Νέος Οικοδομικός Κανονισμός: Δημοσιεύθηκε η γνωμοδότηση του ΣτΕ - Τι προβλέπει

Δημοσιεύθηκε η γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) σχετικά με το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που αφορά την έγκριση του Ειδικού Σχεδίου Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ). Αυτό το σχέδιο, που στόχο έχει την αντιστάθμιση της χρήσης των κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), κρίθηκε συνταγματικό και νόμιμο, δίνοντας έτσι το πράσινο φως για την απελευθέρωση της οικοδομικής δραστηριότητας.

Το σχέδιο ΠΔ είχε κατατεθεί στο Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ για νομοπαρασκευαστική επεξεργασία, μετά από σχετικές αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (146, 147, 148, 149/2025). Πλέον, δημοσιεύθηκε η 20σέλιδη γνωμοδότηση με αριθμό 135/2025 (με προεδρεύουσα τη σύμβουλο Ρωξάνη Γιαννουλάτου και εισηγητή τον πάρεδρο Ανδρέα Σκούφαλο), η οποία αίρει την ασάφεια ως προς τον τρόπο χρήσης των κινήτρων του ΝΟΚ.

Η γνωμοδότηση του ΣτΕ προβλέπεται να:

• Διασφαλίσει τη συνέχιση των εργασιών σε έργα που είχαν εκκινήσει νόμιμα μέχρι και την 11η Δεκεμβρίου 2024.
• Ενισχύσει την ασφάλεια των οικοδομικών αδειών.
• Επιφέρει δίκαιες διαδικασίες αναθεώρησης όπου κρίνεται απαραίτητο.
• Εισάγει για πρώτη φορά τον μηχανισμό του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου, ως εργαλείο αντιστάθμισης και βιώσιμης αναβάθμισης του οικιστικού περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΣτΕ:

«Το Ε΄ Τμήμα, επαναλαμβάνοντας νομολογία του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, δέχθηκε ότι, στην περίπτωση εννόμων σχέσεων που έχουν κριθεί αμετακλήτως με δικαστικές αποφάσεις, ο νομοθέτης δεν κωλύεται να ρυθμίσει και πάλι τις σχέσεις αυτές με νέους κανόνες δικαίου, εφόσον αυτοί έχουν γενικό χαρακτήρα και δεν ρυθμίζουν μεμονωμένη σχέση.

Κατά συνέπεια, το προπεριγραφόμενο σύστημα, που εισήχθη μετά την έκδοση των παραπάνω ακυρωτικών αποφάσεων του Δικαστηρίου, κρίθηκε ως συμβατό με το Σύνταγμα, διότι η, τυχόν, επανέκδοση των παραπάνω οικοδομικών αδειών θα είναι προϊόν νέου διαφορετικού νομοθετικού καθεστώτος, το οποίο δεν αποσκοπεί στην επίλυση συγκεκριμένης διαφοράς, αλλά στη θέσπιση γενικής και αφηρημένης ρύθμισης με κριτήρια αντικειμενικά (ολοκλήρωση ή μη φέροντος οργανισμού κ.λπ.) και απρόσωπα».

Ωστόσο, οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι: «κατά την έννοια των εξουσιοδοτικών διατάξεων, η, τυχόν, επανέκδοση των παραπάνω οικοδομικών αδειών προϋποθέτει την ολοκλήρωση περιβαλλοντικού προελέγχου του σχεδίου, που εκπονείται, κατά τα προαναφερόμενα, σε τοπικό επίπεδο, ή, εάν χρειάζεται, στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης του ΣτΕ:

«Με το 135/2025 πρακτικό επεξεργασίας του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (Προέδρος: Ρ. Γιαννουλάτου, Σύμβουλος, Εισηγητής: Α. Σκούφαλος. Πάρεδρος) κρίθηκε νόμιμο σχέδιο προεδρικού διατάγματος, το οποίο καταρτίστηκε ύστερα από τις 146-149/2025 αποφάσεις της Ολομελείας του Δικαστηρίου σχετικά με την αντισυνταγματικότητα του συστήματος κινήτρων του ΝΟΚ. Το σχέδιο διατάγματος καταρτίστηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 5197/2025, με το άρθρο 68 του οποίου θεσπίστηκε μηχανισμός περιβαλλοντικού ισοδυνάμου για την αντιμετώπιση της χρήσης κινήτρων και προσαυξήσεων βάσει οικοδομικών αδειών που είχαν εκδοθεί πριν από την έκδοση των παραπάνω ακυρωτικών αποφάσεων του Δικαστηρίου. Πρόκειται, ιδίως, για τις οικοδομικές άδειες που είτε έχουν ακυρωθεί με δικαστική απόφαση είτε είχαν προσβληθεί μέχρι την 11.12.2024, άρα καταλαμβάνονται από την αντισυνταγματικότητα που διέγνωσε το Δικαστήριο και είναι πολύ πιθανό να ακυρωθούν.

Ο μηχανισμός περιλαμβάνει Ειδικό Σχέδιο Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ), το οποίο χρηματοδοτείται από ποσά περιβαλλοντικού ισοδυνάμου που καταβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι, και επανέκδοση των οικοδομικών αδειών με διαδικασία που διαφοροποιείται ανάλογα με το αν έχει ολοκληρωθεί ή όχι ο φέρων οργανισμός της οικοδομής. Ο μηχανισμός περιλαμβάνει την επιλογή των καταλληλότερων μέτρων περιβαλλοντικού ισοδυνάμου από αυτά που προβλέπει ο ν. 5197/2025 (άρθρο 68 παρ. 2) σε επίπεδο δημοτικής ενότητας ή, για τα μητροπολιτικά συγκροτήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης, δήμου, τούτο δε βάσει περιβαλλοντικού προελέγχου ή, εφόσον συντρέχει περίπτωση, στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Το Ε΄ Τμήμα, επαναλαμβάνοντας νομολογία του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, δέχθηκε ότι, στην περίπτωση εννόμων σχέσεων που έχουν κριθεί αμετακλήτως με δικαστικές αποφάσεις, ο νομοθέτης δεν κωλύεται να ρυθμίσει και πάλι τις σχέσεις αυτές με νέους κανόνες δικαίου, εφόσον αυτοί έχουν γενικό χαρακτήρα και δεν ρυθμίζουν μεμονωμένη σχέση. Κατά συνέπεια, το προπεριγραφόμενο σύστημα, που εισήχθη μετά την έκδοση των παραπάνω ακυρωτικών αποφάσεων του Δικαστηρίου, κρίθηκε ως συμβατό με το Σύνταγμα, διότι η, τυχόν, επανέκδοση των παραπάνω οικοδομικών αδειών θα είναι προϊόν νέου διαφορετικού νομοθετικού καθεστώτος, το οποίο δεν αποσκοπεί στην επίλυση συγκεκριμένης διαφοράς, αλλά στη θέσπιση γενικής και αφηρημένης ρύθμισης με κριτήρια αντικειμενικά (ολοκλήρωση ή μη φέροντος οργανισμού κ.λπ.) και απρόσωπα.

Κρίθηκε, όμως, ότι, κατά την έννοια των εξουσιοδοτικών διατάξεων, η, τυχόν, επανέκδοση των παραπάνω οικοδομικών αδειών προϋποθέτει την ολοκλήρωση περιβαλλοντικού προελέγχου του σχεδίου, που εκπονείται, κατά τα προαναφερόμενα, σε τοπικό επίπεδο, ή, εάν χρειάζεται, στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων».

Δείτε εδώ όλη τη γνωμοδότηση του ΣτΕ

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!