Νετανιάχου και Τραμπ έβαλαν φωτιά στη Μέση Ανατολή: Μπορεί τώρα να σβήσει; Το στοίχημα που αλλάζει τον γεωπολιτικό χάρτη
Πυρηνικές απειλές, ισραηλινές επιθέσεις και ο κίνδυνος γενικευμένου πολέμου🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋
Μετά από μια νύχτα σφοδρών ισραηλινών επιθέσεων στο έδαφος του Ιράν και την ιρανική απάντηση με ρουκέτες κατά ισραηλινών πόλεων, η Μέση Ανατολή είναι πλέον αντιμέτωπη με ένα ριζικά μετασχηματισμένο γεωπολιτικό τοπίο, με τις δύο πλευρές να είναι ανυποχώρητες.
Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υποσχέθηκε ότι η επίθεση του Ισραήλ θα συνεχιστεί «όσες ημέρες κι αν χρειαστεί» για να εξαλειφθεί κάθε πυρηνική απειλή από πλευράς Ιράν. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ ενέτεινε περαιτέρω το κλίμα, απειλώντας άμεσα το Ιράν.
«Το Ιράν πρέπει να κάνει αμέσως συμφωνία, προτού δεν απομείνει τίποτα, για να σώσει ό,τι κάποτε ήταν η Περσική Αυτοκρατορία», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λίγες ώρες αφότου ισραηλινά μαχητικά χτύπησαν δεκάδες στόχους, σκοτώνοντας μεγάλο μέρος της στρατιωτικής ηγεσίας του Ιράν.
Πολιτικά ρίσκα και διπλωματικά τυχοδιωκτισμοί
Και οι δύο ηγέτες φαίνεται να τα ποντάρουν όλα σε ένα επικίνδυνο στοίχημα. Ο Νετανιάχου ελπίζει ότι το μπαράζ επιθέσεων θα πλήξει θανάσιμα το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και θα εξοντώσει τη στρατιωτική του ηγεσία. Ο Τραμπ, από την πλευρά του, φαίνεται να προσδοκά ότι η επίθεση θα εξασθενήσει το Ιράν και θα το εξαναγκάσει σε διπλωματικό συμβιβασμό με τις ΗΠΑ -χωρίς όμως να προκληθούν ανεξέλεγκτες και καταστροφικές συνέπειες.
Άλλοι ηγέτες, όπως ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, και ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, παρακολουθούν με τρόμο τις εξελίξεις και ζητούν αυτοσυγκράτηση, υπογραμμίζοντας τους κινδύνους για μια περιοχή που ήδη φλέγεται από συγκρούσεις -από τη Γάζα έως τον νότιο Λίβανο και τις επιθέσεις των Χούθι στον Περσικό Κόλπο.
Οι οικονομικές και διπλωματικές συνέπειες
Η τολμηρή επίθεση του Ισραήλ φαίνεται να τινάζει στον αέρα τις προσπάθειες του Τραμπ να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η υπόνοια ότι οι ισραηλινές επιδρομές μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μοχλός διπλωματικής πίεσης, ακούγεται πλέον ουτοπική.
Οι τιμές του πετρελαίου εκτινάχθηκαν, ενώ οι αγορές κατέρρευσαν, καθώς η προοπτική ενός ευρύτερου πολέμου ταράζει έναν κόσμο που ήδη βρίσκεται σε αναταραχή από τις μεταβαλλόμενες εμπορικές πολιτικές του Τραμπ.
Τα ερωτήματα για την επόμενη μέρα
Αρκετά κρίσιμα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα:
- Μπορεί το Ισραήλ να καταφέρει συντριπτικό πλήγμα στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ειδικά στο εργοστάσιο του Φόρντο;
- Θα επιλέξει το Ιράν να επιταχύνει την πορεία του προς την απόκτηση πυρηνικών, εφόσον διαθέτει ακόμα τη δυνατότητα μετά τις απώλειες επιστημόνων και υποδομών;
- Θα εμπλακούν περισσότερο οι ΗΠΑ στη σύγκρουση, πέρα από την αρχική υποστήριξη προς το Ισραήλ; Και αν ναι, θα τεθούν σε κίνδυνο αμερικανικές δυνάμεις και συμφέροντα στην περιοχή;
- Μπορούν οι ΗΠΑ να αποτρέψουν την εξάπλωση της σύγκρουσης σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή; Ποιο θα είναι το κόστος στην παγκόσμια γεωστρατηγική, αν η Ρωσία ή η Κίνα εκμεταλλευτούν την αμερικανική απορρόφηση σε νέο μέτωπο;
Ένα τεράστιο γεωπολιτικό στοίχημα
«Ο Τραμπ ίσως βλέπει αυτό ως διαπραγματευτικό χαρτί», σημειώνει ο Βάλι Νασρ στο New York Times, πρώην κοσμήτορας της Σχολής Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Johns Hopkins. «Αλλά είναι ένα μεγάλο ρίσκο. Αν οι ΗΠΑ εμπλακούν πλήρως, θα αλλάξει ολόκληρος ο γεωπολιτικός χάρτης -από το Παρίσι και τη Μόσχα έως την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο».
Ο Νασρ τονίζει ότι μόνο ο Αμερικανός πρόεδρος έχει τη δύναμη να σταματήσει την κλιμάκωση. Αλλά για να το κάνει αυτό, θα χρειαστεί να ασκήσει πίεση όχι μόνο στο Ιράν, αλλά και στον Νετανιάχου, ο οποίος έχει δηλώσει ξεκάθαρα πως βλέπει τις επιθέσεις ως την απαρχή μιας ευρύτερης επιχείρησης.
Εσωτερικές και εξωτερικές επιπτώσεις για τις ΗΠΑ
Ένας περιφερειακός πόλεμος θα ανατρέψει το σύνολο της εξωτερικής πολιτικής ατζέντας του Τραμπ, που εστιάζει στο εμπόριο και στον ανταγωνισμό με την Κίνα. Κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2024, ο Τραμπ εμφανίστηκε ως ειρηνοποιός στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή -στόχοι που τώρα φαντάζουν μακρινοί.
Η απόφαση του Ισραήλ να επιτεθεί τώρα, λίγο πριν από τον επόμενο γύρο διαπραγματεύσεων μεταξύ Ιράν και του Αμερικανού απεσταλμένου Στίβεν Γουίτκοφ, δημιουργεί την εντύπωση ότι η διπλωματία χρησιμοποιήθηκε απλώς για να δοθεί πλεονέκτημα έκπληξης στις ισραηλινές επιδρομές. Το Ιράν ήδη αρνήθηκε να συμμετάσχει στις συνομιλίες.
Αν αυτή η εντύπωση παγιωθεί, μπορεί να οδηγήσει κι άλλες χώρες στο να ενεργήσουν προληπτικά σε περιοχές που ακόμα δεν βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά φοβούνται παρόμοια αποσταθεροποιητική παρέμβαση των ΗΠΑ.
Το Ιράν με την πλάτη στον τοίχο
Η στρατηγική και τεχνολογική ευαλωτότητα του Ιράν αποκαλύφθηκε για άλλη μια φορά. «Το Ιράν έχει πολύ πιο αδύναμη θέση σε σχέση με έναν χρόνο πριν», δηλώνει ο Καρίμ Σαντζαντπούρ, αναλυτής του Carnegie Endowment.
Μετά τη συντριβή της Χεζμπολάχ και της Χαμάς από το Ισραήλ, οι Ιρανοί ενδέχεται να στραφούν στους Χούθι για αντίποινα. Όμως κι αυτοί έχουν γίνει στόχος των ΗΠΑ.
Οι επιλογές του Ιράν είναι όλες επικίνδυνες. Αν χτυπήσει πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Σαουδική Αραβία, διακινδυνεύει αμερικανικά αντίποινα. Αν ανακοινώσει επιτάχυνση του πυρηνικού του προγράμματος, αντιμετωπίζει νέα χτυπήματα από Ισραήλ και ΗΠΑ.
Και, όπως τονίζει ο Σαντζαντπούρ, «το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι βασικοί στρατιωτικοί σχεδιαστές του Ιράν, αυτοί που θα ετοίμαζαν την απάντηση, έχουν ήδη δολοφονηθεί».
Χωρίς τέλος οι καταγγελίες για το «πάρτι» των επιδοτήσεων στον ΟΠΕΚΕΠΕ: Η χαρτογράφηση των βοσκοτόπων και τα «κόλπα» με τις δηλώσεις
«Να υπερασπιστούμε τα ευρωπαϊκά μας συμφέροντα»: Ο Μακρόν καλεί την ΕΕ να πάρει μέτρα απέναντι στους δασμούς Τραμπ
Συναγερμός για το «Hot-Dry-Windy»: Τι είναι το φαινόμενο που θα «χτυπήσει» τη χώρα - Οι περιοχές που βρίσκονται στο «κόκκινο» για φωτιές
Διεθνής αναγνώριση της εξέχουσας οικουμενικής αξίας τους: Τα Μινωικά Ανακτορικά Κέντρα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO
Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, με την υπογραφή του www.ethnos.gr