Τα νέα Ωνάσεια σχολεία επιλογής

Το ζήτημα της διαφοροποίησης ή της κατηγοριοποίησης των σχολείων (πρότυπα – σχολεία γειτονιάς) πατάει σε ιδεολογικές και πολιτικές αντιλήψεις γύρω από τα ζητήματα της ισότητας

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά ┋

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΩΝΑΣΕΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ (ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΜΗΤΣΟΣ/ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ/EUROKINISSI)

* του Δημήτρη Θ. Ζάχου, αναπληρωτή Καθηγητή Παιδαγωγικής – Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ

Στις αρχές της εβδομάδας υπογράφηκε η σύμβαση για τη δημιουργία των Δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων, με βάση την οποία 22 δημόσια Γυμνάσια και Λύκεια θα μετατραπούν σε πρότυπα, στη λειτουργία των οποίων θα έχει σημαντικό ρόλο το προαναφερθέν ίδρυμα. Η πράξη αυτή σηματοδοτεί: Πρώτον, την αδυναμία του ελληνικού κράτους να παράσχει την ίδια ποιοτική εκπαίδευση σ’ όλα τα παιδιά. Δεύτερον, την συμμετοχή ενός νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου στη διοίκηση κρατικών σχολείων.

Σύμφωνα με τους/τις υπεύθυνους/ες, η επιλογή των σχολείων έγινε με βασικό κριτήριο την ενίσχυση περιοχών που αντιμετωπίζουν κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Πόσο όμως θα ωφεληθούν τα φτωχά παιδιά και τα παιδιά που προέρχονται από «διαφορετικά» πολιτισμικά περιβάλλοντα από τη λειτουργία στην περιοχή τους ενός σχολείου, στο οποίο τα περισσότερα από αυτά δεν θα μπορούν να φοιτήσουν; Κι αυτό γιατί η εισαγωγή σ’ αυτά τα σχολεία θα γίνεται με εξετάσεις, στις οποίες -όπως έχει δείξει η σχετική ερευνητική παραγωγή- μόνον ένα μικρό μέρος μαθητών και μαθητριών από αυτές τις κατηγορίες μπορούν να ανταπεξέλθουν.

Η εκπαίδευση είναι πολιτική και τα διάφορα μέτρα που προτείνονται και εφαρμόζονται στα σχολεία εξυπηρετούν συγκεκριμένους στόχους. Το ζήτημα της διαφοροποίησης ή της κατηγοριοποίησης των σχολείων (πρότυπα – σχολεία γειτονιάς) πατάει σε ιδεολογικές και πολιτικές αντιλήψεις γύρω από τα ζητήματα της ισότητας, της ίσης μεταχείρισης και των ίσων ευκαιριών. Τα σχολεία επιλογής, όπως τα πρότυπα και τα πειραματικά, αποτελούν μία από τις κεντρικές μεταρρυθμίσεις που προωθούν σ’ ολόκληρο τον κόσμο οι υποστηρικτές της οικονομίας της αγοράς, για να προάγουν την ιδεολογία τους και για να δικαιολογήσουν τις τεράστιες οικονομικές ανισότητες και την ανισοκατανομή της δύναμης που η εφαρμογή της επιφέρει.

Η δημιουργία των σχολείων επιλογής καταργεί την υποχρέωση των γονέων να εγγράφουν το παιδί τους στο δημόσιο σχολείο της γειτονιάς τους και τους/τις δίνει το δικαίωμα να αναζητήσουν ένα «άριστο» σχολείο. Σύμφωνα με τις εισηγήτριες και τους υποστηρικτές/τριές τους, η επιλογή σχολείου θα οδηγήσει στην άνοδο της αριστείας, αφού οι καλές/οί μαθήτριες/ες, σ’ ένα ευνοϊκό γι’ αυτές/ούς περιβάλλον θα γίνουν ακόμα καλύτερες/οι, το ίδιο και οι αδύνατες/οι που θα προχωρούν με πιο αργούς ρυθμούς, με βάση ένα πιο βατό γι’ αυτούς/ες πρόγραμμα.

Οι υποστηρικτές/τριες αυτών των «σχολείων ελίτ» επικεντρώνουν στους γνωστικούς στόχους, παραβλέποντας το ρόλο του σχολείου στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, όπως και στο βάθεμα της δημοκρατίας. Θέτουν δηλαδή στο περιθώριο το στόχο την καλλιέργεια ατόμων που να χαρακτηρίζονται από αναπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες, ανθρωπισμό και αλληλεγγύη και όχι από εγωπάθεια και στενομυαλιά, άτομα που δεν θα έχουν μοναδικό τους σκοπό την επιτυχία στο σχολείο και αργότερα στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία.

Ο διαχωρισμός προκαλεί ζημιά

Σημειώνουμε ότι τα ερευνητικά δεδομένα δεν είναι τέτοια που να καθιστούν βέβαια τα γνωστικά κέρδη των μαθητών/τριών που διαχωρίζονται. Το πιθανότερο είναι ότι ο διαχωρισμός προκαλεί ζημιά σ’ όσους/ες στερούνται τους/τις συμμαθητές/τριές τους που επιλέγονται στα «σχολεία ελίτ» και θα τους ‘τραβούσαν’ σε καλύτερες επιδόσεις. Σ’ ότι στους/στις τελευταίους, φαίνεται ότι τα οφέλη γι’ αυτούς/ές δεν είναι τόσο σημαντικά. Το σημαντικό όμως είναι ότι αυτή η κατηγορία των μαθητών/τριών καλείται να μεγαλώσει και να δράσει σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, το οποία τις/τους καθιστά άτομα με ελλιπή και περιορισμένη αντίληψη για την πραγματική εικόνα της κοινωνίας. Στον κόσμο τους, η διαφορετικότητα είναι απούσα. Οι φτωχοί/ές και τα μέλη «διαφορετικών» ομάδων δεν υπάρχουν, γεγονός που δημιουργεί μια ψευδή εικόνα για τις αιτίες των προβλημάτων που οι άνθρωποι και οι κοινωνίες τους αντιμετωπίζουν. Μ’ αυτόν τον τρόπο ακυρώνεται η θετική επίδραση της διαφορετικότητας στη συνύπαρξη και στην αλληλεγγύη των ανθρώπινων κοινωνιών. Γι’ αυτό και τα «σχολεία ελίτ» δεν είναι αποδεκτά απ’ όσους και όσες επιθυμούν ένα δημοκρατικό, ενταξιακό και ανοιχτό για όλους/ες σχολείο και μια δημοκρατική και καλύτερη κοινωνία.

Διαβάστε ακόμη