Φονικός σεισμός χτυπάει την Αθήνα – 143 νεκροί και χιλιάδες άστεγοι στο κατώφλι του 21ου αιώνα

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 7 Σεπτεμβρίου του 1999, όταν ισχυρός σεισμός 5,9 Ρίχτερ συγκλόνισε την Αθήνα, αφήνοντας πίσω του 143 νεκρούς και χιλιάδες αστέγους!

Του Σεπτέμβρη οι βροχές πολλά κακά μας φέρνουν, λέει η παροιμία, κι εφέτος οι πρώτες δυνατές βροχές του Σεπτέμβρη έφεραν κακά… Μετά τις φωτιές ήρθαν οι καταιγίδες και υπάρχουν και χειρότερα, που τα ζήσαμε κι αυτά.

Ήταν 7 Σεπτεμβρίου του 1999. Οι διακοπές είχαν γίνει καλαίσθητα φωτογραφικά άλμπουμ, το καλοκαίρι ανάμνηση ζεστή και οι κάτοικοι της Αθήνας προσπαθούσαν να μαζευτούν στις σκοτεινιές του φθινοπώρου και στην τάξη της έναρξης των σχολείων. Κι’ έτσι ξαφνικά κι αναπάντεχα, όλα εκείνα της άγιας καθημερινότητας ξεχάστηκαν με ένα τράνταγμα και μια βοή. Από τα έγκατα της γης ένας ισχυρός σεισμός  αναστάτωσε την πρωτεύουσα. Τα κινητά τηλέφωνα έχασαν την ψυχή τους, το σήμα τους, ολόκληρη η Αττική ξεχύθηκε στους δρόμους, δίχως προφανή λόγο και οι τηλεοπτικοί σταθμοί, που είχαν βαλτώσει στα άνοστα φθινοπωριάτικά θέματα βρήκαν 24ωρες συνδέσεις με τον θάνατο· τι καλύτερο γι’ αυτούς;

Τα 15 δευτερόλεπτα που κλόνισαν την αντοχή της Αθήνας, ξυπνώντας στους παλαιότερους μνήμες του 1981, ήταν σηματοδοτούσαν τον δεύτερο πιο φονικό σεισμό στην Ελλάδα μετά εκείνον του 1953 στα νησιά του Ιονίου. Απολογισμός; Έχασαν τη ζωή τους 143 άνθρωποι από την κατάρρευση 11 κτιρίων. Από τους νεκρούς, 39 ανασύρθηκαν από τα ερείπια του εργοστασίου της «Ρικομέξ» στις Αχαρνές

Ο σεισμός χτύπησε στις 14:56 το μεσημέρι της Τρίτης, 7 Σεπτεμβρίου, και είχε για επίκεντρο τους πρόποδες της Πάρνηθας, κοντά στο Μενίδι και τα Άνω Λιόσια. Η ισχύς του ήταν 5,9 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ, και το εστιακό βάθος του λιγότερο από 10 χιλιόμετρα, γεγονός που έκανε το χτύπημα στην πόλη τόσο φονικό.

Μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου του 1999 το σημείο που έδωσε τον σεισμό εθεωρείτο ακίνδυνο. Βρισκόταν μεν κοντά σε σεισμική ζώνη - αυτήν του Κορινθιακού Κόλπου που είχε δώσει και τον προηγούμενο μεγάλο σεισμό της Αθήνας το 1981, με τα 20 θύματα- αλλά εντός του λεκανοπεδίου της Αττικής, που οι σεισμολόγοι το θεωρούσαν ασεισμικό.

Οι βαριές πληγές που άφησε ο σεισμός στην πόλη συνοψίζονται στα εξής βασικά σημεία:
• 80.000 οικογένειες έμειναν προσωρινά άστεγες, 6.000 οικογένειες διέμεναν σε κτίρια που κατέρρευσαν ή έπρεπε να κατεδαφιστούν.
• Το τμήμα του πληθυσμού που επηρεάστηκε περισσότερο ζούσε στην περιοχή όπου παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη ένταση και ανέρχεται σε 150.000 κατοίκους.
• Στους τέσσερις δήμους (Άνω Λιόσια, Φυλή, Αχαρνές και Θρακομακεδόνες), οι οποίοι επλήγησαν περισσότερο το 10% και 40% των κατοικιών χαρακτηρίστηκαν ως κόκκινα και κίτρινα κτίρια αντίστοιχα.
• Σε άλλους δήμους του Λεκανοπεδίου, τα ποσοστά των κόκκινων και των κίτρινων αντίστοιχα ήταν σημαντικά μικρότερα, 0.3% και 5.2% αντίστοιχα.
• Τα κτίρια της Αττικής κατά την περίοδο του σεισμού ανέρχονταν σε 650.000 και στην Αθήνα ζούσε το 35% του πληθυσμού της Ελλάδας. Ο σεισμός έπληξε το 7% των κτιρίων αυτών.
• Τα κτίρια που υπέστησαν βλάβες κατά το σεισμό του 1999 ήταν τετραπλάσια του 1981.

Βαριά λαβωμένος ήταν και ο κλάδος της οικονομίας καθώς ο σεισμός του 1999 προκάλεσε τις μεγαλύτερες απώλειες που έχουν παρατηρηθεί στον τομέα ασφαλίσεων στην Ελλάδα (130 εκατομμύρια ευρώ). Παρόλα αυτά ακόμα και σήμερα ασφαλισμένο για σεισμό είναι μόλις το 10% των κατοικιών της Ελλάδας. Συνολικά οι οικονομικές απώλειες που προκλήθηκαν υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν στο 3% του ΑΕΠ.
Το κόστος του ελέγχου ανήλθε στα 10 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σε 10 εκατομμύρια ανήλθε και το κόστος των τεχνικών ερευνών στα 28 κτίρια που υπέστησαν σοβαρές βλάβες, στα οποία σημειώθηκαν ανθρώπινες απώλειες.