Ινδία – Πακιστάν: Ο ρόλος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη σύρραξη – Πρελούδιο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης;

Στη Νότια Ασία ξέσπασε ο πρώτος πόλεμος μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον κόσμο μεταξύ γειτόνων που διαθέτουν πυρηνικά όπλα, αναφέρει το BBC σε εκτενή του ανάλυση για τη χρήση drones στη σύρραξη μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν που έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία και φόβους για ανεξέλεγκτη κλιμάκωση.

Την Πέμπτη, η Ινδία κατηγόρησε το Πακιστάν ότι εκτόξευσε κύματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων σε τρεις στρατιωτικές βάσεις στο ινδικό έδαφος και στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ - έναν ισχυρισμό που το Ισλαμαμπάντ διέψευσε αμέσως.

Το Πακιστάν ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε 25 ινδικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη τις τελευταίες ώρες. Το Δελχί παρέμεινε δημοσίως σιωπηλό. Οι εμπειρογνώμονες λένε ότι οι επιθέσεις αντιποίνων σηματοδοτούν μια νέα επικίνδυνη φάση στην αντιπαλότητα δεκαετιών, καθώς οι δύο πλευρές ανταλλάσσουν όχι βλήματα πυροβολικού αλλά και επιδρομές μεταξύ μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Καθώς η Ουάσινγκτον και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις προτρέπουν σε αυτοσυγκράτηση, η περιοχή ακροβατεί στο χείλος της κλιμάκωσης, με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη να ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο στη σύγκρουση Ινδίας-Πακιστάν.

Νέα εποχή

«Η ινδο-πακιστανική σύγκρουση εισέρχεται σε μια νέα εποχή μη επανδρωμένων αεροσκαφών» μια εποχή όπου η μη επανδρωμένη ακρίβεια μπορεί να καθορίσει την κλιμάκωση ή την αυτοσυγκράτηση. Έτσι, στους αμφισβητούμενους ουρανούς της Νότιας Ασίας, η πλευρά ,με τη μεγαλύτερη εξοικείωση στον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη δεν θα βλέπει απλώς το πεδίο της μάχης - θα το διαμορφώνει», δήλωσε στο BBC ο Jahara Matisek, καθηγητής στο US Naval War College.

Από το πρωί της Τετάρτης, το Πακιστάν αναφέρει ότι οι ινδικές αεροπορικές επιδρομές και τα διασυνοριακά πυρά έχουν σκοτώσει 36 ανθρώπους και έχουν τραυματίσει άλλους 57 στο Πακιστάν και στο Κασμίρ που διοικείται από το Πακιστάν. Από την άλλη πλευρά, ο στρατός της Ινδίας αναφέρει τουλάχιστον 16 νεκρούς αμάχους από πακιστανικούς βομβαρδισμούς. Η Ινδία επιμένει ότι το πυραυλικό της μπαράζ ήταν αντίποινα για μια θανατηφόρα επίθεση μαχητών εναντίον Ινδών τουριστών στο Παχαλγκάμ τον περασμένο μήνα - μια επίθεση στην οποία το Ισλαμαμπάντ αρνείται οποιονδήποτε ρόλο.

Ο στρατός του Πακιστάν ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι κατέρριψε 25 ινδικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε διάφορες πόλεις, όπως το Καράτσι, η Λαχόρη και το Ραβαλπίντι. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη - σύμφωνα με τις πληροφορίες που επικαλείται το BBC είναι ισραηλινής κατασκευής drones τύπου Harop - αναχαιτίστηκαν, με τη χρήση τεχνικών και οπλικών αντιμέτρων. Η Ινδία ισχυρίστηκε ότι εξουδετέρωσε αρκετά πακιστανικά ραντάρ και συστήματα αεράμυνας, συμπεριλαμβανομένου ενός στη Λαχόρη, κάτι που το Ισλαμαμπάντ διέψευσε.

Οι κατευθυνόμενοι με λέιζερ πύραυλοι και βόμβες και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν καταστεί κομβικής σημασίας στον σύγχρονο πόλεμο, αυξάνοντας σημαντικά την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Αυτά μπορούν να αναμεταδίδουν συντεταγμένες για αεροπορικές επιδρομές ή, εάν είναι εξοπλισμένα, να προσδιορίζουν απευθείας στόχους με λέιζερ και να βοηθούν στην άμεση εμπλοκή.

Η σύγκριση των στόλων drones της Ινδίας και του Πακιστάν

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δόλωμα ή για την καταστολή της εχθρικής αεράμυνας, πετώντας σε αμφισβητούμενο εναέριο χώρο για να προκαλέσουν εκπομπές εχθρικών ραντάρ, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να στοχευθούν από άλλα πυρομαχικά, όπως άλλα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή πυραύλους. «Με αυτόν τον τρόπο το κάνουν τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία στον πόλεμό τους. Αυτός ο διπλός ρόλος - στόχευση και ενεργοποίηση - καθιστά τα drones πολλαπλασιαστή ισχύος στην υποβάθμιση της εχθρικής αεράμυνας χωρίς να διακινδυνεύουν επανδρωμένα αεροσκάφη», λέει ο καθηγητής Matisek στο BBC.

Οι ειδικοί λένε ότι ο στόλος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Ινδίας είναι σε μεγάλο βαθμό βασισμένος σε αναγνωριστικά UAV ισραηλινής κατασκευής, όπως τα IAI Searcher και Heron, μαζί με τα πυρομαχικά Harpy και Harop - μη επανδρωμένα αεροσκάφη που λειτουργούν και ως πύραυλοι, ικανά για αυτόνομη αναγνώριση και πλήγματα ακριβείας. Το Harop, ειδικότερα, σηματοδοτεί μια στροφή προς τον πόλεμο υψηλής αξίας και ακριβείας, αντανακλώντας την αυξανόμενη σημασία των πυρομαχικών παραμονής στις σύγχρονες συγκρούσεις, λένε οι ειδικοί.

Το Heron, λένε οι ειδικοί, είναι τα «μάτια της Ινδίας σε μεγάλο ύψος στον ουρανό» τόσο για την παρακολούθηση σε καιρό ειρήνης όσο και για πολεμικές επιχειρήσεις. Το IAI Searcher Mk II έχει σχεδιαστεί για επιχειρήσεις πρώτης γραμμής, προσφέροντας αντοχή έως και 18 ώρες, εμβέλεια 300 χιλιομέτρων και ανώτατο όριο εξυπηρέτησης 7.000 μέτρων.

Ενώ πολλοί πιστεύουν ότι ο αριθμός των μαχητικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Ινδίας παραμένει «μέτριος», η πρόσφατη συμφωνία ύψους 4 δισ. δολαρίων για την απόκτηση 31 μη επανδρωμένων αεροσκαφών MQ-9B Predator - τα οποία μπορούν να πετάξουν για 40 ώρες και σε ύψος 40.000 ποδιών - από τις ΗΠΑ σηματοδοτεί ένα σημαντικό άλμα στις δυνατότητες κρούσης της.

Η Ινδία αναπτύσσει επίσης την τακτική του σμήνους μη επανδρωμένων αεροσκαφών - αναπτύσσοντας μεγάλο αριθμό μικρότερων UAV για να υπερκεράσει και να κορέσει την αεράμυνα, επιτρέποντας τη διείσδυση μέσων υψηλότερης αξίας, λένε οι ειδικοί.

Ο στόλος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών του Πακιστάν είναι «εκτεταμένος και ποικιλόμορφος» και περιλαμβάνει τόσο εγχώρια όσο και εισαγόμενα συστήματα, δήλωσε στο BBC ο Ejaz Haider, αμυντικός αναλυτής με έδρα τη Λαχόρη.

Είπε ότι το απόθεμα περιλαμβάνει «πάνω από χίλια drones», με μοντέλα από την Κίνα, την Τουρκία και εγχώριους κατασκευαστές. Οι αξιοσημείωτες πλατφόρμες περιλαμβάνουν το κινεζικό CH-4, το τουρκικό Bayraktar Akinci και τα πακιστανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Burraq και Shahpar. Επιπλέον, το Πακιστάν έχει αναπτύξει πυρομαχικά παραμονής, ενισχύοντας τις δυνατότητες κρούσης του.

Ο κ. Haider δήλωσε ότι η Πολεμική Αεροπορία του Πακιστάν (PAF) ενσωματώνει ενεργά μη επανδρωμένα συστήματα στις επιχειρήσεις της εδώ και σχεδόν μια δεκαετία.

Ο καθηγητής Matisek πιστεύει ότι «η τεχνική βοήθεια του Ισραήλ, που προμηθεύει τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Harop και Heron, υπήρξε καθοριστική για την Ινδία, ενώ η εξάρτηση του Πακιστάν από τις τουρκικές και κινεζικές πλατφόρμες αναδεικνύει μια συνεχιζόμενη κούρσα εξοπλισμών».

Οι διαφορές με τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο

Ενώ οι πρόσφατες ανταλλαγές μη επανδρωμένων αεροσκαφών μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν σηματοδοτούν μια σημαντική κλιμάκωση της αντιπαλότητάς τους, διαφέρουν σημαντικά από τον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που παρατηρείται στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, λένε οι ειδικοί. Εκεί, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη αποκτούν κεντρικό ρόλο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, με τις δύο πλευρές να αναπτύσσουν χιλιάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη για επιτήρηση, στόχευση και άμεσες επιθέσεις.

«Η ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών [στη συνεχιζόμενη σύγκρουση] αντί για μαχητικά αεροσκάφη ή βαριούς πυραύλους αντιπροσωπεύει μια στρατιωτική επιλογή χαμηλότερου επιπέδου. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι λιγότερο βαριά οπλισμένα από τα επανδρωμένα αεροσκάφη, οπότε κατά μία έννοια, πρόκειται για μια συγκρατημένη κίνηση. Ωστόσο, αν αυτό είναι απλώς το προοίμιο μιας ευρύτερης αεροπορικής εκστρατείας, ο υπολογισμός αλλάζει εντελώς», δήλωσε στο BBC ο Manoj Joshi, Ινδός αμυντικός αναλυτής.

Ο Ejaz Haider πιστεύει ότι η πρόσφατη δραστηριότητα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο Τζαμού «φαίνεται να είναι μια τακτική απάντηση σε άμεσες προκλήσεις και όχι ένα πλήρους κλίμακας αντίποινα [από το Πακιστάν]».

«Ένα πραγματικό πλήγμα αντιποίνων κατά της Ινδίας θα περιλάμβανε σοκ και δέος. Θα ήταν πιθανότατα πιο ολοκληρωμένο, περιλαμβάνοντας πολλαπλές πλατφόρμες - επανδρωμένες και μη - και στοχεύοντας ένα ευρύτερο φάσμα στόχων. Μια τέτοια επιχείρηση θα αποσκοπούσε στην επίτευξη ενός αποφασιστικού αντίκτυπου, σηματοδοτώντας μια σημαντική κλιμάκωση», λέει ο κ. Haider.

Ενώ τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν αλλάξει ριζικά το πεδίο της μάχης στην Ουκρανία, ο ρόλος τους στη σύγκρουση Ινδίας-Πακιστάν παραμένει πιο περιορισμένος και συμβολικός, λένε οι ειδικοί.

Ελεγχόμενη σύρραξη ή πρελούδιο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης;

«Ο πόλεμος με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που παρακολουθούμε μπορεί να μην διαρκέσει πολύ- θα μπορούσε να είναι απλώς η αρχή μιας μεγαλύτερης σύγκρουσης», λέει ο κ. Joshi: «Αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει είτε αποκλιμάκωση είτε κλιμάκωση - και τα δύο ενδεχόμενα είναι στο τραπέζι. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής- η κατεύθυνση που θα πάρουμε από εδώ και πέρα είναι αβέβαιη».

Είναι σαφές ότι η Ινδία ενσωματώνει τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο δόγμα της για πλήγματα ακριβείας, επιτρέποντας τη στόχευση από απόσταση χωρίς να διασχίζει τα σύνορα με επανδρωμένα αεροσκάφη. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη εγείρει επίσης κρίσιμα ερωτήματα.

«Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μειώνουν το πολιτικό και επιχειρησιακό κατώφλι για δράση, παρέχοντας επιλογές για επιτήρηση και χτύπημα, ενώ παράλληλα προσπαθούν να μειώσουν τους κινδύνους κλιμάκωσης», λέει ο καθηγητής Matisek.

«Αλλά δημιουργούν επίσης νέες δυναμικές κλιμάκωσης: κάθε μη επανδρωμένο αεροσκάφος που καταρρίπτεται, κάθε ραντάρ που τυφλώνεται, γίνεται ένα πιθανό σημείο ανάφλεξης σε αυτό το τεταμένο περιβάλλον μεταξύ δύο πυρηνικών δυνάμεων». 

Διαβάστε ακόμη

Ο Πούτιν επιχειρεί να διχάσει την Ευρώπη και τις ΗΠΑ – Γιατί ζήτησε συνομιλίες στην Τουρκία για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Σκότωσε τη μητέρα του και προσπάθησε να εξαφανίσει το πτώμα – Ανατριχιάζουν οι λεπτομέρειες της τραγωδίας στη Λάρισα

Έρχεται το καύσιμο που θα «τελειώσει» τη βενζίνη - Πιο ισχυρό από το υδρογόνο

Σε αυτή την τοποθεσία γυρίστηκε το φινάλε της νέας ταινίας του Λάνθιμου μετά το «όχι» για την Ακρόπολη