Ο Κανάρης βάζει φωτιά στην τουρκική ναυαρχίδα και «καίγεται» ολόκληρη η Ευρώπη

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης δεν ήταν ο πρώτος. Ο Δημήτρης Παπανικολής ήταν αυτός που άναψε το μπουρλότο στην Ερεσό, τον Μάιο του 1821· Ψαριανός κι ο Παπανικολής, όμως η Ιστορία δαφνοστεφάνωσε τον Κανάρη. Άλλωστε το επίτευγμά του ήταν μοναδικό: «έκαψε» την Ευρώπη ολόκληρη και την αφύπνισε.

Μια μέρα σαν σήμερα, 6 προς 7 Ιουνίου του 1822, δυο μήνες μετά την Καταστροφή της Χίου, ο Κανάρης βάζει φωτιά - μεταφορικά - στην Ευρώπη, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και φυσικά στην Ελληνική Επανάσταση και καίει κυριολεκτικά την τουρκική ναυαρχίδα που ναυλοχεί στα ανοιχτά της Χίου!

Μετά την Καταστροφή της Χίου και τον άθλιο εξανδραποδισμό των κατοίκων από την απάνθρωπη τακτική του ναυάρχου Καρά Αλή, ο οποίος αφού απελευθέρωσε τους εγκλωβισμένους Τούρκους στο κάστρο της Χίου, και ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού είχε καταφύγει πανικόβλητο στο εσωτερικό του νησιού, υποχρέωσε τους προξένους των ξένων δυνάμεων (Γαλλίας, Αγγλίας, Αυστρίας) να ειδοποιήσουν τους κατοίκους, ότι τους παραχωρεί αμνηστία, αρκεί να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να παραδώσουν τα όπλα τους. Το κύρος των προξένων, κι όχι τόσο η υπόσχεση του τούρκου ναυάρχου, έπεισαν τους κατοίκους του νησιού· επέστρεψαν στις εστίες τους, παρέδωσαν τον οπλισμό τους και άοπλοι πλέον υπέστησαν μιαν ανελέητη – εξτρεμιστικά βίαιη σφαγή.

Κατά τον ιστορικό Ανδρέα Μάμουκα, ο οποίος ήταν παρών στη σφαγή, ο πληθυσμός ανερχόταν στις 140.000 με 150.000 ψυχές και κατά τα κιτάπια των Τούρκων ο πληθυσμός ανερχόταν στις 120.000 ψυχές. Μετά την Καταστροφή, στο νησί της Χίου έμειναν περί τους 1.000 - 2.000 άνθρωποι και περί τους 20.000 διέφυγαν. Όλοι οι υπόλοιποι εκτός των αγοριών από 3 έως 12 ετών και των γυναικών από 3 μέχρι 40 ετών, που αιχμαλωτίσθηκαν και πουλήθηκαν από δουλεμπόρους σε παζάρια της Δύσης και της Ανατολής, σφάχθηκαν ανελέητα.

Η επιχείρηση για τα αντίποινα

Με το που έγινε γνωστή η είδηση της τραγωδίας στη Χίο, απέπλευσε μια αρμάδα σπετσιώτικων και υδραίικων πλοίων με προορισμό τα Ψαρά, για να βρουν τον Καρά Αλή και τον στόλο του· δεν θα είχαν καμιά τύχη τα εμπορικά καράβια απέναντι στα πάνοπλα τουρκικά του οθωμανικού στόλου. Τα ελληνικά πλοία απλώς κρατούσαν επαφή και στάση αναμονής. Στο τέλος παρέμειναν στον τόπο οι Υδραίοι με τους Ψαριανούς. Τότε έπεσε η ιδέα να χρησιμοποιήσουν πυρπολικά. Οι Τούρκοι πανηγύριζαν για την επιτυχία τους στη Χίο. Όταν έπεσε η νύχτα στις 6 προς 7 Ιουνίου, με τον καιρό ευνοϊκό, έπλευσαν προς τον τουρκικό στόλο δυο πυρπολικά: ένα υδραίικο με τον Πιπίνο κι ένα ψαριανό με τον Κανάρη έχοντας την υποστήριξη από δύο μπρίκια.

Ο μεν Πιπίνος, παρά το γεγονός ότι ήρθε σε επαφή με την υποναυαρχίδα, δεν κατάφερε να προσκολλήσει το μπουρλότο του και εγκατέλειψε το πυρπολικό· αντίθετα ο Κανάρης προσκόλλησε στην πλώρη της ναυαρχίδας το δικό του μπουρλότο και αμέσως η φωτιά απλώθηκε στο κολοσσιαίο πλοίο. Το τούρκικο καράβι γρήγορα εξερράγη αφού η φωτιά είχε τρυπώσει στις αποθήκες πυρομαχικών και ο ίδιος ο ναύαρχος, ο Καρά Αλής, προσπαθώντας να διαφύγει με μια λέμβο σκοτώθηκε από ένα κομμάτι καιόμενου ιστίου.

Το γεγονός διαδόθηκε άμεσα στην Ευρώπη και προκάλεσε πανηγυρισμούς. Ο τούρκος ιστορικός, Τζεβντέτ πασάς έγραψε: «…άφησε κατάπληκτα τα πληρώματα ολόκληρου του τουρκικού στόλου». Σύμφωνα με τον βρετανό ιστορικό Τόμας Γκόρντον, η πυρπόληση της ναυαρχίδας «ήταν ένα από τα πιο καταπληκτικά κατορθώματα που αναφέρει η ιστορία» και ο Κανάρης «ο πιο έξοχος εκπρόσωπος του ηρωισμού που η Ελλάδα όλων των εποχών μπορεί να υπερηφανεύεται»!