Τέμπη 2 χρόνια μετά: Το χρονικό της Εξεταστικής που «δεν ήταν η καλύτερη στιγμή της Βουλής»

Η δήλωση περί «γουρλίδικης επιτροπής» του Μαρκόπουλου, οι καταθέσεις που προκάλεσαν αντιδράσεις και η -καθυστερημένη- παραδοχή του Μητσοτάκη

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά ┋

Το χρονικό της Εξεταστικής Επιτροπής για τα Τέμπη – Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής και στο βάθος ο Δημήτρης Μαρκόπουλος/Eurokinissi

Η νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023 έχει χαραχθεί στη συλλογική μνήμη ως μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της σύγχρονης Ελλάδας. Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη άφησε πίσω του 57 νεκρούς και ένα αναπάντητο ερώτημα: Πώς έγινε αυτή η τραγωδία και ποιος φταίει πραγματικά;

Για να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, η Βουλή σύστησε Εξεταστική Επιτροπή στις 15 Νοεμβρίου 2023, έπειτα από αίτημα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ). Ωστόσο, αντί για διαλεύκανση και απόδοση ευθυνών, οι διαδικασίες εξελίχθηκαν σε ένα σκληρό πολιτικό μπρα ντε φερ, με έντονες διαφωνίες, αποχωρήσεις κατηγορίες περί συγκάλυψης, αλλά και δηλώσεις που προκάλεσαν -για να το πούμε κομψά- σάλο, ιδίως από μέλη της κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Το χρονικό της εξεταστικής για τη σύμβαση 717

Η Εξεταστική Επιτροπή συγκροτήθηκε επίσημα στις 23 Νοεμβρίου 2023. Οι βουλευτές είχαν προθεσμία ενός μήνα για να ολοκληρώσουν το έργο τους, ωστόσο, οι διαδικασίες παρατάθηκαν και οι τελευταίες συνεδριάσεις πραγματοποιήθηκαν τον Φεβρουάριο του 2024?. Συνολικά, εξετάστηκαν 37 μάρτυρες σε 24 συνεδριάσεις. Από τις σημαντικότερες καταθέσεις ήταν αυτές των πρώην και νυν στελεχών του ΟΣΕ, της Hellenic Train, καθώς και του πρώην Υπουργού Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή

Πρόεδρος της Επιτροπής ορίστηκε ο βουλευτής της ΝΔ, Δημήτρης Μαρκόπουλος, ο οποίος πλέον βρίσκεται στο στόχαστρο της αντιπολίτευσης.

Οι πρώτες συνεδριάσεις αφορούσαν διαδικαστικά θέματα, ενώ η λίστα των μαρτύρων προκάλεσε τις πρώτες εντάσεις. Η αντιπολίτευση ζήτησε την κλήτευση επιπλέον προσώπων, κάτι που απορρίφθηκε από τη Νέα Δημοκρατία με αποτέλεσμα να υπάρξουν από τη πρώτη στιγμή καταγγελίες περί συσκότισης.

Στιγμιότυπο από την Εξεταστική Επιτροπή/Eurokinissi

Παρά τις πολιτικές εντάσεις, η Επιτροπή συγκέντρωσε καταθέσεις που ανέδειξαν τις τραγικές ελλείψεις στον σιδηρόδρομο. Ο Παναγιώτης Τερεζάκης, μεταβατικός Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΣΕ, ανέφερε ότι το Κέντρο της Καρόλου δεν μπορούσε να παρακολουθεί την κίνηση των τρένων σε πραγματικό χρόνο. Έτσι, κανείς δεν μπορούσε να δει την πορεία της αμαξοστοιχίας που συγκρούστηκε. Αυτή η μαρτυρία, σύμφωνα με τους παριστάμενους, έριξε φως στο γεγονός ότι οι σιδηρόδρομοι λειτουργούσαν χωρίς ουσιαστική παρακολούθηση.

Την ίδια ώρα η πρόεδρος της ΡΑΣ, Ιωάννα Τσιαπαρίκου, υπογράμμισε ότι δεν τηρήθηκε ο Γενικός Κανονισμός Κυκλοφορίας (ΓΚΚ), με τα κυβερνητικά στελέχη να στηρίζονται στην συγκεκριμένη κατάθεση αναδεικνύοντας τις ευθύνες του τραγικού σταθμάρχη.

Από την πλευρά του ο Πρώην Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, Χρήστος Βίνης επιβεβαίωσε ότι ο Γενικός Κανονισμός Κυκλοφορίας (ΓΚΚ) δεν τηρήθηκε, ενώ αναφέρθηκε σε σωρεία ανθρώπινων λαθών που συνέβαλαν στη σύγκρουση.

Στο μεταξύ, ο CEO της Hellenic Train Μαουρίτσιο Καποτόρτο υποστήριξε ενώπιον της Εξεταστικής ότι οι όποιοι εκτροχιασμοί και αποκλίσεις τρένων οφείλονται σε ευθύνη του ιδιοκτήτη της υποδομής, δηλαδή του ΟΣΕ. Επίσης, στην ερώτηση του προέδρου της Επιτροπής, Δημήτρη Μαρκόπουλου, εάν ο ίδιος ή τα παιδιά του θα ταξίδευαν με έναν μηχανοδηγό με εγκεφαλικά, είπε ότι εάν ο μηχανοδηγός κριθεί ικανός, δεν έχουμε λόγο να έχουμε διαφορετική γνώμη. «Ασφαλώς » είπε ο κ. Καποτόρτο. Αξίζει να σημειωθεί πως ο κ. Καποτόρτο εκλήθη στα τέλη Ιανουαρίου κλήθηκε να καταθέσει ως ύποπτος για ψευδορκία.

Η στάση του πρώην υπουργού Κώστα Καραμανλή

Ο πρώην υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Αχ. Καραμανλής, προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από τις ευθύνες, τονίζοντας ότι το σιδηροδρομικό δίκτυο είχε διαχρονικά προβλήματα. Παρόλα αυτά, δέχθηκε σφοδρή κριτική για τις καθυστερήσεις στην εφαρμογή του συστήματος τηλεδιοίκησης. «Αυτός ο Γενικός Κανονισμός Λειτουργίας, λοιπόν, παραβιάστηκε δυστυχώς κατά συρροή εκείνο το μοιραίο βράδυ. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και τέτοιες παραβιάσεις του Γενικού Κανονισμού Λειτουργίας, καμία ολοκλήρωση της 717 δεν θα μπορούσε να τις υπερνικήσει», υπογράμμισε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι «δεν υπήρξε όμως ούτε ένας ειδικός, ούτε ένας άνθρωπος από όσους γνωρίζουν σε βάθος το αντικείμενο, που να αρνήθηκε ότι αν έστω και μία πλευρά είχε τηρήσει τις διαδικασίες του Γενικού Κανονισμού Κυκλοφορίας το δυστύχημα θα είχε αποτραπεί. Από εργαζόμενους και συνδικαλιστές, μέχρι στελέχη Οργανισμών όλων των περιόδων, αλλά και τις διοικήσεις της ΡΑΣ».

Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής κατά την κατάθεσή του στην Εξεταστική - Eurokinissi

Οι αστοχίες Μαρκόπουλου που προκάλεσαν σάλο

Πέραν του κυρίως θέματος της εξεταστικής επιτροπής, η διαδικασία πολλές φορές αμαυρώθηκε από άστοχες, κυνικές και πολλές φορές προκλητικές δηλώσεις. Είναι εξόχως χαρακτηριστική η δήλωση που έκανε ο πρόεδρος της επιτροπής, βουλευτής της ΝΔ Δημήτρης Μαρκόπουλος, λίγο μετά τον μίνι ανασχηματισμό που έγινε , αφού βρέθηκαν στο υπουργικό σχήμα αρχικά η Ζωή Ράπτη, ο Ανδρέας Νικολακόπουλος και η Ιωάννα Λυτρίβη.

«Να κάνουμε και λίγο χιούμορ. Η επιτροπή μας είναι και κάπως γουρλίδικη. Δύο πολύ καλοί και άξιοι συνάδελφοί μας, ο κύριος Ανδρέας Νικολακόπουλος και η κυρία Ιωάννα Λιτρύβη υπουργοποιήθηκαν» ήταν η επίμαχη δήλωση του Μαρκόπουλου. Όπως ήταν φυσικό, προκλήθηκε θύελλα αντιδράσεων από βουλευτές της αντιπολίτευσης και από χρήστες των social media, με αποτέλεσμα ο «γαλάζιος» βουλευτής να ζητήσει συγγνώμη, αποδίδοντας αυτή την ανάλγητη δήλωση σε «λάθος της στιγμής».

Ο πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής, Δημήτρης Μαρκόπουλος - Eurokinissi

Και λίγους μήνες αργότερα μετά την αναφορά περί «γουρλίδικης» επιτροπής, ήρθε ο τελευταίος ανασχηματισμός να… επιβεβαιώσει ακόμη περισσότερο την προκλητική δήλωση Μαρκόπουλου, αφού, υπουργοποιήθηκαν τα μέλη της επιτροπής, Κώστας Γκιουλέκας, Ιάσωνας Φωτήλας, Κατερίνα Παπακώστα, Χρήστος Κέλλας και Κώστας Καραγκούνης.

Συνολικά λοιπόν, οκτώ μέλη της περίφημης εξεταστικής, βρέθηκαν στο υπουργικό σχήμα.

Δεν γίναμε σοφότεροι

Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή αντί να εστιάσει στη διαλεύκανση της υπόθεσης, μετατράπηκε σε πολιτικό πεδίο μάχης, όπως έχει συμβεί αρκετές φορές και στο παρελθόν σε αντίστοιχες περιπτώσεις.

Η Νέα Δημοκρατία επιχείρησε να παρουσιάσει το δυστύχημα ως αποτέλεσμα ανθρώπινου λάθους, ρίχνοντας την ευθύνη κυρίως στον σταθμάρχη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησε την κυβέρνηση για συγκάλυψη και έλλειψη διαφάνειας, υποστηρίζοντας ότι οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των συστημάτων ασφαλείας βαραίνουν αποκλειστικά τη σημερινή διακυβέρνηση.
Το ΠΑΣΟΚ ζήτησε με την σειρά του να προσέλθουν περισσότεροι μάρτυρες
Το ΚΚΕ, η Πλεύση Ελευθερίας και η Νέα Αριστερά ζήτησαν εκ νέου εξέταση της υπόθεσης, χωρίς αποτέλεσμα.

Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τον Φεβρουάριο του 2024, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ, της Νέας Αριστεράς, των Σπαρτιατών και της Ελληνικής Λύσης να αποχωρήσουν από την Επιτροπή, καταγγέλλοντας ότι η κυβέρνηση απέκλεισε κρίσιμα στοιχεία και κατευθύνει το πόρισμα.

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια για τα πορίσματα/Eurokinissi

«Δεν ήταν η καλύτερη στιγμή της Βουλής»

Στη συλλογική συνείδηση του κόσμου, η Εξεταστική για τα Τέμπη, καταγράφηκε ως μια «τρύπα στο νερό», που δεν βοήθησε που δεν έριξε κανένα φως τόσο στην υπόθεση του δυστυχήματος, όσο και στο τι πραγματικά συνέβη με την αμαρτωλή σύμβαση 717 που προέβλεπε την αποκατάσταση του συστήματος τηλεχειρισμού και σηματοδότησης του σιδηροδρομικού τμήματος Αθήνα - Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας.

Κάτι που ανάγκασε μέχρι και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, έστω και καθυστερημένα να προχωρήσει στην παραδοχή πως η εν λόγω Εξεταστική «δεν ήταν η καλύτερη στιγμή της Βουλής». Δήλωσε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη που έδωσε στον Αντώνη Σρόιτερ, στον Alpha στις 29 Ιανουαρίου: «δεν πιστεύω ότι ήταν η καλύτερη στιγμή της Βουλής η Εξεταστική. Τα κόμματα δυσκολεύονται να δουν τη μεγάλη εικόνα. Η Εξεταστική δεν μπόρεσε να διαφωτίσει την εικόνα της κοινής γνώμης. Όλοι οι μάρτυρες θα καταθέσουν στο δικαστήριο και εκεί νομίζω ότι θα μάθουμε όλη την αλήθεια».

Διαβάστε ακόμη