Πάπας Φραγκίσκος: Ο ποντίφικας της ταπεινότητας και της ελπίδας, που δε δίστασε να συγκρουστεί με τους συντηρητικούς

Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο πρώτος Πάπας από την αμερικανική ήπειρο, απεβίωσε σε ηλικία 88 ετών, όπως ανακοίνωσε το Βατικανό.

Πάλεψε με προβλήματα υγείας σε όλη του τη ζωή, με γενναιότητα και καλή διάθεση. Η ζωή του ξεκίνησε από μια φτωχική παιδική ηλικία στο Μπουένος Άιρες και τον οδήγησε στην κεφαλή των 1,3 δισεκατομμυρίων πιστών της Καθολικής Εκκλησίας ως ο 266ος Πάπας.

Για τους υποστηρικτές του, υπήρξε μεταρρυθμιστής, που αγωνίστηκε να εκσυγχρονίσει την Εκκλησία και να την καταστήσει πιο σχετική με τον ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο. Πολλοί τον είδαν επίσης ως τον προπομπό μιας νέας εποχής για τον Καθολικισμό, έναν άνθρωπο του οποίου οι ιστορικές αποφάσεις θα μείνουν στην Ιστορία, αλλά που έζησε με αδιάλλακτη ταπεινότητα και καλοσύνη.

Οι συντηρητικοί επικριτές του καταφέρθηκαν εναντίον πολλών από αυτές τις ιστορικές αποφάσεις, όπως η ευλογία ομόφυλων ζευγαριών και η μεταρρύθμιση της Ρωμαϊκής Κουρίας. Αντιμετώπισε επίσης κατηγορίες τόσο για αυταρχισμό όσο και για ανεπαρκή αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης στον κλήρο.

«Αν δε σε παντρευτώ, θα γίνω ιερέας»

Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1936 στο Μπουένος Άιρες, γιος Ιταλών μεταναστών που του ενστάλαξαν βαθιά πίστη. Ήταν ο μεγαλύτερος από πέντε αδέρφια και διακρινόταν για την ευφυΐα του. Είχε δεσμό με την Αμαλία Νταμοντέ και, σε ηλικία 12 ετών, της είπε: «Αν δε σε παντρευτώ, θα γίνω ιερέας». «Ευτυχώς για εκείνον, είπα όχι», θυμήθηκε η ίδια το 2023. Αργότερα εργάστηκε ως πορτιέρης σε νυχτερινά κέντρα σε εργατικές συνοικίες. Στα 21 του, νόσησε από πνευμονία και υποβλήθηκε σε αφαίρεση μέρους του ενός πνεύμονα, γεγονός που τον έκανε πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις. Το 1958 εντάχθηκε στο Τάγμα των Ιησουιτών, μία απόφαση που όρισε τη δέσμευσή του στην κοινωνική δικαιοσύνη και την εκπαίδευση.

Χειροτονήθηκε ιερέας το 1969 και, με το όνομα Μπεργκόλιο, ανήλθε σταδιακά στην ιεραρχία της Καθολικής Εκκλησίας. Το 1997 έγινε βοηθός αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες και ανέλαβε πλήρη ηγεσία το 1998. Ήταν γνωστός για τον λιτό του τρόπο ζωής, αποφεύγοντας τη χλιδή και χρησιμοποιώντας τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η φήμη του ενισχύθηκε κατά την οικονομική κρίση της Αργεντινής το 2001, όταν αναδείχθηκε σε σκληρό επικριτή της διαφθοράς και της πολιτικής κακοδιαχείρισης. Την ίδια χρονιά, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ τον έκανε καρδινάλιο, προετοιμάζοντας το έδαφος για την μετέπειτα εκλογή του στον παπικό θρόνο.

Εκλογή στον Παπικό Θρόνο

Σε μια ιστορική στιγμή για την Καθολική Εκκλησία, ο Καρδινάλιος Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο εξελέγη Πάπας στις 13 Μαρτίου 2013, διαδεχόμενος τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄, ο οποίος είχε παραιτηθεί—κάτι που είχε να συμβεί από το 1415.

Η εκλογή του, αν και θεωρείτο απίθανη (με αποδόσεις 30 προς 1), αποτέλεσε πολλαπλό προηγούμενο: πρώτος Πάπας από τις Αμερικές, πρώτος Ιησουίτης Πάπας και πρώτος που έλαβε το όνομα Φραγκίσκος, εμπνευσμένος από τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης.

«Ο λαός μου είναι φτωχός, κι εγώ είμαι ένας από αυτούς»

Καθ' όλη τη διάρκεια της παπικής του διακονίας, προώθησε τη συμπόνια, την ταπεινότητα και την υπεράσπιση των ευάλωτων. «Ο λαός μου είναι φτωχός, κι εγώ είμαι ένας από αυτούς», είχε δηλώσει.

Γνωστός για τη ζεστασιά, το χιούμορ και το πάθος του για το ποδόσφαιρο, αρνήθηκε να διαμένει στα επίσημα παπικά διαμερίσματα και επέλεξε το απλό ξενώνα Domus Sanctae Marthae στο Βατικανό.

«Το να πλένω τα πόδια σας σημαίνει ότι είμαι στην υπηρεσία σας»

Το 2013, γονάτισε και έπλυνε τα πόδια νεαρών κρατουμένων, μεταξύ των οποίων δύο κορίτσια και ένας μουσουλμάνος, σε κέντρο κράτησης ανηλίκων στη Ρώμη.

«Αυτός είναι ένας συμβολισμός: να πλένω τα πόδια σας σημαίνει ότι είμαι στην υπηρεσία σας», είπε τότε. Ήταν μια πράξη που παρέκαμψε αιώνες παράδοσης και συνόψισε τη συμπόνια και το ριζοσπαστικό του πνεύμα.

«Υποκρισία να σκανδαλίζεστε για έναν ομοφυλόφιλο»

Το 2013, σε μια πτήση, όταν ρωτήθηκε για τους ομοφυλόφιλους ιερείς, απάντησε: «Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;»—μια δήλωση που σηματοδότησε ιστορική αλλαγή τόνου.

Το 2023, εξουσιοδότησε την ευλογία ομόφυλων ζευγαριών, προκαλώντας αντιδράσεις από τους συντηρητικούς. Ο Πάπας απάντησε κατηγορώντας τους για «υποκρισία», λέγοντας:

«Δεν σκανδαλίζεστε όταν ευλογώ έναν επιχειρηματία που εκμεταλλεύεται ανθρώπους, αλλά σκανδαλίζεστε για έναν ομοφυλόφιλο... Όλοι πρέπει να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον!»

Αλληλεγγύη στους μετανάστες

Λίγο μετά την εκλογή του, ταξίδεψε στη Λαμπεντούζα για να αναδείξει το δράμα των μεταναστών που διακινδυνεύουν τη ζωή τους στη Μεσόγειο, καταγγέλλοντας την παγκόσμια αδιαφορία.

Ιστορικά Συνόδων και Εγκύκλιοι

Το 2015 εξέδωσε την εγκύκλιο Laudato si' για την προστασία του περιβάλλοντος. Συγκάλεσε δύο Συνόδους για την Οικογένεια (2014 και 2015), οι οποίες οδήγησαν στο Amoris laetitia (2016), ανοίγοντας τη συζήτηση για τη θεία κοινωνία στους διαζευγμένους και ξαναπαντρεμένους καθολικούς.

Μεταρρυθμίσεις και Κρίσεις

Προσπάθησε να εκσυγχρονίσει τη γραφειοκρατία του Βατικανού και να ενισχύσει τη διαφάνεια, αν και συνάντησε εσωτερικές αντιστάσεις.

Στο ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης από κληρικούς, ζήτησε συγγνώμη και προώθησε νέες διαδικασίες λογοδοσίας, αλλά δέχτηκε κριτική ότι δεν προχώρησε αρκετά.

Διεθνείς Επισκέψεις και Διαθρησκευτικός Διάλογος

Το 2015 επισκέφθηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μίλησε στο Κογκρέσο. Το 2019 μετέβη στο Άμπου Ντάμπι και υπέγραψε ιστορική διακήρυξη για την ανθρώπινη αδελφοσύνη με τον Μεγάλο Ιμάμη του Αλ-Αζχάρ.

Έμφυλη ισότητα

Άνοιξε περισσότερους ρόλους για τις γυναίκες στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας και κάλεσε σε μια Εκκλησία που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των ανθρώπων με έλεος και κατανόηση.

Σύγκρουση με τον Ντόναλντ Τραμπ

Το 2025 καταδίκασε σφοδρά τις πολιτικές απέλασης του Τραμπ, συνεχίζοντας μια μακρόχρονη κόντρα που ξεκίνησε το 2016, όταν δήλωσε ότι «όσοι χτίζουν τείχη αντί για γέφυρες δεν είναι χριστιανοί».

Διαβάστε ακόμη

Η ακτινογραφία του πορίσματος του ΕΜΠ για το δυστύχημα των Τεμπών: Τα έλαια σιλικόνης και το ηλεκτρικό τόξο

Ο Λαβρόφ επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες με την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη

Παρελθόν από την ΑΕΚ ο Ματίας Αλμέιδα: Ανακοινώθηκε το διαζύγιο

Νέα καιρική ανατροπή: Το jet stream που «κόβει» την Ελλάδα στα δύο και η προειδοποίηση Κολυδά