Πόσο πρέπει να μας ανησυχεί η ευλογιά των πιθήκων – Υπάρχει εμβόλιο;

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 10 λεπτά ┋

Καθησυχαστικός εμφανίστηκε ο καθηγητής πνευμονολογίας Θεόδωρος Βασιλακόπουλος καθώς πληθαίνουν στην Ευρώπη τα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων, γεγονός που έχει προκαλέσει ανησυχία.

Ο κ. Βασιλακόπουλος, μιλώντας στην ΕΡΤ, σημείωσε πως «η ευλογιά των πιθήκων έχει εντοπιστεί από το 1970 και έχει προκαλέσει αρκετές φορές κρούσματα σε διάφορες χώρες. Μάλιστα υπάρχει εμβόλιο γι’ αυτόν τον ιό που παρασκεύασε εταιρεία της Δανίας σε συνεργασία με τις αμυντικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών όπου και διατηρείται τεράστιο απόθεμα».

Ο καθηγητής μάλιστα, περιγράφει ως νόσο όμοια συνήθως με γρίπη, ενώ παράλληλα επισημαίνει ότι το παράξενο της υπόθεσης είναι η μετάδοση κι αν οφείλεται «σε ιδιαίτερες συνθήκες επαφής».

«Εαν δεν είχαμε ευαισθητοποιηθεί από τον κορονοϊό, το θέμα δεν θα υπήρχε τηλεοπτικά, ενώ περισσότερη ανησυχία προκαλεί το υποστέλεχος ΒΑ.5 της Όμικρον με το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Ήπειρο, επισημαίνει ο καθηγητής Πενυμονολογίας -Εντατικής Θεραπείας Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τι πρέπει να προσέξουμε

Τα νεότερα σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί με την ευλογιά των πιθήκων ανέλυσε στο OPEN ο Επίκουρος καθηγητής και μέλος της επιτροπής Δημόσιας Υγείας, Γκίκας Μαγιορκίνης, τα συμπτώματα, τους τρόπους μετάδοσης αλλά και τις διαφορές με τον κορονοϊό.

Όπως εξήγησε, πρόκειται για μία ιογενή νόσο η οποία δηλαδή μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, την οποία γνωρίζουμε αρκετά χρόνια και στην Αφρική έχει μία χρησιμότητα της τάξης του 1%. Δεν είναι δηλαδή τόσο θανατηφόρα και θεωρούμε ότι στην Ευρώπη η θνησιμότητα της θα είναι μικρότερη. Το περίεργο όπως επισήμανε ο καθηγητής είναι ότι πρώτη φορά βλέπουμε τέτοια επιδημική έξαρση στην Ευρώπη, δηλαδή τόσα πολλά κρούσματα και σε διαφορετικές χώρες.

Πώς μεταδίδεται

Η μετάδοση όπως σημείωσε ο κ. Μαγιορκίνης γίνεται όταν έρθουμε σε στενή επαφή δεν είναι ένας ιός δηλαδή οποίος μεταδίδεται όπως ο κορονοϊός δηλαδή, ενώ δεν αφορά μόνο στα σεξουαλικά δίκτυα, αλλά είναι πιο κοινός εκεί γιατί είναι η πιο στενή επαφή.

Απαντώντας στο ερώτημα για το αν αναμένεται σύντομα να δούμε την ευλογιά των πιθήκων και στην Ελλάδα ο κ. Μαγιορκίνης ανέφερε ότι η Ευρώπη είναι μία ανάσα λόγω των αεροπλάνων. Η Ισπανία, η Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα αυτή τη στιγμή έχουν πολλά κρούσματα επομένως είναι πιθανό να το δούμε και στην Ελλάδα, ανέφερε χαρακτηριστικά.

Τα ανησυχτικά συμπτώματα

Αναφερόμενος στα συμπτώματα, ανέφερε ότι αυτή τη στιγμή ξέρουμε κυρίως για τα περιστατικά που εμφανίζουν και εξάνθημα. Συνήθως κάνει πυρετό και μετά από 3 ημέρες περίπου εμφανίζει εξανθήματα στο πρόσωπο και τις παλάμες και στη συνέχεια αυτό το εξάνθημα δημιουργεί επώδυνες φουσκάλες οι οποίες με τη σειρά τους κάνουν τον κύκλο τους σε διάστημα 20 ημερών οπότε σταματά και η πιθανότητα μετάδοσης. Τις πρώτες ημέρες εμφανίζει κλασικά συμπτώματα ίωσης, ωστόσο δε θα πρέπει να μας δημιουργήσει ιδιαίτερο φόβο, ωστόσο αυτό που πρέπει να μας ανησυχήσει είναι τα εξανθήματα, τα οποία εμφανίζονται, στο πρόσωπο τα γεννητικά όργανα αι τα χέρια.

Αναφερόμενος στη θνητότητα ο κύριος Μαγιορκίνης σημείωσε τα μεγαλύτερα ποσοστά είναι στα παιδιά ωστόσο ξεκαθάρισε ότι αυτή τη στιγμή δε βλέπουμε κάτι τέτοιο, δηλαδή μεταδόσεις σε παιδιά.

Παράλληλα σημείωσε ότιείμαστε σίγουροι ότι δεν πρόκειται για κάτι τόσο μεταδοτικό όσο κορονοϊός, ο κόσμος δηλαδή δε θα πρέπει να ανησυχεί σε αυτή τη φάση καθώς δε βλέπουμε κάτι που εξαπλώνεται και η μόνη προφύλαξη είναι ότι όταν κάποιος εμφανίσει εξάνθημα θα πρέπει να την δεις στις υγειονομικές αρχές. Σχετικά με τη θεραπεία σημείωσε ότι υπάρχουν κάποια ειδικά φάρμακα ωστόσο δεν υπάρχει ακόμα καλή κλινική μελέτη καθώς ενώ σημείωσε ότι υπάρχει και εμβόλιο όμως δε χρειάζεται γενικευμένος εμβολιασμός επισημαίνοντας ακόμα και να υπάρξει γενικευμένη έξαρση, «έχουμε έτοιμα τα εργαλεία».

Μπορεί η ευλογιά των πιθήκων να εξελιχτεί σε νέα πανδημία; Τι ξέρουμε γι’ αυτήν έως τώρα

Αυξάνονται διεθνώς τόσο τα επιβεβαιωμένα όσο και τα ύποπτα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων ή πιο σωστά των μαϊμούδων (monkeypox). Πολλά από αυτά είναι άγνωστης προέλευσης, πράγμα που σημαίνει ότι ο ιός που την προκαλεί, πιθανώς εξαπλώνεται κάτω από το "ραντάρ" των υγειονομικών αρχών.

Οι επιστήμονες αρχίζουν να εκφράζουν ανησυχίες για την πιθανότητα να προκύψει μια νέα επιδημία, καθώς έχουν εντοπιστεί κρούσματα σε τουλάχιστον επτά χώρες και ο αριθμός αυτός αυξάνεται κάθε μέρα. Ακολουθεί με τη μορφή ερωταπαντήσεων, με βάση κυρίως το New Scientist, μια σύνοψη για το τι γνωρίζουμε έως τώρα:

- Τι είναι η νόσος αυτή;

Είναι μια σχετικά σπάνια νόσος που προκαλείται από έναν ιό (Poxvirus), που ανήκει στην ίδια οικογένεια με τον ιό της ευλογιάς. Η νόσος συνήθως εξαπλώνεται μεταξύ των μαϊμούδων στην Κεντρική και Δυτική Αφρική, όπου ενδημεί, αλλά περιοδικά "πηδάει" και στους ανθρώπους, έχοντας προκαλέσει μέχρι σήμερα μικρές εξάρσεις κρουσμάτων. Για πρώτη φορά εντοπίστηκε σε μαϊμούδες εργαστηρίου το 1958. Το πρώτο περιστατικό μόλυνσης ανθρώπου καταγράφηκε στη Δημοκρατία του Κονγκό το 1970.

- Πόσα περιστατικά έχουν υπάρξει κατά την τωρινή έξαρση;

Έχουν επιβεβαιωθεί παγκοσμίως 35 κρούσματα και άλλα 72 ύποπτα, σύμφωνα με τη σχετική βάση δεδομένων που έχουν δημιουργήσει οι Μόρις Κρέμερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και Τζον Μπραουνστάιν της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ. Επιβεβαιωμένα περιστατικά έχουν βρεθεί σε Βρετανία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Βέλγιο, ΗΠΑ και Καναδά. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πρόκειται πιθανώς μόνο για την "κορυφή του παγόβουνου" και ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα αδιάγνωστα κρούσματα.

- Συνδέονται μεταξύ τους όλα τα κρούσματα;

Αυτό δεν είναι σαφές. Έχουν βρεθεί περιπτώσεις που συνδέονται με άλλο γνωστό κρούσμα, αλλά και άλλες χωρίς καμία (γνωστή τουλάχιστον) συσχέτιση. Η Υπηρεσία Ασφάλεια της Βρετανίας (UKHSA) εκτιμά πλέον ότι ο ιός εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο στις χώρες με επιβεβαιωμένα περιστατικά. Αρκετά αφορούν άνδρες ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους, γι' αυτό οι υγειονομικές αρχές καλούν τους ανθρώπους με αυτό τον σεξουαλικό προσανατολισμό να προσέχουν για τυχόν εξανθήματα ή άλλα ύποπτα συμπτώματα, ώστε έγκαιρα να απευθυνθούν σε γιατρό.

- Πώς εξαπλώνεται η νόσος;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), μπορεί να μεταδοθεί με την εισπνοή μολυσμένων σωματιδίων και με την επαφή με δερματικά εξανθήματα της νόσου ή με μολυσμένα από τον ιό υλικά. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC) των ΗΠΑ, η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο πιστεύεται ότι συμβαίνει κυρίως μέσω μεγάλων αναπνευστικών σωματιδίων που δεν ταξιδεύουν μακριά, συνεπώς για να μολυνθεί κάποιος, πρέπει να υπάρξει παρατεταμένη κοντινή επαφή πρόσωπο με πρόσωπο.

Ο ιός δεν θεωρείται ότι εξαπλώνεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων και, σύμφωνα με την UKHSA, ο κίνδυνος μόλυνσης του πληθυσμού 'παραμένει χαμηλός'. Η νόσος μπορεί να εξαπλωθεί επίσης μέσω επαφής με ρούχα, πετσέτες, σεντόνια ή άλλα αντικείμενα μολυσμένου ατόμου. Δεν θεωρείται σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, όμως μπορεί να μεταδοθεί πιο εύκολα κατά τη σεξουαλική επαφή μέσω του δέρματος.

Ακόμη, είναι δυνατό να μεταδοθεί από μολυσμένο ζώο σε άνθρωπο, αν κανείς δαγκωθεί από αυτό ή αγγίξει το αίμα του, τα σωματικά υγρά του, τα εξανθήματα του κ.α., ή αν φάει όχι καλά ψημένο κρέας τέτοιου ζώου.

- Ποια είναι τα συμπτώματα;

Περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, πόνους στη μέση, πρησμένους λεμφαδένες, κρυάδες και εξάντληση. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν εξανθήματα, αρχικά στο πρόσωπο και μετά σε άλλα μέρη του σώματος, μεταξύ άλλων στα γεννητικά όργανα. Το εξάνθημα μοιάζει αρχικά με εκείνο της ανεμοβλογιάς.

- Πόσο θανατηφόρα είναι;

Η νόσος είναι συνήθως ήπια και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε λίγες εβδομάδες χωρίς θεραπεία. Στην Αφρική μπορεί να σκοτώσει έως το 10% των ανθρώπων που μολύνονται, όμως αυτό αφορά, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το ένα από τα δύο στελέχη, εκείνο του Κονγκό, που είναι πιο επικίνδυνο, ενώ το άλλο στέλεχος, της Δυτικής Αφρικής, σκοτώνει έναν στους 100 ασθενείς. Μέχρι στιγμής, η γενετική ανάλυση έχει εντοπίσει στη Βρετανία μόνο το δεύτερο δυτικοαφρικανικό στέλεχος, αλλά δεν υπάρχουν αντίστοιχα στοιχεία αλληλούχισης από άλλες χώρες.

Τα ανωτέρω ποσοστά θανάτων αφορούν την αναλογία σε σχέση με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα, όμως δεδομένου ότι υπάρχουν πιθανώς αρκετά ακόμη κρούσματα πιο ήπια που περνάνε απαρατήρητα, η πραγματική θνητότητα της νόσου εκτιμάται ότι είναι σημαντικά μικρότερη. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από τους ενήλικες να αρρωστήσουν σοβαρά. Επίσης η μόλυνση μιας εγκύου μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές κύησης, ακόμη και θνησιγένεια.

- Υπάρχουν θεραπείες ή εμβόλια;

Ναι. Το αντιικό φάρμακο tecovirimat (Tpoxx) έχει εγκριθεί σε ΗΠΑ και Ευρώπη κατά της συγκεκριμένης νόσου και της δαμαλίτιδας στα ζώα. Το φάρμακο μειώνει σημαντικά την πιθανότητα θανάτου. Υπάρχει επίσης το εμβόλιο Jynneos (γνωστό επίσης ως Imvanex και Imvamune), επίσης εγκεκριμένο σε ΗΠΑ και Ευρώπη, που αποτρέπει τη λοίμωξη σε ενήλικες. Επιπλέον, όσοι είναι αρκετά μεγάλοι για να έχουν εμβολιαστεί ως παιδιά κατά της ευλογιάς, έχουν ακόμη κάποια προστασία.

- Έχουν υπάρξει στο παρελθόν εξάρσεις κρουσμάτων εκτός Αφρικής;

Είχαν συμβεί αρκετά τέτοια ξεσπάσματα, αλλά συνήθως αφορούσαν κάθε φορά λίγα μόνο κρούσματα και με πολύ περιορισμένη γεωγραφική εξάπλωση.

- 'Αρα η τωρινή έξαρση είναι η μεγαλύτερη που έχει ποτέ συμβεί;

Όχι. Είχαν υπάρξει μεγαλύτερες στην Αφρική, όπως το 2001 και 2002, όταν είχαν καταγραφεί 485 κρούσματα και 25 θάνατοι στη Δημοκρατία του Κονγκό. Το 2017 και 2018 είχαν αναφερθεί 122 επιβεβαιωμένα ή πιθανά κρούσματα και επτά θάνατοι στη Νιγηρία.

- Μπορεί η τρέχουσα έξαρση να προκαλείται από νέο στέλεχος του ιού;

Παραμένει άγνωστο. Το γεγονός πάντως ότι τόσες πολλές περιπτώσεις ανιχνεύονται σε διάφορες χώρες, δείχνει ότι πρόκειται για πιο μεταδοτικό στέλεχος από άλλα στο παρελθόν. Αν και υπάρχει πιθανότητα ότι απλώς τυχαία γεγονότα, όπως η παρουσία υπερ-μεταδοτών, να έχει βοηθήσει ένα παλαιότερο στέλεχος του ιού να εξαπλωθεί ευρύτερα. Είναι νωρίς για να εξαχθεί οριστικό συμπέρασμα. Η γενετική ανάλυση περισσότερων δειγμάτων από κρούσματα θα αποκαλύψει αν πρόκειται για διαφορετικό στέλεχος.

- Είναι πιθανό να προκύψει μια νέα πανδημία;

Η εκτίμηση των επιστημόνων είναι ότι το νέο ξέσπασμα μπορεί να ελεγχθεί με ιχνηλάτηση επαφών και εμβολιασμό όσων θεωρούνται ότι κινδυνεύουν με μόλυνση. Αν και δεν αποκλείουν τελείως μια πανδημία, δεν τη θεωρούν πιθανή και δεν θεωρούν ότι πρόκειται για κάτι στο ίδιο επίπεδο με τον κορονοϊό.

Ακόμη 14 κρούσματα στην Ισπανία

Στο μεταξύ, η Ισπανία ανακοίνωσε σήμερα 14 ακόμη επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων σε 21, επεσήμαναν οι περιφερειακές υγειονομικές αρχές της Μαδρίτης.

Διαβάστε ακόμη