε διάφορα στάδια πριν τα λαχανικά φτάσουν στο ψυγείο του σούπερ μάρκετ και τελικά στο πιάτο σας.

«Στο χωράφι, τα προϊόντα μπορούν να μολυνθούν από παθογόνους οργανισμούς μέσω μολυσμένου νερού άρδευσης, άγριων ή κατοικίδιων ζώων, χώματος ή αέρα», λέει η Kimberly Baker, διευθύντρια προγραμμάτων συστημάτων τροφίμων και ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Clemson. Η πιθανότητα μόλυνσης είναι μεγαλύτερη «όταν τα χωράφια βρίσκονται κοντά σε φάρμες κτηνοτροφίας ή σταβλισμούς με πυκνό πληθυσμό ζώων», εξηγεί η Roszkowski.

Η Αριζόνα και η Καλιφόρνια είναι μεγάλες παραγωγικές πολιτείες φυλλωδών λαχανικών στις ΗΠΑ και βρίσκονται συχνά κοντά σε μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες. Το E. coli, η σαλμονέλα ή η λιστέρια μπορεί να εισαχθούν στις καλλιέργειες μέσω μολυσμένου νερού άρδευσης από τις φάρμες ζώων.

«Η απορροή από λίμνες αποβλήτων ζώων μπορεί να εισχωρήσει σε κανάλια άρδευσης και να μολύνει τα χωράφια με θανατηφόρα βακτήρια όπως το E. coli O157:H7», συνεχίζει ο Detwiler. Και δεν είναι μόνο το μολυσμένο νερό το πρόβλημα. Ορισμένες φάρμες χρησιμοποιούν μη επεξεργασμένο ή ελάχιστα επεξεργασμένο επιφανειακό νερό, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης.

Κατά τη συγκομιδή:
Υπάρχουν επιπλέον κίνδυνοι από τη διαχείριση από ανθρώπους, τον εξοπλισμό ή το νερό που χρησιμοποιείται μετά τη συγκομιδή.

Στο εργοστάσιο επεξεργασίας:
Μόλις φτάσουν στο εργοστάσιο, τα λαχανικά προέρχονται συνήθως από πολλαπλές φάρμες, κάτι που δυσκολεύει την ιχνηλασιμότητα και αυξάνει τον κίνδυνο επιμόλυνσης. Ένα μολυσμένο φύλλο μπορεί να μολύνει χιλιάδες σακούλες σε πολλές πολιτείες.

Στο δρόμο προς τα ράφια:
Η διατήρηση ψύξης είναι κρίσιμη για την πρόληψη ανάπτυξης βακτηρίων. Όμως, η ψύξη δεν σκοτώνει τα βακτήρια — απλά επιβραδύνει την ανάπτυξή τους.

Μπορεί το πλύσιμο στο σπίτι να βοηθήσει;

Αν σκέφτεστε, «θα τα ξαναπλύνω για περισσότερη ασφάλεια», μην το κάνετε. Το πλύσιμο στο σπίτι δεν απομακρύνει τα παθογόνα και μπορεί να προσθέσει νέους κινδύνους μόλυνσης, ειδικά αν ο νεροχύτης ή τα σκεύη δεν είναι απολυμασμένα σωστά.

Τα βακτήρια, όπως το E. coli και η σαλμονέλα, δημιουργούν βιοφίλμ που τα βοηθούν να κολλούν στα φύλλα και δεν αφαιρούνται εύκολα. Μόνο το μαγείρεμα σε υψηλές θερμοκρασίες σκοτώνει τα παθογόνα. Επειδή το μαρούλι τρώγεται συνήθως ωμό, είναι δύσκολο να μειωθεί ο κίνδυνος.

Τι να κάνετε για να προσέχετε

Ελέγχετε για ανακλήσεις προϊόντων από FDA και CDC. Αν είναι σε ανάκληση, πετάξτε τα αμέσως.
Ελέγχετε τις ημερομηνίες λήξης και αγοράστε μόνο ό,τι θα καταναλώσετε άμεσα.
Ψάξτε για φρεσκάδα: Αποφύγετε σακούλες με υπερβολική υγρασία, μαραμένα ή αποχρωματισμένα φύλλα.
Ελαχιστοποιήστε τις αλλαγές θερμοκρασίας: Μην αφήνετε τα λαχανικά εκτός ψυγείου για ώρα.
Αποθηκεύστε σωστά: Διατηρείτε τα λαχανικά κάτω από 4°C.
Προτιμήστε ολόκληρα κεφάλια μαρουλιού ή δεμάτια σπανακιού: Πλύνετε τα στο σπίτι με κρύο νερό για να απομακρύνετε χώμα και υπολείμματα.