| Κόσμος | 26.03.2023 15:30

«Ο Χριστός δεν μίλησε ποτέ για πόλεμο» - Συνέντευξη με τον Μητροπολίτη Ζαπορόζιε και Μελιτόπολης - Ξεκινά απεργία πείνας

«Κάθε πόλεμος φέρνει θάνατο, δάκρυα και δυστυχία στους ανθρώπους. Ο λαός έχει μοιραστεί από τον πόλεμο και την προπαγάνδα και αυτό αντανακλάται στη ζωή της Εκκλησίας. Εκατομμύρια ενορίτες μας έχουν γίνει αναγκαστικοί πρόσφυγες. Τεράστιος αριθμός ανθρώπων έχασαν την κατοικία τους και την ελπίδα τους για το μέλλον. Η θλίψη και ο πόνος ζουν σε κάθε οικογένεια και σε κάθε άνθρωπο, που βιώνει τώρα αυτή τη συμφορά», δήλωσε στο ethnos.gr ο μητροπολίτης Ζαπορόζιε και Μελιτοπόλεως Λουκάς, ο οποίος υπάγεται στην πολυπληθέστερη μέχρι σήμερα και ευρέως αναγνωρισμένη Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, που απειλείται από την ουκρανική κυβέρνηση με εκδίωξη από την ιστορική για ολόκληρο τον σλαβικό κόσμο Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, έχοντας λάβει τελεσίγραφο να την εγκαταλείψει έως τις 29 Μαρτίου. Μάλιστα ο μητροπολίτης Λουκάς μόλις ανακοίνωσε ότι ξεκινά απεργία πείνας στη μονή του Αγίου Νικολάου του Ζαπορόζιε σε ένδειξη συμπαράστασης στη μοναστική κοινότητα της Λαύρας, καλώντας και όσους πιστούς της περιοχής του θέλουν να τον συντροφεύσουν.

«Ούτε στο κατεχόμενο από τον Χίτλερ Κίεβο δεν συνέβησαν αυτά» δηλώνουν οι μοναχοί της Λαύρας, που αρνούνται να την εγκαταλείψουν, με τον μητροπολίτη Λουκά να τους στηρίζει: «Παρά την ενεργό δραστηριότητα της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας προς όφελος του ουκρανικού κράτους και της κοινωνίας, συνεχίζουν σκόπιμα να μας κρεμούν την ταμπέλα των “πρακτόρων του Κρεμλίνου” και να δημιουργούν νομική βάση για την αντισυνταγματική απαγόρευση της δραστηριότητας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το κύμα των διωγμών της Εκκλησίας μας αυξάνεται συνεχώς. Αυτή τη στιγμή, οι μοναχοί και οι κληρικοί, οι οποίοι με τους άθλους και το έργο τους αναγέννησαν τη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου μετά την καταστροφή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την περίοδο των σοβιετικών διώξεων, εκδιώκονται από αυτό το αρχαίο μοναστήρι, αυτή την πνευματική καρδιά της Εκκλησίας μας. Τα ΜΜΕ έφτασαν ήδη μέχρι του σημείου να επιτρέπουν σε διασκεδαστικές κωμικές εκπομπές να καθυβρίζουν τον κλήρο μας με τη χρήση βωμολοχιών, με κάθε είδους ύβρεις και κατάρες και να καλούν ανοιχτά σε βία».

Μοιάζει απίστευτο, όμως είναι πραγματικότητα. Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, που υπαγόταν πνευματικά, με καθεστώς αυτονομίας, στο Πατριαρχείο Μόσχας, συγκεντρώνει ως και σήμερα δεκάδες χιλιάδες πιστούς στους ναούς και τα μοναστήρια της παρά τις συνθήκες πολέμου, πράγμα ακατόρθωτο για οποιοδήποτε άλλο δόγμα στην Ουκρανία. Αμέσως μετά την έναρξη της πολεμικής επιχείρησης της Ρωσίας και χωρίς δεύτερη σκέψη η Ουκρανική Εκκλησία την καταδίκασε, δήλωσε ότι «η Εκκλησία παραμένει με τον λαό της» και ανακοίνωσε ότι διακόπτει κάθε οργανικό δεσμό με τη Ρωσική Εκκλησία και ότι θα παράγει μόνη το μύρο για τις ανάγκες της, ύψιστη συμβολική κίνηση ανεξαρτησίας. Όμως οι κινήσεις αυτές δεν ήταν αρκετές για τους πιο ακραίους εθνικιστές της Ουκρανίας, πολλοί από τους οποίους δεν κρύβουν στις δηλώσεις τους ότι επιδιώκουν την εξάλειψη όλου του ρωσικού και ρωσόφωνου πληθυσμού από τη χώρα.

«Ο πόλεμος αποκάλυψε πάρα πολλά από όσα μέχρι σήμερα έμεναν κρυμμένα στη σκιά. Είδαμε όχι μόνο παραδείγματα αλληλοβοήθειας και υποστήριξης των Ουκρανών μεταξύ τους, αλλά και την κακία και την προδοσία εκείνων, που μόνο στα λόγια μιλούν για την ενότητα του λαού μας. Ο πόλεμος αποκάλυψε την εσωτερική ουσία εκείνης της δομής», δηλ. της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας, που ιδρύθηκε το 2018 και καταγγέλλεται από τον μητροπολίτη Λουκά ότι «ασχολείται ενεργά με τη βίαιη κατάληψη των ναών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την υποκίνηση του μίσους εντός του ουκρανικού λαού».

Κι αυτό «παρά το γεγονός ότι η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, δια στόματος του ίδιου του προκαθημένου της μητροπολίτη Ονούφριου, καταδίκασε δημοσίως την έναρξη των μεγάλης κλίμακας εχθροπραξιών», οι εθνικιστές εντός και εκτός ανταγωνιστικών Εκκλησιών «με κάθε τρόπο διατυμπανίζουν τη συκοφαντία ότι η Εκκλησία μας είναι “συνεργός του επιτιθέμενου”. Και αυτό παρά το γεγονός ότι είναι οι ενορίτες και οι ναοί μας, που πλήττονται κυρίως στις φλόγες του πολέμου, οι ενορίτες μας σκοτώνονται στα μέτωπα, ενώ κάθε μία από τις επισκοπές της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας παρείχε βοήθεια στο κράτος ύψους δεκάδων εκατομμυρίων γρίβνες (σ.σ. το εθνικό νόμισμα της Ουκρανίας)».

«Είμαι βέβαιος ότι εάν αυτοί οι άνθρωποι (σ.σ. της ανταγωνιστικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας) είχαν έστω κάποια σχέση με τον Χριστό και το Ευαγγέλιο, θα μας βοηθούσαν όλους μας να ενωθούμε γύρω από την κοινή συμφορά και όχι να χρησιμοποιούν τον πόλεμο ως μέσο αυτοεπιβολής και επιδρομικής αρπαγής των ναών μας, κατά τη διάρκεια των οποίων ξυλοκοπούν τους ενορίτες μας και βεβηλώνουν με κυνισμό τα ιερά. Υπάρχει μόνο ένα θετικό στοιχείο σε όλα αυτά: τώρα ο κάθε άνθρωπος, που διαθέτει κοινή λογική, μπορεί να πειστεί με τα ίδια του τα μάτια, πού είναι στην Ουκρανία η Εκκλησία του Χριστού και πού το άντρο των ληστών», καθώς άλλωστε «ο Χριστός δεν μίλησε ποτέ για πόλεμο. Ποτέ δεν κάλεσε τους ανθρώπους να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον», λέει ο μητροπολίτης Λουκάς, κατά κόσμον Δρ. Ιατρικής Αντρέι, με το ουκρανοπρεπέστατο επώνυμο Κοβαλένκο, ο οποίος ηγείται της επισκοπής του Ζαπορόζιε από το 2010 κι έχει μακρύ ιστορικό διώξεων εναντίον του, έχοντας ονομάσει από το 2018 τον πρώην πρόεδρο της Ουκρανίας Ποροσένκο «σύγχρονο διώκτη της Εκκλησίας» κι έχοντας μπει από τον περασμένο Δεκέμβριο στη λεγόμενη «λίστα κυρώσεων» της κυβέρνησης του Κιέβου, όπου καταχωρούνται όσοι εκτιμάται ότι «συνεργάζονται με τον εισβολέα ή προωθούν την ιδέα του “ρωσικού κόσμου” στην Ουκρανία».

Απέφυγα να ρωτήσω κάτι περισσότερο για τις προσωπικές του διώξεις, για να μην γίνουν χειρότερα τα πράγματα μετά τη δημοσίευση της συνέντευξης. Κι ο ίδιος δεν μιλά για το άτομό του, αλλά για τις συστηματικές διώξεις της Εκκλησίας του ειδικά μετά το ξέσπασμα του ουκρανικού εμφυλίου το 2014.

«Οι τοπικές Αρχές λαμβάνουν παράνομες αποφάσεις για τη μεταβίβαση ενοριών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε άλλες δομές. Οι ναοί αρπάζονται με τον ίδιο παράνομο τρόπο, κατά κανόνα με τη χρήση ωμής βίας και την πρόκληση σωματικών βλαβών σε ενορίτες μας. Ενώ οι ιερείς μας έχουν στα χέρια τους τον σταυρό και το Ευαγγέλιο», λέει χαρακτηριστικά ο μητροπολίτης Λουκάς, κατηγορώντας τους υποστηρικτές της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας ότι «έχουν στα χέρια τους εργαλεία για να ανοίγουν κλειδαριές, να σπάνε πόρτες και να ξηλώνουν κάγκελα από παράθυρα. Ταυτόχρονα, συνήθως συνοδεύονται από άτομα με μάσκες στο πρόσωπο και όπλα στα χέρια. Στην Βερχόβνα Ράντα (σ.σ. τη Βουλή) της Ουκρανίας εκκρεμούν προς εξέταση νομοσχέδια για την πλήρη απαγόρευση της δραστηριότητας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. Και μάλιστα αυτοί που τα κατέθεσαν, δεν κρύβουν καν το γεγονός ότι το κάνουν “κατόπιν αιτήματος” των εταίρων τους πέραν του ωκεανού. Το υπουργείο Πολιτισμού δημιούργησε μια λεγόμενη επιτροπή εμπειρογνωμόνων, στην οποία συμμετέχουν άνθρωποι, που μισούν ανοιχτά την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και εκφράζουν εδώ και πολλά χρόνια την εχθρική τους στάση προς την Εκκλησία μας στα ΜΜΕ. Είναι αυτονόητο ότι η επιτροπή αυτή βρήκε κάτι για να “πιαστεί”, τρόπος του λέγειν, κατηγορώντας την Εκκλησία μας για “διοικητική υποταγή στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία”».

Ο μητροπολίτης Ζαπαρόζιε, όπως είναι η ιστορική ονομασία της πόλης και της περιοχής, που πρόσφατα άρχισε να αποκαλείται στα ουκρανικά «Ζαπορίζια», δεν κρύβει τη δυσαρέσκεια της Εκκλησίας του γιατί στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία «συνενώθηκαν προσωρινά παλαιοί και νέοι σχισματικοί», όπως τους ονομάζει, τροφοδοτώντας και όχι θεραπεύοντας τη σύγκρουση, φοβάται «την προετοιμασία μιας νέας Ουνίας μεταξύ ορθοδόξων και καθολικών με βάση τη νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων», καταγγέλλοντας ότι οι ουνίτες της Ουκρανίας και εκπρόσωποι της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας μιλούν για ενοποίηση, διέγνωσε τη δημιουργία ενός «μηχανισμού επίθεσης όχι μόνο εναντίον της Εκκλησίας του Χριστού, αλλά και εναντίον της κληρονομιάς που άφησε στη γη» και υπογραμμίζει ιδιαιτέρως το «αγκάθι» των αντικανονικών χειροτονήσεων της ιεραρχίας της «αντίπαλης» «Εκκλησίας της Ουκρανίας», ζήτημα, που έχουν θέσει και επιφανείς ελληνόφωνοι ιεράρχες, όπως ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος και ο μητροπολίτης Κύκκου Νικηφόρος.

Μάλιστα ο μητροπολίτης Λουκάς δηλώνει αντίθετος με κάθε προσπάθεια κάθε εξουσίας να επεμβαίνει στα εσωτερικά των Εκκλησιών, αφήνοντας τέτοια υπονοούμενα και για τις ρωσικές Αρχές. Αποκάλυψε μάλιστα και το «εκκλησιαστικώς σκανδαλώδες» ότι ο «δεύτερος» μητροπολίτης Κιέβου, ο Επιφάνιος Ντουμένκο, ο οποίος αναγνωρίζεται μέχρι στιγμής μόνο από 4 από τις 15 παγκοσμίως Ορθόδοξες Εκκλησίες, δηλαδή από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τις Εκκλησίες Αλεξάνδρειας, Ελλάδας και Κύπρου, είναι γιος Ουκρανού ιεράρχη:

«Τώρα οι συνθήκες και οι περιστάσεις έχουν αλλάξει. Ένα μέρος των ενοριών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας βρέθηκε σε εδάφη, που δεν είναι υπό τον έλεγχο του ουκρανικού κράτους και ένα μέρος από αυτές παρέμεινε σε ελεγχόμενες περιοχές. Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μόνη δομή, που υπάρχει εντός των συνόρων της Ουκρανίας του 1991 και ενώνει κατ’ αυτόν τον τρόπο όλους τους πολίτες της χώρας μας. Όμως, σε όποια περιοχή και αν βρίσκονται οι ενορίες μας, οι Αρχές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τους κληρικούς της Εκκλησίας μας. Αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι κάθε εξουσία θέλει η Εκκλησία να υποστηρίζει την ιδεολογία και την κρατική πολιτική της. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για εκείνη κατά την περίοδο των ενεργών στρατιωτικών επιχειρήσεων. Επιχειρούν να καταστήσουν την Εκκλησία μας εργαλείο στον πολιτικό ή ιδεολογικό αγώνα, να τη χρησιμοποιήσουν για τους σκοπούς τους και μάλιστα τέτοιες προσπάθειες λαμβάνουν χώρα από διάφορες πλευρές.

Ωστόσο καθήκον της Εκκλησίας είναι να υπηρετεί τον Θεό και τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το πού ζουν και ποιες πολιτικές απόψεις υποστηρίζουν. Οι πολιτικοί και οι άνθρωποι, που βρίσκονται εκτός Εκκλησίας δεν κατανοούν την πραγματική φύση της Εκκλησίας και ως εκ τούτου προσπαθούν να επιβάλουν τα δικά τους καλούπια στην Εκκλησία.

Ένας ιερέας, που μιλά μόνο για τον Χριστό και το Ευαγγέλιο, δεν ικανοποιεί καμία εξουσία, καθότι εκείνη έχει διαφορετικό όραμα για το τι χρειάζεται να λέγεται από άμβωνος αυτή την εποχή. Εμείς όμως, όπως και πριν, καλούμε τους ανθρώπους να ακολουθήσουν τον Χριστό, εμείς οι ίδιοι ζούμε στο όνομα του Χριστού και κηρύττουμε στον κόσμο τον Χριστό, ο οποίος δίδαξε την αγάπη και όχι το μίσος και ποτέ και πουθενά δεν είπε ότι οι άνθρωποι πρέπει να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο μας εκδιώκουν από όλες τις πλευρές».

Ρώτησα αν υπάρχει ελπίδα επιστροφής της ενότητας στις Ορθόδοξες Εκκλησίες και ήταν μάλλον απαισιόδοξος μιλώντας για «το πιο φοβερό πλήγμα στην Ορθοδοξία» και εμπλοκή όχι από πολιτικούς, αλλά από εκκλησιαστικούς «ολόκληρης της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε ένα φοβερό σχίσμα, το οποίο στις διαστάσεις του είναι μεγαλύτερο από το σχίσμα του 1054». Εξέφρασε τη λύπη του για την αναγκαστική διακοπή κοινωνίας με όσους «αναγνώρισαν το ουκρανικό σχίσμα» και ευχαρίστησε «ολόψυχα τον κλήρο και τον λαό τόσο της Κυπριακής όσο και της Ελλαδικής Εκκλησίας, που μας στήριξαν σε δύσκολες στιγμές. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι πρόκειται για μια θαρραλέα θέση και γι' αυτό είναι ακόμη πιο πολύτιμη για εμάς. Είθε ο Κύριος να προστατεύει όλους εκείνους που παρέμειναν στο πλευρό της Αλήθειας!».

Του ζήτησα αν ήθελε να μεταφέρει κάποιες σκέψεις του ενόψει του Πάσχα στους ελληνόφωνους αδελφούς του: «Θα ήθελα πρώτα απ' όλα να ευχηθώ στους αδελφούς μας, τους επισκόπους της Ελλάδας και της Κύπρου, στο λαό του Θεού, αλλά και σε όλους μας συνολικά, να έχει την πρώτη θέση στη ζωή μας πάντοτε η τήρηση της αλήθειας του Θεού και των κανόνων της Μητέρας Εκκλησίας μας. Ο Θεός μάς έδωσε την εντολή “να χαιρόμαστε”. Δεν υπάρχει πράγματι μεγαλύτερη χαρά από το να ζουν οι αδελφοί ειρηνικά μεταξύ τους. Έχω συλλειτουργήσει πολλές φορές μαζί με επισκόπους από άλλες τοπικές Εκκλησίες και γνωρίζω ποια είναι η χαρά του να είσαι ενωμένος ο ένας με τον άλλον εν Χριστώ. Θα ήθελα πολύ να διατηρήσουμε αυτή τη χαρά.

Οι άνθρωποι, οι οποίοι τώρα οργάνωσαν τις διώξεις της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, μας λένε ανοιχτά ότι πρέπει να περάσουμε στην “Αυτοκέφαλη Εκκλησία” και δεν θα έχουμε κανένα πρόβλημα. Ναι, δεν θα έχω προβλήματα με τις επίγειες Αρχές, αλλά θα έχω προβλήματα με τον Χριστό και τη συνείδησή μου. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο δεν μπορώ να κάνω αυτό το βήμα. Πώς μπορώ να πω “ο Χριστός είναι ανάμεσά μας” σε ανθρώπους που τολμούν να πετάξουν τα Άγια Δώρα στη λάσπη; Πώς μπορώ να πω αυτά τα λόγια σε εκείνους, που ξυλοκοπούν τους ενορίτες μας και καταλαμβάνουν τους ναούς μας; Μακάρι να μπορούσατε να το καταλάβετε αυτό. Ο διαχωρισμός μας με αυτούς που μας διώκουν δεν βρίσκεται στο πολιτικό ή κρατικό πεδίο, βρίσκεται, στην πραγματικότητα, μεταξύ του Χριστού και του Αντιχρίστου και μας διώκουν επειδή θέλουμε να παραμείνουμε πιστοί στον Χριστό».

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ