Τι θα γίνει αν η Κριμαία γίνει και επίσημα ρωσική; Ο σεισμός στη διεθνή τάξη πραγμάτων και οι κίνδυνοι

Η αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία θα συνιστούσε μια σοβαρή ανατροπή των κανόνων που διέπουν τη διεθνή έννομη τάξη, γεγονός που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση τη θεμελιώδη νομιμότητά της, εκτιμούν ειδικοί στο διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς σχέσεις που μίλησαν στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Τι θα γίνει αν η Κριμαία γίνει και επίσημα ρωσική;

Η ενσωμάτωση της ουκρανικής χερσονήσου στη Ρωσία σε νομικό επίπεδο —μια προσάρτηση που πραγματοποιήθηκε το 2014— φαίνεται να περιλαμβάνεται, σύμφωνα με δημοσιεύματα, σε πρόταση των Ηνωμένων Πολιτειών για τη διευθέτηση της σύγκρουσης μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει καταστήσει σαφές ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι απαράδεκτο.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μια επίσημη αναγνώριση («de jure») θα παραβίαζε τις αρχές πάνω στις οποίες έχει οικοδομηθεί η μεταπολεμική διεθνής τάξη και η ίδρυση των Ηνωμένων Εθνών.

Το διεθνές δίκαιο, από το 1945 και μετά, βασίζεται στην απαγόρευση των πολέμων επιθετικού χαρακτήρα και στην αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών. Η αλλαγή των συνόρων μπορεί να γίνει μόνο μέσω ελεύθερης συμφωνίας.

Όπως παρατηρεί ο καθηγητής Φίλιπς Ο’Μπράιεν του Πανεπιστημίου Σεντ Άντριους, εδώ και 80 χρόνια δεν έχει σημειωθεί περίπτωση όπου χώρα επεκτάθηκε στρατιωτικά εις βάρος άλλης.

Ο Ελί Τένενμπαουμ από το Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI) υπογραμμίζει ότι η αναγκαστική αποδοχή της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία θα ισοδυναμούσε με επιστροφή στο «δίκαιο της κατάκτησης».

Ο Λάουρι Μέλκσο, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τάρτου, προσθέτει ότι κάτι τέτοιο θα έδινε το μήνυμα πως η χρήση βίας μπορεί να αποδώσει καρπούς, ιδιαίτερα για ισχυρά κράτη.

Επιπλέον, μια τέτοια αναγνώριση θα σήμαινε σημαντική ανατροπή και για τις ίδιες τις ΗΠΑ, οι οποίες από το 1932 (μέσω του δόγματος Στίμσον) αντιτίθενται στην αναγνώριση προσαρτήσεων που επιβλήθηκαν με στρατιωτική ισχύ.

Κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, το 2018, οι ΗΠΑ επανέλαβαν τη θέση τους υπέρ της μη αναγνώρισης της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία.

Ο Τραμπ είχε ήδη ανοίξει τον δρόμο αυτών των επικίνδυνων αναγνωρίσεων

Οι επιπτώσεις από την αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας θα ήταν, σύμφωνα με τον καθηγητή Μίχελ Έπερλινγκ του Ινστιτούτου Μαξ-Πλανκ, ιδιαίτερα αποσταθεροποιητικές για την παγκόσμια ειρήνη, καθώς θα αναζωπύρωναν παλιές συνοριακές διαφορές.

Ο Λάουρι Μέλκσο υπενθυμίζει ότι ο Τραμπ είχε ήδη ανοίξει τον δρόμο αυτών των επικίνδυνων αναγνωρίσεων, εγκρίνοντας την ισραηλινή κυριαρχία στα Υψίπεδα του Γκολάν και την μαροκινή κυριαρχία στη Δυτική Σαχάρα.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι συμφωνίες που προκύπτουν υπό πίεση ή εξαναγκασμό είναι άκυρες εκ των προτέρων, και η Ουκρανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτό το επιχείρημα για να αμφισβητήσει οποιαδήποτε συμφωνία αναγνώρισης.

Για να παραχωρηθεί η Κριμαία, θα απαιτείτο αναθεώρηση του ουκρανικού Συντάγματος και επικύρωση με δημοψήφισμα. Στη συνέχεια, κάθε χώρα θα αξιολογούσε αν η συμφωνία ήταν προϊόν εξαναγκασμού ή ελεύθερης βούλησης.

Παρότι κάποιες ενδείξεις δείχνουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως είναι έτοιμες να προβούν σε αναγνώριση, η πλειοψηφία της διεθνούς κοινότητας παραμένει σταθερά αντίθετη στις ρωσικές εδαφικές προσαρτήσεις.

Η καθηγήτρια Μαρί Λεμέ από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βρετάνης τονίζει ότι, στην πράξη, πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα οδηγούν συχνά στην αποδοχή συμφωνιών ακόμα και αν αυτές επετεύχθησαν υπό πίεση.

Το 2022, η Ρωσία προσάρτησε άλλες τέσσερις περιοχές της Ουκρανίας —Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια— κίνηση που οι ΗΠΑ δεν έχουν αναγνωρίσει νομικά, ούτε όμως έχουν αμφισβητήσει ενεργά.

Η παραχώρηση της Κριμαίας θα δημιουργούσε ένα επικίνδυνο προηγούμενο, που, σύμφωνα με τη Λεμέ, θα ενίσχυε περαιτέρω τις ρωσικές επεκτατικές φιλοδοξίες αλλά και θα ενθάρρυνε αντίστοιχες διεκδικήσεις από άλλες χώρες, όπως η Κίνα σε βάρος ρωσικών εδαφών στη Σιβηρία.

Για τον Φίλιπς Ο’Μπράιεν, η απώλεια της Κριμαίας από την Ουκρανία θα σήμαινε ουσιαστικά το άνοιγμα του δρόμου για την ολοκληρωτική επικράτηση της Μόσχας στην περιοχή.

Διαβάστε ακόμη

Ο Πούτιν επιχειρεί να διχάσει την Ευρώπη και τις ΗΠΑ – Γιατί ζήτησε συνομιλίες στην Τουρκία για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Σκότωσε τη μητέρα του και προσπάθησε να εξαφανίσει το πτώμα – Ανατριχιάζουν οι λεπτομέρειες της τραγωδίας στη Λάρισα

Έρχεται το καύσιμο που θα «τελειώσει» τη βενζίνη - Πιο ισχυρό από το υδρογόνο

Σε αυτή την τοποθεσία γυρίστηκε το φινάλε της νέας ταινίας του Λάνθιμου μετά το «όχι» για την Ακρόπολη