Με τον τρόπο του Λαυρέντη...

Ήταν αρκετά χρόνια πριν όταν στην επανεκτέλεση του «Σταυρού του Νότου» στο Μέγαρο Μουσικής, με τον Θάνο Μικρούτσικο να διευθύνει βέβαια και ερμηνευτές τον Γιάννη Κούτρα απ΄την αρχική ομάδα και «καινούριους» τον Κότσιρα, τον Θηβαίο και φυσικά τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, μία από τις γνωστές κοσμικογράφους της παλιάς αστικής Αθήνας, επέστρεψε κάπως σοκαρισμένη στην εφημερίδα..

Καταλάβαμε γιατί, όταν εκείνη, ευγενέστατη, γλυκύτατη αλλά όπως και να χει «παλαιών αρχών», επεσήμανε πώς η συναυλία ήταν μεν εξαιρετική, ορισμένες λεπτομέρειες όμως όπως π.χ. «ο τόσο χαλαρός τρόπος που στεκόταν στη σκηνή του Μεγάρου ο Μαχαιρίτσας» ή το γεγονός ότι φορούσε τζιν «με τα πουκάμισο απέξω», την είχαν δυσαρεστήσει. Στο γραφείο βάλαμε όλοι τα γέλια.

Και μετά προσπαθήσαμε να την εξηγήσουμε πώς αυτή η ροκ οικειότητα και η ερμηνεία που φλερτάρει με την αφηγηματικότητα και περνάει την αίσθηση ότι προκύπτει χαλαρά και αβίαστα, ήταν που έκαναν το στυλ του Μαχαιρίτσα τόσο μοναδικό. Να της πούμε πώς αυτός ο τύπος άντλησε από τη «σχολή» της μελωδικότητας των Ιταλών τροβαδούρων, για να γράψει τις δικές του μελωδίες και να τις ερμηνεύσει μ΄αυτό τον τρόπο της ημι-απαγγελίας που τον έκανε μοναδικό. Να της πούμε πώς ο Μαχαιρίτσας κατάφερνε να έχει στη βραχνάδα του κάτι από την επιθετικότητα της ροκ και πώς την ίδια στιγμή διατηρούσε αυτή την τρυφερότητα ενός λαϊκού αισθήματος που δεν θέλει να το κάνει θέμα. Τελικά δεν της είπαμε τίποτα.

Ήταν κάπως μάταιο να προσπαθείς να εξηγήσεις γιατί οι τραγουδοποιοί-ερμηνευτές σαν τον Λαυρέντη πέρα από το προσωπικό τους αποτύπωμα στο ελληνικό τραγούδι καθένας και όλοι μαζί γι αυτή την άτυπη «σχολή» που μας έκανε ακροατές, είχαν αγαπηθεί τόσο γιατί αποενοχοποίησαν το πρώτο πρόσωπο, την προσωπική εξομολόγηση και το δικαίωμα να είναι ο εαυτός τους. Και ότι ετσι, μ΄αυτό τον τρόπο που ακολούθησε και διαμόρφωσε γενιές ακροατών, δημιουργήθηκε και η ψευδαίσθηση πώς περιπτώσεις σαν τον Μαχαιρίτσα δεν μπορεί να είναι φθαρτές. Δεν πεθαίνουν, βρε αδελφέ. «Δεν το πιστεύω ότι πέθανε», δηλαδή. Κι αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση σήμερα το πρωί.

Γιατί, πάλι, πώς να πεθάνουν οι αναμνήσεις μιάς γενιάς (ή μάλλον «της κάθε μια γενιάς» κατά τον Σαββόπουλο) που μεγάλωνε μαζί τους; Που τους έβλεπε σ΄αυτή τη μετα-Θεοδωρακική, μετα-Χατζιδακική, μεταπολιτευτική εποχή να διεκδικούν το δικαίωμα στη δική τους έκφραση και να επιστρέφουν σε μία νέα τότε εποχή αφηγηματικότητας-αυτή που τώρα πάλι σπανίζει στο ελληνικό τραγούδι, αν εξαιρέσεις βέβαια το χιπ-χοπ.

Έτσι μεγαλώσαμε και μαζί με τον Λαυρέντη, τραγουδώντας μαζί του αρχές δεκαετίας ’90 το «Διδυμότοιχο Μπλουζ» (από τους «Τερμίτες» βέβαια) και συνειδητοποιώντας σταδιακά σε μία Ελλάδα που (ψευδο)ευημερούσε τότε πώς όλο αυτό γύρω μπορεί να είναι και του παράλογου η θητεία αγχωμένη μ…». Αυτή ήταν η αρχή.

Τα βήματα μετά είναι γνωστά. Ο «Μικρός Τιτανικός» με τον Γκανά, το «διδυμο» του με τον Τσακνή στις μεγάλες συναυλίες, η συνεργασία του με τον Σούση για μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του («Νότος», «Ένας Τούρκος στο Παρίσι»), το «Και τι ζητάω» λίγο αργότερα, η συνεργασία με τον Μπραντουάρντι στο άλμπουμ «Το διάλειμμα κρατάει δυό ζωές», η μεγάλη παρέα των τραγουδοποιών του έντεχνου που οι περισσότεροι ήταν εξαρχής και εξαιρετικοί ερμηνευτές, το «Οι άγγελοι ζουν ακόμα στη Μεσόγειο» και οι συνεργασίες με τον Κριστοφ, τον Ανταμό, την Πιλούκα, η μεγάλη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο, η αναβίωση της παρεϊστικης τραγουδοανατρεπτικής «συνταγής» του «Αχ Μαρία» στην Ακτή Πειραιώς, οι τελευταίες μελοποιήσεις ποιημάτων του Μάνου Ελευθερίου συμπεριλαμβανομένου και του συγκλονιστικού "Γεύμα με τον Φραντς Κάφκα»…

Πορεύτηκε με τον δικό του τρόπο ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας. «Ηταν» με τον δικό του τρόπο. Στο προσωπικό μου «αναμνησιολόγιο» κρατώ το βραχνό του γέλιο, τον τρόπο που ερμήνευσε πάρα πολλά τραγούδια δικά του και άλλων, τις κοφτές απαντήσεις στις συνεντεύξεις, αυτό το απόλυτα χαλαρό του, το «κουλ» πάνω και κάτω απ΄τη σκηνή…Αυτό το αιωνίως "κουλ" με τον δικό του τρόπο, το λαϊκότροπο με τον δικό του τρόπο, τα ερωτικά με τον δικό του τρόπο, το έντεχνο με τον δικό του τρόπο. Λυπάμαι απέραντα για τον Λαυρέντη που τον αγαπήσαμε για τον δικό του τρόπο, αυτόν που γίνεται σπανιότερος, αυτό που γίνεται όλο και σπανιότερο: να αγαπιέσαι τόσο τελικά για τον δικό σου τρόπο στο τραγούδι..