Εξ αποστάσεως Εκπαίδευση: Ενα άλμα ψηφιοποίησης και προόδου

Η τηλεκπαίδευση είναι ένα επίτευγμα τεράστιου βεληνεκούς για τα σχολεία μας, δεδομένου ότι, εν καιρώ πανδημίας, αποτέλεσε τη μοναδική διέξοδο έτσι ώστε να μπορέσουν τα παιδιά μας να συνεχίσουν τη μαθησιακή διαδικασία με κλειστά σχολεία, καθώς η διάδοση του ιικού φορτίου έπρεπε να ελεγχθεί και να περιορισθεί. Η πανδημία λειτούργησε σαν μοχλός πίεσης για την τάχιστη υλοποίηση του εγχειρήματος και οι ειδικοί της τεχνολογίας, όσοι σχεδίασαν και διαμόρφωσαν το θεσμικό πλαίσιο, τα στελέχη της εκπαίδευσης, οι συντελεστές της εισαγωγικής επιμόρφωσης και πάνω από όλα οι ήρωες της καθημερινότητας - εκπαιδευτικοί και μαθητές μαζί με τους γονείς τους, η βοήθεια των οποίων ήταν απόλυτα αναγκαία για τα μικρότερα παιδιά- έβαλαν τη δική τους σφραγίδα με διαρκείς υπερβάσεις, μεγάλη προσπάθεια, πίστη και αφοσίωση στο στόχο.

Το στοίχημα δεν ήταν απλό. Δεν επρόκειτο για την εγκατάσταση ενός προγράμματος στον υπολογιστή. Έπρεπε να υλοποιήσουμε μια πλήρη αλληλουχία ενεργειών και να διαμορφώσουμε ένα ολοκληρωμένο, συνεκτικό και αποτελεσματικό περιβάλλον, όπου η εκπαίδευση θα περνούσε στην εξ αποστάσεως εκδοχή της το γρηγορότερο, χωρίς να απολέσει τον ουσιαστικό χαρακτήρα της. Μαραθώνιες επαναλαμβανόμενες τηλεδιασκέψεις, σκληρές ασκήσεις προσαρμογής, υπομονή, επιμονή και, βεβαίως, μεγάλη συμμετοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας κατέστησαν το αποτέλεσμα εφικτό.

Είμαστε όλοι οι συντελεστές αυτής της προσπάθειας βαθιά περήφανοι για το άλμα που με κόπο πετύχαμε, περήφανοι για τη θεαματική αλλαγή επιπέδου με την προσθήκη συμπληρωματικών εναλλακτικών στοιχείων και ολοκληρωμένων, δοκιμασμένων λύσεων. Η Ελλάδα είδε τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και τον διεθνή τύπο, πχ το Economist, να προβαίνουν σε διθυραμβικά σχόλια για αυτήν την ελληνική πρωτοπορία. Ο συνδυασμός, μάλιστα, πανδημίας και κακοκαιρίας που ζούμε αυτές τις μέρες έβγαλε στην επιφάνεια ένα επιπλέον πλεονέκτημα του συγκεκριμένου επιτεύγματος: ήδη πολλά σχολεία όλων των βαθμίδων σε απομακρυσμένες ορεινές περιοχές λειτούργησαν και λειτουργούν με τηλεκπαίδευση και όλοι ανακαλύπτουμε ότι υπάρχουν λύσεις ώστε να μη μετατρέπονται οι διάφορες πρωτόγνωρες συγκυρίες σε απαγορευτικές, ως προς την εξέλιξη των αναγκαίων μαθησιακών διαδικασιών.

Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος για το ρόλο της τηλεκπαίδευσης σε βάθος χρόνου. Είναι η τηλεκπαίδευση η καινούργια κεντρική επιλογή; Τέλος η τάξη στο σχολείο; Θα παραμείνουν οι μαθητές κολλημένοι μπροστά σε μια οθόνη; Η απάντηση είναι ένα βροντερό ΟΧΙ. Η τηλεκπαίδευση είναι συμπληρωματικό εργαλείο επίλυσης ειδικών προβλημάτων. Είναι ένα ακόμη όπλο στη φαρέτρα της Πολιτείας και της κοινωνίας, ώστε να μη στερηθούν τα παιδιά μας τη δική τους εκπαιδευτική καθημερινότητα ούτε για μια στιγμή. Είναι ένας αναγκαίος δίαυλος επικοινωνίας, μια χρηστική προσέγγιση που σε καμιά περίπτωση δεν ανατρέπει την ανθρώπινη πλευρά και τις βασικές αρχές του εκπαιδευτικού σχεδιασμού - ίσα ίσα τις υπηρετεί και διευκολύνει την ομαλή τους συνέχεια τη στιγμή που το πρόβλημα θα παύσει να υφίσταται.

Θέλουμε τα παιδιά μας στο σχολείο, στα γήπεδα, στα αθλήματα, στα παιχνίδια, στα χιόνια και στις εκδρομές, με τους φίλους τους και την άσκηση κοινωνικοποίησης, που είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη γι’ αυτά. Θέλουμε να ζουν την καθημερινότητα με όλους τους βαθμούς ελευθερίας, που η επικοινωνία και η μόχλευση των σχέσεων μπορούν να τους δώσουν, κτίζοντας ανθρώπους με περιεχόμενο, πολυδιάστατους και ανθεκτικούς, ενεργούς πολίτες του 21^ου αιώνα. Επενδύουμε,όμως, στην τεχνογνωσία που δημιούργησε η υπερπροσπάθεια αξιοποίησης της τεχνολογίας προς όφελος της μάθησης, με στόχο να φέρουμε τη μέρα της "ελευθερίας" πιο κοντά και με τις λιγότερες απώλειες. Τους τελευταίους μήνες περάσαμε από όλες τις φάσεις μιας διαδικασίας ωρίμανσης που μας έκανε σοφότερους. Ζήσαμε στιγμές δύσκολες, αρρυθμίες, κινδύνους και ανατροπές που ήλθαν από το αδόμητο στοιχείο μιας πανδημίας που δεν έχει προσομοιωθεί και οι επόμενες μέρες δεν ήταν κατ’ ανάγκην προβλέψιμες. Σπουδάσαμε όμως με επιτυχία τη μαγική τέχνη της προσαρμογής στα αδιάκοπα εναλλασσόμενα δεδομένα.

Είμαστε στην καρδιά του εκπαιδευτικού κόσμου, ζούμε τον παλμό και τις επιθυμίες του, τις αγωνίες και τις βουλές του. Είμαστε ταγμένοι στο στόχο να προσφέρουμε ανθρώπινες στιγμές, εμπειρίες και δεξιότητες, έμπνευση και γνώση στα παιδιά μας. Η τεχνολογία είναι για μας εργαλείο και μεθοδολογία - όχι απόλυτος στόχος. Σήμερα την αξιοποιούμε για να αντιμετωπισθεί η πανδημία (και κάθε άλλη δυσχέρεια όπως η κακοκαιρία, που δεν θα επιτρέπει την πρόσβαση στην φυσική τάξη), αλλά ταυτόχρονα αναπτύσσουμε ένα δυναμικό και ευέλικτο περιβάλλον διαχείρισης εκτάκτων καταστάσεων, πάντοτε με προσήλωση στον τελικό στόχο: την απρόσκοπτη συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, που συνιστά ευθύνη και μέριμνα της συντεταγμένης Πολιτείας, η οποία λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους και τη δυναμική της ψηφιακής εποχής.

Έχει μεγάλη σημασία να επισημανθεί ότι στην υπόθεση αυτή κινηθήκαμε εστιασμένα και αποφασιστικά με πολιτική κατεύθυνση τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι. Η ξεκάθαρη πολιτική βούληση διαμορφώνει κάθε βήμα μας και έχουμε πλήρη συνείδηση των δυσκολιών, τις οποίες και αντιμετωπίζουμε με αμεσότητα. Ίσως αυτή η ενσωμάτωση να αποτελεί και τη μεγαλύτερη νίκη των τελευταίων ετών. Αυτόν τον αγώνα τον κερδίζουμε μέρα-μέρα γιατί έχουμε πλέον την εμπειρία και το ρεαλισμό να πετύχουμε τη βέλτιστη μίξη των δυνατοτήτων που μας προσφέρει ο 21ος αιώνας προς όφελος της κοινωνίας, της κάθε οικογένειας και, πάνω απ' όλα, της νέας γενιάς. Η χώρα αλλάζει επίπεδο και στην εκπαίδευση.