Η τραγωδία με το Falcon - 21 χρόνια από τον θάνατο του Γιάννου Κρανιδιώτη

Το ημερολόγιο έδειχνε 14 Σεπτεμβρίου 1999. Η Ελλάδα μία εβδομάδα πριν είχε συγκλονιστεί από τον σεισμό της Πάρνηθας και μία δεύτερη - αυτή τη φορά αεροπορική τραγωδία - τη βύθισε στο πένθος. Το πρωθυπουργικό Falcon που μετέφερε τον τότε αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Γιάννο Κρανιδιώτη, και άλλα 12 άτομα στη Ρουμανία, έπεσε σε μεγάλο κενό αέρος.

Ο σκοπός του ταξιδιού του Γιάννου Κρανιδιώτη ήταν η συμμετοχή του στη Διαβαλκανική Διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών. Το αεροσκάφος κινείτο ανεξέλεγκτα με αποτέλεσμα όσοι από τους επιβάτες δεν ήταν δεμένοι, χτυπούσαν στα τοιχώματα του αεροσκάφους και στα καθίσματα. Είναι ενδεικτικό ότι το Falcon από τα 25.000 πόδια έπεσε στα 5.000 πόδια.

Από τους 13 επιβάτες βρήκαν τραγικό θάνατο οι έξι. Ο λόγος για τον Γιάννο Κρανιδιώτη, ο γιος του, Νικόλας, οι δημοσιογράφοι Δημήτρης Πανταζόπουλος (της ΕΡΤ) και Νίνα Ασημακοπούλου (της ΕΡΑ), ο εικονολήπτης της ΕΡΤ, Παναγιώτης Πούλος, ο συνοδός της φρουράς του Γιάννου Κρανιδιώτη, ο αστυνόμος, Νίκος Ασημακόπουλος, και ο μηχανικός του αεροσκάφους, Μιχάλης Παπαδόπουλος.

Σύμφωνα με επιζήσαντες την ώρα των αναταράξεων ο Γιάννος Κρανιδιώτης και ο Δημήτρης Πανταζόπουλος βρίσκονταν όρθιοι και σκοτώθηκαν, καθώς εκτινάχθηκαν στην οροφή του Falcon. Τραγική ειρωνεία...Ο γιος του Γιάννου Κρανιδιώτη, Νικόλας, δεν ήθελε να τον συνοδεύσει στο «μοιραίο» ταξίδι, αλλά τελευταία στιγμή ο πατέρας του κατάφερε να τον πείσει.

Από την μοιραία πτήση επέζησαν εκτός από τους πιλότους, η διπλωματική σύμβουλος του Γιάννου Κρανιδιώτη, Μαρία Μπεγλίτη, ο δημοσιογράφος της Βραδυνής, Αλφόνσος Βιτάλης, και η αεροσυνοδός, Άννα Βελισαρίου.

«Συνέβη αφού είχαμε ολοκληρώσει το γεύμα που μας είχε σερβιριστεί. Ο υπουργός βρισκόταν όρθιος και είχε έρθει προς το πίσω μέρος του αεροπλάνου, εκεί όπου βρισκόμασταν με άλλους συναδέλφους για να μας ενημερώσει. Όρθια ήταν και άλλα άτομα και συζητούσαν. Ξαφνικά νιώσαμε να πέφτουμε. Αντικείμενα και άνθρωποι που ήταν όρθιοι άρχισαν να χτυπιούνται στα τοιχώματα που αεροσκάφους», είχε δηλώσει στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», ο δημοσιογράφος Αλφόνσος Βιτάλης. 

Σύμφωνα με τα «Νέα», λίγο πριν από την απογείωση ο Γιάννος Κρανιδιώτης μιλούσε στο κινητό του και έλεγε στον συνομιλητή του ότι «μετά το Βουκουρέστι, σκέφτομαι να μείνω λίγο στην Αθήνα, με έχουν κουράσει όλα αυτά τα αεροπλάνα βρε παιδί μου». Δυστυχώς αυτό έμελλε να είναι το τελευταίο του ταξίδι... Ο Γιάννος Κρανιδιώτης, υπήρξε ένας από τους υπέρμαχους της ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. Δυστυχώς δεν κατάφερε να δει την ένταξη της Κύπρου στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Ανάμεσα στους τραυματίες ήταν και ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος, διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά και έμεινε σε κώμα. Ύστερα από αρκετό διάστημα συνήλθε και έζησε μέχρι και το 2015 όταν έφυγε από τη ζωή.

Τα αίτια της τραγωδίας

Στο 16σέλιδο πόρισμα των Ρουμάνων ειδικών αναφέρονται ως κύριες αιτίες της τραγωδίας οι λάθος χειρισμοί του κυβερνήτη και του συγκυβερνήτη σε σχέση με τον αυτόματο πιλότο, οι λανθασμένες οδηγίες που είχαν οι πιλότοι για την αντιμετώπιση περιστατικών σε μεγάλες ταχύτητες και το γεγονός ότι οι επιβάτες δεν φορούσαν ζώνες, ενώ το αεροσκάφος βρισκόταν σε πορεία καθόδου για προσγείωση.

Το πόρισμα περιλαμβάνει και συστάσεις προς την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και την Ολυμπιακή για την ευθύνη συντήρησης του Φάλκον, αναφέροντας ότι πρέπει να αναθεωρήσουν την πολιτική τους σχετικά με τη συντήρηση των αεροσκαφών και τη χρήση των ζωνών ασφαλείας.

Ποιος ήταν ο Γιάννος ο Κρανιδιώτης

Ο Γιάννος Κρανιδιώτης ήταν Κύπριος διεθνολόγος, διπλωμάτης και πολιτικός, κορυφαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, συνιδρυτής της ΕΔΕΚ (κυπριακού σοσιαλιστικού κόμματος) και σύμβουλος στο γραφείο του Ανδρέα Παπανδρέου.

Γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 25 Σεπτεμβρίου 1947. Ήταν γιος του Κύπριου διπλωμάτη, ποιητή και συγγραφέα Νίκου Κρανιδιώτη. Αποφοίτησε με Άριστα από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και κατόπιν έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις Διεθνείς Σχέσεις στο Χάρβαρντ των ΗΠΑ και στο Πανεπιστήμιο του Σάσσεξ της Μεγάλης Βρετανίας. Ήταν επίτιμος διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.

Από το 1976 ήταν μέλος του ΠΑΣΟΚ και την περίοδο 1981-1984 υπηρέτησε ως σύμβουλος στο Πολιτικό Γραφείο του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου για το Κυπριακό. Την περίοδο 1981–1989 διετέλεσε ειδικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών με αρμοδιότητα τα ευρωπαϊκά θέματα, και κατόπιν ως γενικός γραμματέας (1993-1994) από το 1988 ως το 1990 ήταν πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών και από τις 8 Ιουλίου 1994 υφυπουργός Εξωτερικών, έως τον Ιανουάριο του 1995. Το 1995 έγινε Ευρωβουλευτής στη θέση του Χρήστου Παπουτσή, ο οποίος ορίστηκε τότε Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στις 3 Φεβρουαρίου 1997 ορίστηκε ξανά υφυπουργός Εξωτερικών. Τον Μάρτιο του 1999 το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ τον εξέλεξε μέλος της Κεντρικής του Επιτροπής, ενώ στις 19 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους ανέλαβε αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών, θέση που διατήρησε μέχρι τον θάνατό του.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών

«Ο Γιάννος Κρανιδιώτης υπήρξε ένας οραματιστής πολιτικός και σπουδαίος διπλωμάτης, το έργο του οποίου συνεχίζει να αποτελεί οδηγό για την ελληνική εξωτερική πολιτική», σημειώνει το υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του για τη συμπλήρωση σήμερα 21 ετών από την απώλειά του.

Το ΥΠΕΞ χαρακτηρίζει τον Γιάννο Κρανιδιώτη «ένα πρότυπο πατριωτικής προάσπισης των συμφερόντων του Ελληνισμού. Σύμβολο της κοινής πορείας ελλαδικού και κυπριακού Ελληνισμού» και προσθέτει «καθ’ όλη τη διάρκεια της σύντομης ζωής του, ο Γιάννος Κρανιδιώτης υπηρέτησε με συνέπεια και αυταπάρνηση τον Ελληνισμό ενώ ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Και καταλήγει η ανακοίνωση: «Σήμερα, 21 χρόνια από τον θάνατό του, και σε μία ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία για τον Ελληνισμό, οι ιδέες και το έργο του Γιάννου Κρανιδιώτη συνεχίζουν να αποτελούν  πηγή έμπνευσης στις αδιάλειπτες προσπάθειες της Ελλάδας και της Κύπρου για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού και υπεράσπισης των συμφερόντων του Ελληνισμού απέναντι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει».