Αγία Σοφία - Τουρκικά ΜΜΕ: «Εάν συνεχιστεί έτσι, δε θα δει το 2050»

Η τουρκική εφημερίδα Cumhuriyet δημοσιεύει εκτενές ρεπορτάζ με τίτλο «Το τεστ της Αγίας Σοφίας με την Κωνσταντινούπολη: “Εάν συνεχιστεί έτσι, δε θα δει το 2050”», στο οποίο αναφέρεται ότι η Αγία Σοφία που άνοιξε για λατρεία ως τζαμί τον Ιούλιο του 2021, έχει έρθει στην επικαιρότητα με φωτογραφίες καταστροφής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις τελευταίες ημέρες. Μετά τις εικόνες που προκάλεσαν αντιδράσεις, δημοσιογράφοι της Cumhuriyet μετέβησαν στο μνημείο, προκειμένου να καταγράψουν το τι συμβαίνει.

Πριν από το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας, ιστορικοί και αρχαιολόγοι είχαν αντιδράσει στο γεγονός ότι αυτή η ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά που διαθέτει μια διεθνή διάσταση, μετατράπηκε σε εργαλείο πολιτικής διαμάχης από την κυβέρνηση.

Ανάμεσα σε αυτούς που αντέδρασαν και ο γνωστός ιστορικός, Ιλμπέρ Ορταϊλί, που είχε δηλώσει πως δε θεωρεί σωστό το να γίνεται η Αγία Σοφία εργαλείο πολιτικής.

Το δημοσίευμα κάνει στη συνέχεια αναφορά στην πρόσφατη καταστροφή της δεξαμενής νερού, με τις σχετικές εικόνες που προκάλεσαν την προσοχή να καθιστούν εμφανή τη σημασία για την οποία έπρεπε η Αγία Σοφία να παραμείνει μουσείο. Σύμφωνα με ειδικούς, το 1500 ετών ιστορικό κτίριο πλημμυρίζει από επισκέπτες, γεγονός που επισπεύδει τη φθορά του. Αυτό το παραδέχεται και η Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων.

Μπορεί η Αγία Σοφία να αντέξει το κύμα αυτό των επισκεπτών;

Τόσο η σκανδαλώδης εικόνα από τη δεξαμενή νερού, όσο και η καταστροφή από την Αυτοκρατορική Πύλη αποτέλεσαν αντικείμενο κριτικής των πολιτών, καθώς η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να προστατεύεται. Η Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων έκανε λόγο για ημερήσιο αριθμό επισκεπτών “40-45 χιλιάδες”. Η εφημερίδα σημειώνει πως στη διάρκεια του Ραμαζανιού ο αριθμός αυτός αυξήθηκε και ανήλθε στα 104.325 άτομα.

Ακόμη και η υγρασία από την ανθρώπινη αναπνοή προκαλεί μεγάλη ζημιά

Σύμφωνα με τον Σερίφ Γιασάρ, πρόεδρο του Συνδέσμου Ιστορικών Τέχνης «όταν ήταν μουσείο η Αγία Σοφία υπήρχε επιστημονική επιτροπή, η οποία είχε λάβει την απόφαση: Η Αγία Σοφία είναι 1500 ετών. Ακόμη και η υγρασία από την ανθρώπινη αναπνοή προκαλεί ζημιά και μικραίνει τη διάρκεια ζωής της. Συνεπώς, πρέπει οι τουρίστες να εισέρχονται σε ομάδες των 20 ατόμων το πολύ, διαφορετικά η ζωή της θα συντομεύσει. Όπως ωστόσο γνωρίζετε, οι επιστημονικές επιτροπές στην Τουρκία έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα. Δυστυχώς, το άτομο που είναι επικεφαλής της Αγίας Σοφίας σήμερα, είχε στο παρελθόν διατελέσει υπεύθυνος αδειοδότησης στο δήμο του Πέρα (Beyoglu) και δεν καταλαβαίνει αυτά τα πράγματα. Ακόμη και για το θέμα της Πύλης, όπου σημειώθηκε περιστατικό (ζημίας) χρησιμοποίησε τη λέξη “επισκευή”, αντί να πει πως θα συντηρηθεί και χωρίς να γνωρίζει πως πρόκειται για συντήρηση. Για το λόγο αυτό είναι φυσιολογικό τα όσα συμβαίνουν».

«Εάν συνεχισθεί έτσι, η Αγία Σοφία δεν θα δει το 2050»

O ίδιος ανέφερε πως μίλησε με πολλούς φίλους του που εργάζονται στην Αγία Σοφία. Όπως του δήλωσαν «Δεν είμαστε υπεύθυνοι για τις εικόνες αυτές, το προσωπικό δεν επαρκεί. Δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε ένα τόσο μεγάλο πλήθος. Το αναφέραμε στις αρχές, ωστόσο δεν έφεραν νέο υπεύθυνο. Για το λόγο αυτό όλοι μας κατηγορούν στα ΜΚΔ”. Αυτή η κατάσταση θα οξυνθεί, διότι υπάρχουν άνθρωποι που δε γνωρίζουν τη δουλειά. Εάν δε ληφθεί το συντομότερο δράση και δε συντηρηθεί η Αγία Σοφία δε θα δει το 2050. Το δηλώνω κατηγορηματικά».

«Πρέπει η είσοδος να γίνεται επί πληρωμή»

Ο φωτογράφος και αρχαιολόγος, Ομέρ Φαρούκ Γιαβαστσάι, μίλησε στην εφημερίδα και είπε πως σκοπός της εισόδου στην Αγία Σοφία δεν είναι η απλή επίσκεψη. Ο ίδιος δεν αντιτίθεται στη χρήση της Αγίας Σοφίας ως τζαμί και δηλώνει «το namaz προσελκύει το ενδιαφέρον πολλών τουριστών, ακριβώς όπως εμείς θέλουμε να βλέπουμε λατρείες στις εκκλησίες. Δεύτερον, οι ώρες εισόδου στην Αγία Σοφία είναι μεγαλύτερες. Μπορεί κανείς να την επισκεφθεί και το βράδυ. Ωστόσο, υπογραμμίζω πως η είσοδος πρέπει να γίνεται με αντίτιμο. Οποιοσδήποτε το επιθυμεί μπορεί να πραγματοποιεί λατρεία, αλλά πρέπει να αναβαθμίσουμε την ποιότητα των επισκεπτών. Ο μόνος σκοπός των ανθρώπων πρέπει να είναι να δουν, να εξερευνήσουν και να πραγματοποιήσουν τη λατρεία τους στην Αγία Σοφία. Όποιος πληρώνει για την Αγία Σοφία είναι γιατί της αποδίδει αξία. Διαφορετικά, της προκαλεί ζημιά. Επιπρόσθετα, προκειμένου να επιβιώσει η Αγία Σοφία, υπάρχουν έξοδα συντήρησης που πρέπει να αντιμετωπισθούν. Ακόμη και εάν υπάρχουν οι πόροι, σταδιακά θα αποτελέσει βάρος στις επόμενες κυβερνήσεις και μετά από ένα διάστημα θα μειωθεί ο προϋπολογισμός που διατίθεται για την Αγία Σοφία. Συνεπώς, θα καλύπτει το δικό της κόστος συντήρησης. Και ούτε ένα γρόσι δε θα βγαίνει από τα κρατικά ταμεία».

«Επειδή είναι δωρεάν, έρχονται στην τουαλέτα»

«Τα παιδιά παίζουν μπάλα στον κήπο της Αγίας Σοφίας. Σε ένα κτίριο με τέτοιους ιστορικούς τοίχους και κολώνες, η κατάσταση αυτή εύκολα μπορεί να προκαλέσει ζημιά στο περιβάλλον και στο κτήριο. Ένα από τα πιο ιστορικά σημεία της Αγίας Σοφίας είναι ο εσωτερικός νάρθηκας (mahfil) που δημιουργήθηκε επί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τον οποίο οι Οθωμανοί χρησιμοποιούσαν για να διαβάζουν το κοράνι και να ξεκουράζονται.

Όπως φαίνεται στις φωτογραφίες, το mahfil έχει κατακλυσθεί από παιδικά καρότσια. Οι εικόνες αυτές πληγώνουν.

Ακριβώς δίπλα στην Αγία Σοφία υπάρχει ξύλινη τουαλέτα, την οποία πρέπει να την απομακρύνουμε από τον κήπο της Αγίας Σοφίας. Πολλοί έρχονται στην Αγία Σοφία ακριβώς για να την χρησιμοποιήσουν δωρεάν. Δεν πρέπει να  υπάρχει τουαλέτα δίπλα σε ένα τόσο εκπληκτικό και σημαντικό από θρησκευτικής άποψης κτήριο.

Άνθρωποι κοιμούνται στην Αγία Σοφία για ώρες και έρχονται με τις βαλίτσες τους. Καθώς η είσοδος είναι δωρεάν, πολλοί χρησιμοποιούν την ωραία Αγία Σοφία για να ξεκουραστούν, να κοιμηθούν, ως σημείο αναμονής προτού ταξιδέψουν. Επίσης με έναν περίεργο τρόπο έχουν κλείσει ορισμένα σημεία που δεν είναι επισκέψιμα με σωρό από μπάζα. Είναι δυστυχώς μια πολύ άσχημη εικόνα».

Εισέρχονται με βρεγμένες κάλτσες, με παπούτσια

«Και να μην αναφερθώ σε αυτούς που κοιμούνται κατάχαμα, που αφήνουν σκουπίδια, που κυκλοφορούν με βρεγμένες κάλτσες και αφήνουν τα παπούτσια τους δεξιά και αριστερά σε έναν ιστορικό θησαυρό 1500 ετών, που ήταν πηγή εισοδήματος για την κυβέρνηση…..Τώρα στο μυαλό του καθενός υπάρχει το ίδιο ερώτημα: μπορεί η Αγία Σοφία να διαχειριστεί έναν τόσο μεγάλο αριθμό επισκεπτών; Είναι δυνατόν να υπάρχει επανόρθωση στη ζημιά που υπέστη η Αγία Σοφία αυτή η καταπληκτική κληρονομιά μετά την εκλογική κίνηση της πολιτικής εξουσίας;»