Το Καρπενήσι περνάει σε χέρια ελληνικά- Πώς έπεσε το φρούριο των Τούρκων

Ανταρτομάνα η Ευρυτανία! Βουνά τραχιά, δυσπρόσιτα που τρομάζουν και τον Θεό τον ίδιο. Κατακτητής δεν στέριωσε στο βουνά της Ευρυτανίας· ούτε Τούρκος, ούτε Γερμανός... Μια μέρα σαν σήμερα, 23 Νοεμβρίου του 1828, ο Κίτσος Τζαβέλλας διώχνει τους Τούρκους από την πρωτεύουσα πόλη της Ευρυτανίας, το Καρπενήσι.

Από τη Γέφυρα της Τατάρνας στον Αχελώο είχε αρχίσει η Επανάσταση με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τον Ηγούμενο της Μονής, Κυπριανό να κυνηγούν τους Οθωμανούς. Κι ο Κώστας Βελής από το Κεράσοβο- Κερασοχώρι το λένε σήμερα-  πήρε τα όπλα και πολέμησε τους Τούρκους. Και το Καρπενήσι ήταν για τους κατακτητές πόλη εμβληματική· προπύργιο της στρατιωτικής επιβουλής τους στην ορεινή περιοχή και το γόητρο της οθωμανικής κυριαρχίας. Οι Τούρκοι κρατούσαν με ισχυρές δυνάμεις το Καρπενήσι και έφραζαν τις στράτες προς τη Λαμία.

Από το 1821 οι Επαναστάτες πολιορκούσαν το Καρπενήσι με στόχο να πάρουν την πολιτεία. Τον Ιούλιο τα κατάφεραν, αλλά όταν μπήκαν μέσα οι Έλληνες, βρήκαν καμένο τόπο. Κι από εκεί κι έπειτα πότε Τούρκοι, πότε Επαναστάτες μπαινοβγαίνουν στην ευρυτανική πόλη.
Το 1828, οι Τρεις Ναύαρχοι έχουν κάψει τον τουρκικό στόλο στο Ναβαρίνο (1827), ο Καποδίστριας έχει έρθει στην Ελλάδα γεμάτος ιδέες και ενθουσιασμό και έχει ορίσει ως αρχιστράτηγο στη Ρούμελη τον Δημήτριο Υψηλάντη, που επελαύνει και απελευθερώνει τη μια πόλη πίσω από την άλλη.

Ο Κίτσος Τζαβέλλας στοχεύει το Καρπενήσι και αρχίζει να το πολιορκεί. Οι εντός της πόλης Οθωμανοί νοιώθουν για τα καλά την πείνα, το κρύο και τον σφιχτό κλοιό των πολιορκητών. Ξημερώματα 23 Νοεμβρίου του 1828, οι Τούρκοι αποφασίζουν να εγκαταλείψουν το Καρπενήσι. Η πείνα, το κρύο και οι αρρώστιες δεν τους άφησαν να περιμένουν ενισχύσεις και εφόδια· πριν αποχωρήσουν, όμως, εκεί στις 05:00 βάζουν φωτιά στο Ναό της Αγίας Τριάδας και κάπου εκεί, αντάλλαξαν τουφεκιές με τμήματα Ελλήνων. Κι ενώ η μάχη άρχισε να ανάβει για τα καλά, όπως και η εκκλησιά, οι 4.500 Τούρκοι, που έρχονταν για ενίσχυση από τα Καγκέλια του Βελουχιού, γυρίζουν πίσω.
Και οι Επαναστάτες μπαίνουν στο Καρπενήσι οριστικά πλέον. Η πόλη ρημαγμένη, καμένη και ελεεινή από την εκδικητικότητα των Οθωμανών.

Από τότε την πολύπαθη πολιτεία της Ευρυτανίας θα πατήσουν οι κατοχικές δυνάμεις, θα την κάψουν οι Γερμανοί, θα την ελευθερώσει ο ΕΛΑΣ, θα επιστρέψουν οι δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού, θα μπει ο ΔΣΕ τον Ιανουάριο του 1949 και τέλος θα εισβάλλουν οι χειμερινοί τουρίστες… «Τη μάννα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ... ψηλά που με νανούριζες καημένο Καρπενήσι!»…