Αλέξης Τσίπρας: Τα «φίλια πυρά», τα «γκρίζα σημεία» και οι τριγμοί στον προοδευτικό χώρο

Η χθεσινή παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα περιείχε πολλών ειδών μηνύματα με πολλαπλούς αποδέκτες. Ωστόσο η απόφαση του να αποστασιοποιηθεί από το κόμμα του και από το κομματικό σύστημα γενικά, ανοίγει έναν κύκλο που δεν θα είναι εύκολος ούτε για τον προοδευτικό χώρο, ούτε για τα κόμματα εντός του, ούτε για τον ίδιο. Ένα κύκλο με πολλά «γκρίζα σημεία» και ασαφή κατάληξη.

Το βίντεο και η συζήτηση «ερήμην του»

Ο πρώην πρωθυπουργός δημοσιοποίησε την απόφασή του με βιντεοσκοπημένη δήλωση, επιθυμώντας προφανώς να προσδώσει χαρακτηριστικά πολιτικού γεγονότος στην απόφασή του και να μεγιστοποιήσει την απήχησή της. Ήταν μια παράδοξη επιλογή, καθώς συνήθως πολιτικά πρόσωπα βιντεοσκοπούν δηλώσεις όταν θέλουν να ανακοινώσουν μια θετική πρωτοβουλία τους ή να δηλώσουν πως θα διεκδικήσουν μια θέση ή ένα αξίωμα.

Θα περίμενε κανείς, δηλαδή, το βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Αλέξη Τσίπρα να συνοδεύεται από την ανακοίνωση ίδρυσης ενός νέου πολιτικού οχήματος ή την ανάληψη πρωτοβουλίας για το διάλογο και την σύμπραξη των υπαρχουσών δυνάμεων. Ό,τι δηλαδή είχε πει στην πρόσφατη συνομιλία του με φοιτητή στη Σορβόννη. Με την ανακοίνωση της αποχώρησή του, δε, επιβεβαίωσε τα ρεπορτάζ που τον έφεραν έτοιμο να παραιτείται άμεσα από το βουλευτικό αξίωμα και διέψευσε τον εαυτό του, που έλεγε πως όλη αυτή η συζήτηση γίνεται «ερήμην του».

Δεν τον ικανοποιεί η κατάσταση στη Βουλή

Τα σημειολογικά στοιχεία έχουν την αξία τους. Αλλά ακόμα πιο σημαντικά ήταν τα όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας αιτιολογώντας την παραίτησή του από τη Βουλή. «Αισθάνομαι ότι η συμμετοχή μου, με την ειδική συνθήκη μάλιστα του πρώην πρωθυπουργού, δεν προσφέρει τίποτε ουσιαστικό σε όσους με εμπιστεύτηκαν» είπε ο πρώην πρωθυπουργός. Και συμπλήρωσε: «δεν μπορώ και δεν θέλω, να συμμετέχω τυπικά σε μια Βουλή, που δημοκρατικά απογυμνωμένη, με ευθύνη κυρίως της πλειοψηφίας, αδυνατεί να επιτελέσει το ρόλο που το Σύνταγμα επιτάσσει και οι πολίτες απαιτούν».

Τα παραπάνω λόγια δημιουργούν εντύπωση. Ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίστηκε απογοητευμένος από την σημερινή κατάσταση του κοινοβουλίου και επισήμανε πως ο ίδιος δεν έχει να προσφέρει τίποτε σε αυτό. Το ζήτημα είναι πως η υποβάθμιση των κοινοβουλευτικών διαδικασιών δεν άρχισε από τη στιγμή που εκείνος αποχώρησε από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ. Αντιθέτως από το 2019 μέχρι το 2023 ήταν λάβρος κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τα όσα μεθόδευε ανά τακτικά διαστήματα σε θεσμικό και κοινοβουλευτικό επίπεδο.

Επίσης υπάρχουν δύο πρώην πρωθυπουργοί στη σημερινή σύνθεση της Βουλής που όποτε τοποθετούνται παράγουν πολιτικό αποτέλεσμα. Ο μεν Αντώνης Σαμαράς αντιπαρατίθεται με τον νυν πρωθυπουργό (σε βαθμό που διεγράφη από το κόμμα του), ο δε Γιώργος Παπανδρέου παραθέτει το δικό του πολιτικό σκεπτικό και ατζέντα. Το ότι ο Αλέξης Τσίπρας νιώθει πως δεν μπορεί να προσφέρει στον δημόσιο ή κοινοβουλευτικό διάλογο, δεν είναι πρόβλημα του κοινοβουλίου, αλλά μάλλον του ιδίου.

Φίλια πυρά τα προοδευτικά κόμματα

Παράλληλα όμως ο πρώην πρωθυπουργός φαίνεται να αποδίδει μερίδιο ευθύνης και στα κόμματα της αντιπολίτευσης για τα όσα αντιθεσμικά και αντιδημοκρατικά συμβαίνουν στη Βουλή. Παραμένει άγνωστο για ποιες πτυχές της πολιτικής των προοδευτικών κομμάτων μιλά, καθώς από το 2023 είχε επιλέξει στάση απόλυτης σιωπής όσον αφορά τα «καθημερινά πολιτικά».

Ο Αλέξης Τσίπρας στην έμμεση επίθεσή του στις ηγεσίες των προοδευτικών κομμάτων δεν περιορίστηκε μόνο στα θεσμικά ή κοινοβουλευτικά ζητήματα. Φάνηκε να απευθύνει έως και ηθική μομφή κατά των ηγεσιών των προοδευτικών κομμάτων. Έκανε λόγο για «δεσμεύσεις και μηχανισμούς, που δεν μπορούν πια να εκφράσουν [την κοινωνία]» και για «πράξεις που αποδεικνύουν ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι». Οι επιθέσεις του αυτές βάζουν ισχυρότερες «βόμβες» στα θεμέλια του χώρου της Κεντροαριστεράς, παρά προκαλούν άμεσο πρόβλημα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και τη ΝΔ.

Το ερώτημα που γεννάται είναι, με ποιον τρόπο θέλει να «αφουγκραστεί την κοινωνία» ο Αλέξης Τσίπρας; Με άλλα λόγια, τι είδους φορέα θα φτιάξει για να εκφράσει την κοινωνία; Δυστυχώς ή ευτυχώς, υπερβατικοί τρόποι επικοινωνίας και αντιπροσώπευσης δεν υπάρχουν στην πολιτική και την κοινωνία. Προφανώς το ινστιτούτο του δεν μπορεί να επιτελέσει αυτό το ρόλο. Άρα τρεις μέθοδοι υπάρχουν: Πρώτον, με το να αποσπάσει στελέχη από τα υπάρχοντα κόμματα, τα οποία θα φέρουν και το φορτίο της επικοινωνίας με τη βάση. Δεύτερον, με το να δημιουργήσει μια «στρατιά» νέων στελεχών κάτι που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο από αυτόν που έχει διαθέσιμο. Τρίτον, να δημιουργήσει έναν φορέα «άμεσης δημοκρατίας». Ιδιαίτερα η τρίτη μορφή πολιτικής οργάνωσης έχει αποδειχθεί από επισφαλής έως καταστροφική (τα σκαμπανεβάσματα της Πλεύσης Ελευθερίας και η πολιτική τερατομορφία της προεδρίας Κασσελάκη επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές).

Η συγκυρία και η ενότητα των κομμάτων

Η στιγμή της απόφασης του Αλέξη Τσίπρα έχει αντίστοιχο ενδιαφέρον. Ο πρώην πρωθυπουργός δημοσιοποίησε την παραίτησή του μόλις δύο 24ωρα από τη στιγμή που το μέχρι χτες κόμμα του, αποφάσιζε να προχωρήσει σε κάλεσμα και εντατικές προσπάθειες για την ενότητα του ευρύτερου προοδευτικού χώρου. Εδώ προκύπτει μια ακόμα αντίφαση. Εφόσον ο Αλέξης Τσίπρας, όπως διαβεβαιώνει, συμφωνεί με αυτόν τον στόχο, θα μπορούσε να τον υπηρετήσει είτε μέσα από το κόμμα του. Εναλλακτικά θα μπορούσε να αποχωρήσει από το κόμμα του, αλλά να συμμετάσχει στον διάλογο προσδίδοντας μάλιστα ιδιαίτερο βάρος στη διαδικασία, ακόμα και καλώντας τις πολιτικές δυνάμεις ή διάφορες κινήσεις να συμμετάσχουν σε αυτή τη συζήτηση. Τουναντίον, επέλεξε να αποστασιοποιηθεί και να «αφουγκραστεί την κοινωνία», παίρνοντας σαφείς και ανταγωνιστικές αποστάσεις από τις κομματικές ηγεσίες.

Αν δεν επιτευχθεί η ενότητα των προοδευτικών δυνάμεων, ένα κόμμα Τσίπρα θα έρθει να προστεθεί στο «σύμπαν» της πολυδιάσπασης. Αν, όμως, παρ’ ελπίδα επιτευχθεί το κατά Τσίπρα αδύνατον και τα κόμματα «παραμερίσουν τις ιδιοτέλειές τους», τι θα πράξει ο ίδιος; Θα διεκδικήσει ρόλο; Θα κρατήσει αποστάσεις; Ή θα αποσυρθεί οριστικά από την κεντρική πολιτική; Στην πολιτική τα πράγματα δεν είναι ποτέ γραμμικά. Και οι δράσεις προκαλούν και αντιδράσεις. Αν δηλαδή τα κόμματα «πειστούν» από τον πρώην πρωθυπουργό, αν οι ηγεσίες τους νιώσουν την ανάγκη μετά την κίνηση Τσίπρα και κοιτάξουν το μέλλον χωρίς ιδιοτέλεια και ξεκινήσουν έναν διάλογο καλώντας και τον ίδιο να συμμετάσχει, τι θα πράξει;

Αναταραχή στο προοδευτικό στρατόπεδο

Η αλήθεια είναι πως ο Αλέξης Τσίπρας κατάφερε να προκαλέσει τριγμούς στα κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης. Στον μεν ΣΥΡΙΖΑ η αμηχανία είναι έκδηλη με τα στελέχη του να αναγνωρίζουν πως θα προκύψουν ζητήματα για την Κουμουνδούρου.Δηλωτικό της αμηχανίας είναι και το γεγονός πως ο Σωκράτης Φάμελλος απαντώντας στην δήλωση Τσίπρα, με την οποία επιτέθηκε και στον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ, έφτασε σε σημείο να πει ότι «τιμά» τον πρώην πρωθυπουργό. Ο πρόεδρος του κόμματος επανέλαβε πάντως την πρότασή του για άμεσο διάλογο και εκλογική συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων.

Το πρόβλημα για την Κουμουνδούρου δεν είναι μόνο εκλογικά υπαρξιακό. Προκύπτει και ζήτημα συνοχής του ίδιου του κόμματος. Ο βουλευτής Γιώργος Καραμέρος ήταν ο πρώτος που έσπευσε να χαρακτηρίσει την απόφαση Τσίπρα ως «πράξη υπέρβασης», συμπληρώνοντας μάλιστα πως «το μήνυμα σε όλους εμάς είναι η προοπτική για ένα ταξίδι σε πιο όμορφες θάλασσες».

Ακόμα και από τη Νέα Αριστερά υπήρξαν τοποθετήσεις που έδειχναν ότι αναμένουν να δουν τα χαρακτηριστικά μιας μελλοντικής πρωτοβουλίας του Αλέξη Τσίπρα. Ο Αλέξης Χαρίτσης είπε πως συμφωνεί με την επισήμανση «όχι σε μεσσίες» του πρώην πρωθυπουργού, συμπληρώνοντας: «Από εδώ και πέρα θα φανεί ποιοι εννοούν όσα λένε και ποιοι θα τα κάνουν πράξη». Η δε Σία Αναγνωστοπούλου ανέφερε: «Η παραίτησή του ανοίγει νέο κύκλο, όχι μόνο για τον ίδιο, όχι μόνο για τον ΣΎΡΙΖΑ, αλλά για τον χώρο της Αριστεράς».

Στο ΠΑΣΟΚ, βέβαια, η κατάσταση δεν είναι τόσο «επείγουσα». Ο Νίκος Ανδρουλάκης ήταν επικριτικός απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα, και όλοι στην Χαριλάου Τρικούπη γνωρίζουν πως το «πρώτο θύμα» της κίνησης του πρώην πρωθυπουργού θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο τα κύματα θα συμπαρασύρουν και ένα μέρος του ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα όταν μια ευμεγέθης μερίδα στελεχών ζητά να κοπεί κάθε δίαυλος με τη ΝΔ και να υπάρξει στροφή αριστερά. Δεν αποκλείεται επίσης να πληθύνουν οι φωνές που θα ζητούν διάλογο με άλλες δυνάμεις του χώρου, έχοντας ως πρόσθετο επιχείρημα την κινητικότητα του Αλέξη Τσίπρα.

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!