ΒΒC: Στόχος του Ισραήλ η ανατροπή του καθεστώτος στην Τεχεράνη - Γιατί είναι ριψοκίνδυνη ζαριά

Πέρα από τον δηλωμένο στόχο του Ισραήλ να καταστρέψει αυτό που αποκαλεί υπαρξιακή απειλή από τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν με τις επιθέσεις της Παρασκευής, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει έναν ευρύτερο σκοπό — την αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη.

Με αυτό το σενάριο όπως αναφέρει το BBC, μπορεί να ελπίζει ότι τα πρωτοφανή χτυπήματα θα ξεκινήσουν μια αλυσιδωτή αντίδραση που θα οδηγήσει σε αναταραχή και θα ανατρέψει την Ισλαμική Δημοκρατία.

Σε δήλωσή του το βράδυ της Παρασκευής είπε: «Ήρθε η ώρα ο ιρανικός λαός να ενωθεί γύρω από τη σημαία και την ιστορική του κληρονομιά, διεκδικώντας την ελευθερία του από το κακό και καταπιεστικό καθεστώς».

Πολλοί Ιρανοί είναι δυσαρεστημένοι με την κατάσταση της οικονομίας, την έλλειψη ελευθερίας λόγου, τα δικαιώματα των γυναικών και τα δικαιώματα των μειονοτήτων.

Η επίθεση του Ισραήλ αποτελεί πραγματική απειλή για την ηγεσία του Ιράν.

Οι επιθέσεις σκότωσαν τον διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC), τον αρχηγό του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων και πολλούς άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους των Φρουρών, ενώ η ισραηλινή επίθεση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Το Ιράν απάντησε το απόγευμα, με τους Φρουρούς της Επανάστασης να ανακοινώνουν επιθέσεις εναντίον «δεκάδων στόχων, στρατιωτικών κέντρων και αεροπορικών βάσεων».

Η κατάσταση κλιμακώθηκε γρήγορα και μετά τις αντεπιθέσεις πυραύλων του Ιράν, ο Νετανιάχου δήλωσε: «Και άλλα έρχονται».

Περισσότεροι ηγέτες του Ιράν θα μπορούσαν να στοχοποιηθούν

Το Ισραήλ μπορεί να υπολογίζει ότι οι επιθέσεις και οι δολοφονίες θα αποσταθεροποιήσουν το καθεστώς και θα ανοίξουν τον δρόμο για λαϊκή εξέγερση.

Τουλάχιστον αυτό ελπίζει ο Νετανιάχου.

Αλλά αυτό είναι ένα ρίσκο — και μάλιστα μεγάλο.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι μια τέτοια αλυσιδωτή αντίδραση θα ξεκινήσει εξαρχής, αλλά ακόμα κι αν ξεκινήσει, είναι ασαφές πού μπορεί να οδηγήσει αυτή η διαδικασία.

Αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη εξουσία στο Ιράν είναι όσοι ελέγχουν τις ένοπλες δυνάμεις και την οικονομία, και οι περισσότεροι από αυτούς ανήκουν στους σκληροπυρηνικούς των Φρουρών της Επανάστασης και άλλων μη εκλεγμένων σωμάτων.

Δεν χρειάζεται να κάνουν πραξικόπημα γιατί ήδη έχουν την εξουσία, και θα μπορούσαν να οδηγήσουν το Ιράν σε πιο συγκρουσιακή πορεία.

Ένα άλλο πιθανό αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι η κατάρρευση του καθεστώτος και η βύθιση του Ιράν στο χάος.

Με πληθυσμό περίπου 90 εκατομμυρίων ανθρώπων, τα γεγονότα στη χώρα θα είχαν τεράστιο αντίκτυπο σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Το επιθυμητό αποτέλεσμα του Ισραήλ φαίνεται να είναι μια εξέγερση που θα καταλήξει σε μια φιλική δύναμη να αναλαμβάνει την εξουσία, αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος θα μπορούσε να είναι η εναλλακτική;

Οι ιρανικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης είναι ιδιαίτερα κατακερματισμένες τα τελευταία χρόνια και δεν υπάρχουν ξεκάθαρες επιλογές.

Μετά τις αναταραχές του 2022, γνωστές ως το κίνημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» που σάρωσε το μεγαλύτερο μέρος του Ιράν, ορισμένες ομάδες της αντιπολίτευσης προσπάθησαν να σχηματίσουν έναν συνασπισμό ενός ευρέος φάσματος αντι-Ισλαμικής Δημοκρατίας ομάδων και ακτιβιστών.

Αλλά αυτό δεν κράτησε πολύ λόγω διαφωνιών για το ποιος θα ηγείτο του συνασπισμού και τι μορφή θα είχε το καθεστώς μετά την ανατροπή του σημερινού.

Οι ηγέτες του Ισραήλ μπορεί να βλέπουν κάποιες από αυτές τις ομάδες ή πρόσωπα ως προτιμητέες εναλλακτικές.

Για παράδειγμα, τον πρώην διάδοχο του ιρανικού θρόνου Ρεζά Παχλαβί, γιο του τελευταίου Σάχη του Ιράν που ανατράπηκε στην Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

Ζει στην εξορία και προσπαθεί ενεργά να επηρεάσει ξένους παράγοντες για να υποστηρίξουν τον σκοπό του.

Επισκέφθηκε επίσης το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια.

Αν και έχει αποκτήσει δημοτικότητα μεταξύ κάποιων Ιρανών, δεν είναι σαφές αν αυτό θα μπορούσε να μετατραπεί γρήγορα σε δύναμη για αλλαγή καθεστώτος. Υπάρχει επίσης η Μουτζαχεντίν Χαλκ (MEK), μια εξόριστη ομάδα αντιπολίτευσης που υποστηρίζει την ανατροπή της Ισλαμικής Δημοκρατίας αλλά αντιτίθεται στην επιστροφή στη μοναρχία.

Ιδρύθηκε ως αριστερή μουσουλμανική ομάδα και αντιτάχθηκε έντονα στον Σάχη.

Μετά την επανάσταση, η MEK πήγε στο Ιράκ και συντάχθηκε με τον Σαντάμ Χουσεΐν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 κατά τη διάρκεια του πολέμου του εναντίον του Ιράν, γεγονός που τους έκανε αντιδημοφιλείς μεταξύ πολλών Ιρανών.

Η ομάδα παραμένει ενεργή και έχει φίλους στις ΗΠΑ, μερικοί από τους οποίους είναι κοντά στο στρατόπεδο του Ντόναλντ Τραμπ.

Ωστόσο, φαίνεται να έχει λιγότερη επιρροή στον Λευκό Οίκο σε σύγκριση με την πρώτη θητεία του Τραμπ, όταν ανώτατοι Αμερικανοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων των Μάικ Πομπέο, Τζον Μπόλτον και Ρούντι Τζουλιάνι, συμμετείχαν σε συγκεντρώσεις της MEK και έκαναν υποστηρικτικές ομιλίες.

Υπάρχουν και άλλες πολιτικές δυνάμεις, από εκείνους που θέλουν να εγκαθιδρύσουν μια κοσμική δημοκρατία μέχρι εκείνους που επιδιώκουν μια κοινοβουλευτική μοναρχία κ.ο.κ.

Ίσως είναι πολύ νωρίς για να αναλυθεί το πλήρες μέγεθος των επιθέσεων της Παρασκευής, αλλά κατά τις περσινές ανταλλαγές πυρών μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, δεν υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις ότι οι Ιρανοί έβλεπαν αυτές τις καταστάσεις ως ευκαιρία για ανατροπή του καθεστώτος.

Ωστόσο, εκείνα τα γεγονότα δεν πλησίασαν καν το επίπεδο καταστροφής των επιθέσεων της Παρασκευής.

Το σχέδιο του Ιράν

Πρέπει επίσης να αναρωτηθούμε ποιο είναι τώρα το τελικό σχέδιο του Ιράν.

Παρά το ότι έπληξε αρκετούς στόχους στο Ισραήλ, το Ιράν δεν φαίνεται να έχει πολλές καλές επιλογές.

Κάποιοι μπορεί να βλέπουν ως ασφαλέστερη διέξοδο τη συνέχιση της εμπλοκής σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ και την επιδίωξη αποκλιμάκωσης από εκεί.

Αλλά η επιστροφή στις διαπραγματεύσεις, όπως απαιτεί ο Τραμπ, είναι μια δύσκολη επιλογή για τους ηγέτες του Ιράν επειδή αυτό θα σήμαινε ότι έχουν αποδεχτεί την ήττα.

Μια άλλη επιλογή είναι να συνεχίσουν τις αντεπιθέσεις εναντίον του Ισραήλ.

Αυτό φαίνεται να είναι η πιο επιθυμητή επιλογή τους.

Αυτό υποσχέθηκαν οι Ιρανοί ηγέτες στους υποστηρικτές τους, αλλά ακόμα κι αν οι επιθέσεις συνεχιστούν, θα μπορούσαν να προκαλέσουν περαιτέρω ισραηλινές επιθέσεις.

Η Τεχεράνη έχει στο παρελθόν απειλήσει να στοχοποιήσει βάσεις, πρεσβείες και σημεία ενδιαφέροντος των ΗΠΑ στην περιοχή.

Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί και η επίθεση στις ΗΠΑ θα τις έφερνε άμεσα στην αναμέτρηση, κάτι που το Ιράν επιθυμεί λιγότερο απ' όλα.

Καμία από αυτές τις επιλογές δεν είναι εύκολη για καμία πλευρά και οι συνέπειες είναι δύσκολο να προβλεφθούν.

Η σκόνη παραμένει στον αέρα και δεν θα ξέρουμε μέχρι να καταλαγιάσει τι αλλαγές έχουν συντελεστεί.

Διαβάστε ακόμη

«Μας έσωσε το δέντρο»: Συγκλονίζουν οι μαρτυρίες των θαμώνων που παρασύρθηκαν στο Κολωνάκι - Αφέθηκε ελεύθερος ο παρακαδόρος

Πυροβολισμοί σε καφετέρια στον Κολωνό με δύο τραυματίες – Διακομίστηκαν και νοσηλεύονται

Η Λιβύη με ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ αμφισβητεί τη μέση γραμμή της Ελλάδας στην Κρήτη - Τι απαντούν διπλωματικές πηγές

Στον Κορυδαλλό η Ειρήνη Μουρτζούκου: Προφυλακίζεται με βαρύ κατηγορητήριο μετά την απολογία της