Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων: Η Λίλη Αλτόμπαχ έχει μια συγκλονιστική ιστορία προσφυγιάς και γυναικείας χειραφέτησης

20 Ιουνίου σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι εγκαταλείπουν τα πάντα για να ξεφύγουν από τον πόλεμο, τις διώξεις, τις κακουχίες. Κυνηγοί ελπίδας σε νερά αχαρτογράφητα, αφήνουν πίσω το παρελθόν και το παρόν τους για να πλεύσουν στο αφιλόξενο μέλλον. Εκεί που ανήκαν δεν μπορούν να ζήσουν. Εκεί που πάνε δε δικαιούνται να ζήσουν.

«Καμιά φορά αναρωτιέμαι αν ήταν σωστή η απόφασή μου να φύγω. Τώρα λέω “ναι”, αλλά τι θα γινόταν αν πάθαινε κάτι κάποιο παιδί μου; Θα το κουβαλούσα μέσα μου για πάντα» λέει η 39χρονη Λίλη Αλτόμπαχ. «Από τη στιγμή που επιλέξεις να τραβήξεις αυτό τον δρόμο, η κατεύθυνση μπορεί να είναι μόνο μία», όπως εξηγεί. Στη συνέχεια προσθέτει «και ήξερα ότι θα τα καταφέρω». Η περίπτωση της Λίλης διαφέρει λίγο από τις τυπικές ιστορίες προσφύγων που διέφυγαν τον πόλεμο, καθώς αποτελεί ταυτόχρονα και ιστορία γυναικείας χειραφέτησης.

Η Λίλη είναι Συροπαλαιστίνια, εργαζόμενη μητέρα που μεγαλώνει μόνη της τα τέσσερα παιδιά της στην Αθήνα: τον Λούκας (17), τον Τζαντ (15), τον Τόμι (12) και τον Ράιαν (8). Ένα εκ των τεσσάρων παιδιών της, ο Τζαντ, πάσχει από διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ). Όταν έκαναν το μακρύ ταξίδι από την πόλη Χομς της Συρίας στην Αλικαρνασσό της Τουρκίας, έπειτα στην Κω και τέλος σε διάφορους σταθμούς στην Αθήνα, ο μεγαλύτερος γιος της ο Λούκας ήταν 11 χρονών και ο μικρότερος ο Ράιαν, μόλις 2 χρονών.

Ο παππούς και η γιαγιά της 39χρονης Λίλης είναι Άραβες Παλαιστίνιοι απάτριδες ως αποτέλεσμα της Νάκμπα (Καταστροφή), που εκτοπίστηκαν από την Παλαιστίνη το 1948 και εγκαταστάθηκαν στο Χομς, όπου μεγάλωσαν τα παιδιά τους, όπου μεγάλωσε και η Λίλη με τα τρία αδέρφια της. Στα 15 της έχασε τον πατέρα της από καρκίνο, κάτι που της στοίχισε πολύ. Το 2018 τη βρήκε να εργάζεται ως δασκάλα και μεταφράστρια σε σχολείο που υποδεχόταν πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο.Τη βρήκε επίσης παντρεμένη με τέσσερα παιδιά, να ασφυκτιά μέσα σε επιλογές και προσδοκίες άλλων και σε έναν γάμο που την έκανε δυστυχισμένη, από τον οποίο πάσχιζε επί τρία χρόνια να ξεφύγει.

Είχε περάσει πια μια επταετία από το ξεκίνημα του πολέμου στη Συρία - ο πόλεμος είχε γίνει κανονικότητα για εκείνη και την οικογένειά της, «έπρεπε όμως να φύγω και να κάνω τη νέα αρχή» τονίζει χαρακτηριστικά. Ο τότε 38άχρονος (τότε) πρώην σύζυγός της δεν μπορούσε να δεχτεί τον χωρισμό. Καταδίωκε τη Λίλη που τον «παράτησε» και την απειλούσε ότι θα διεκδικήσει αποκλειστική επιμέλεια των τεσσάρων παιδιών τους. «Ερχόταν συνέχεια έξω από το σπίτι μου έλεγε ότι θα μου πάρει τα παιδιά. Ο νόμος στη Συρία προστατεύει περισσότερο τον πατέρα. Παρότι γνώριζε ότι ήμουν καλή μητέρα, χρησιμοποιούσε την απειλή αυτή για να με εκδικηθεί. Δεν με άφηνε σε ησυχία». Τελικά η Λίλη πήρε την απόφαση να φύγει. Αρχικά δοκίμασε διά της νόμιμης οδού, με βίζα. «Αλλά δεν με άφηναν να πάρω τα παιδιά μαζί μου, όχι όσο εκκρεμούσαν το διαζύγιο και το ζήτημα της επιμέλειας». Κι έτσι διάλεξε τον άλλο τρόπο.

«Όλοι μαζί θα φύγουμε, όλοι μαζί θα φτάσουμε»

Ήταν 30 Σεπτεμβρίου 2018 όταν η Λίλη με τα τέσσερα παιδία της ξεκίνησαν με λεωφορείο από τη Συρία με προορισμό το Μπόντρουμ στην Τουρκία, την Αλικαρνασσό. Το σημείο βολεύει ως πέρασμα στην Κω καθώς η τουρκική παραθαλάσσια πόλη απέχει μόλις μισή ώρα από το ελληνικό νησί του Αιγαίου. Στις 6 Οκτώβρη 2018 έγινε μια αποτυχημένη απόπειρα να διασχίσουν με τη βοήθεια διακινητή το Αιγαίο πέλαγος με ιστιοφόρο, μαζί με μερικές δεκάδες άλλους πρόσφυγες και μετανάστες. «Είχαμε απομακρυνθεί το πολύ διακόσια μέτρα από την ακτή όταν διαπιστώσαμε πως το σκάφος είχε πάρει φωτιά. Επικοινώνησα με έναν διακινητή στο τηλέφωνο και μου έλεγε απλώς να ηρεμήσω και ότι θα περάσει» αναφέρει εμφανώς ταραγμένη από τις μνήμες. Τελικά, χρειάστηκε να καλέσει η ίδια το τουρκικό Λιμενικό. Λίγο αργότερα τους μετέφεραν όλους στο αστυνομικό τμήμα. Εκεί κάποιες γυναίκες την αγκάλιαζαν και την ευχαριστούσαν κλαίγοντας που είχε το θάρρος να διαμαρτυρηθεί και τους έσωσε τη ζωή.

Έπειτα από μια νύχτα στο αστυνομικό τμήμα, διακινητές τούς μετέφεραν σε ένα ξενοδοχείο. «Διακινητές μού ζητούσαν 7-8.000 ευρώ για κάθε παιδί» λέει η 39χρονη γυναίκα και εξηγεί πως οι φορές που προσπάθησαν να την πείσουν να ταξιδέψει χώρια από τα υπόλοιπα παιδιά της ήταν πραγματικά αναρίθμητες, συχνά και υπό την απειλή πως δε θα της έδιναν τα χαρτιά που θέλει αν δεν συμβιβαστεί. «Ό,τι χρήματα έδωσα, τα έδωσα υπό έναν όρο: “Όλοι μαζί θα φύγουμε και όλοι μαζί θα φτάσουμε”». Αποτελούσε για την ίδια ζήτημα αδιαπραγμάτευτο να παραμείνει ενωμένη με τα παιδιά της.

«Για χρόνια αφότου ήρθα Αθήνα άνθρωποι που φέρονταν σαν κανονική μαφία μου τηλεφωνούσαν και μου έλεγαν ότι τα θέλω όλα δικά μου, ότι δεν θα μου βγάλουν τα αναγκαία χαρτιά». Το ίδιο επίμονα τους εξηγούσε με τη σειρά της πως δεν έδινε δεκάρα για τα διαβατήρια. Η ίδια εκτιμά πως ήθελαν να της πάρουν τον Λούκας και τον Τόμι επειδή μιλούσαν καλά αγγλικά, αλλά και επειδή ήταν ευκολότερη η μετακίνηση με αυτό τον τρόπο. Το 2022 στα γραφεία της Υπηρεσίας Ασύλου όπου βρισκόταν, κατά τη διάρκεια της συνέντευξής της για αίτηση χορήγησης καθεστώτος πρόσφυγα, την ενημέρωσαν πως η αίτησή της θα γινόταν δεκτή. Είπαν ότι «είμαι η μόνη που φτάνει μέχρι εδώ με όλη της την οικογένεια». Η αίτηση έγινε δεκτή το 2023.

Τραγωδία με ναυάγιο μεταναστών ανοιχτά της Τουρκίας

Στις 21 Οκτώβρη 2018, που έγινε η δεύτερη προσπάθεια να περάσουν απέναντι στην Κω, φέρεται να στοίβαξαν περίπου 60 ανθρώπους σε μια βάρκα χωρητικότητας 35 ατόμων. Πολλά μπορούσαν να πάνε στραβά, «ο καιρός ήταν πολύ κακός και ταρακουνούσε το σκάφος μας, έξω ήταν πίσσα σκοτάδι και ο αέρας μύριζε βενζίνη. Φοβόμασταν όλοι και κάναμε την προσευχή μας» λέει χαρακτηριστικά. Πέντε η ώρα τα ξημερώματα, περίπου 2,5 ώρες από την ώρα απόπλου, κατάφεραν να φτάσουν στον προορισμό τους.

Φτάνοντας στη συνέχεια σε ένα ξενοδοχείο της Κω έμαθαν από τις τα τοπικά τηλεοπτικά κανάλια ότι η αμέσως επόμενη προσπάθεια με βάρκα από την Τουρκία με προορισμό την Κω εξελίχθηκε σε τραγωδία. Δεκάδες άνθρωποι τους οποίους η οικογένεια της Λίλης είχε προλάβει να γνωρίσει κατά τη διάρκεια της διαμονής της στην Τουρκία, ενήλικες και παιδιά, έχασαν τη ζωή τους στο ναυάγιο εκείνη τη μέρα. Μερικά από τα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους είχαν παίξει με τα δικά της παιδιά. «Ήμασταν σε σοκ, σχεδόν οι μισοί από όσους επέβαιναν στη βάρκα ήταν νεκροί».

Στο ακόλουθο βίντεο μια γυναίκα ζητάει απεγνωσμένα να μάθει πού είναι ο γιος της αλλά απάντηση δεν παίρνει, καθώς έχασε τη ζωή του στο ναυάγιο.

«Δεν μοιάζεις με Παλαιστίνια»

Στις 25 Οκτώβρη 2018 η Λίλη με τα τέσσερα παιδια της, Λούκας, Τζαντ, Τόμι και Ράιαν, διέσχισαν τη θάλασσα με το φεριμπότ και έφτασαν στο λιμάνι του Πειραιά. «Μας άφησαν οι άλλοι επιβάτες να περάσουμε στο καράβι πολύ εύκολα. Δύο άλλοι νεαροί πρόσφυγες που ήθελαν να επιβιβαστούν στο καράβι δεν είχαν την ίδια αντιμετώπιση επειδή είχαν πιο σκουρόχρωμη επιδερμίδα». Πολλές από τις δυσκολίες του ταξιδιού αποτελούν για αμέτρητους πρόσφυγες εμπόδια απροσπέλαστα.

«Όλοι μου λέγανε “δεν μοιάζεις με Παλαιστίνια”, σαν να είναι κάποιου είδους κατόρθωμα» σχολιάζει φανερά αγανακτισμένη η Λίλη, θέλοντας να τονίσει το επιπλέον δράμα που βιώνουν πολλοί άνθρωποι λόγω φτώχειας, αδυναμίας επικοινωνίας και σκουρόχρωμης επιδερμίδας. «Τα πράγματα θα είχαν εξελιχθεί πολύ χειρότερα αν δεν είχα αρκετά χρήματα, αν δεν ήμουν αρκετά λευκή».

Τα επόμενα επτά χρόνια ήταν πολύ δύσκολα: έλλειψη νομιμοποιητικών εγγράφων, εξοντωτικές καθυστερήσεις και γραφειοκρατία. «Επτά χρόνια δεν πήρα ανάσα, δεν είχα την πολυτέλεια να σταματήσω λεπτό». Η 39χρονη μητέρα-ηρωίδα μπόρεσε να εξασφαλίσει στα παιδιά της μια ομαλή σχολική καθημερινότητα «με όλα τους τα χαρτιά», με νέους φίλους και ένα άνετο σπίτι. Ο Τζαντ πηγαίνει σε σχολείο ειδικής αγωγής και ο πρώην σύζυγος της Λίλης υπέγραψε το διαζύγιο. «Χωρίς τα παιδιά μου δεν θα τα κατάφερνα» λέει με δάκρυα συγκίνησης. Εκείνη και τα παιδιά της είναι πραγματικοί ήρωες.

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων τιμάται στη σκιά του πολύνεκρου ναυαγίου στην Πύλο. Επιπλέον, «τιμάται» στη σκιά ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας. Εβδομήντα επτά χρόνια μετά τη Νάκμπα, τον ιστορικό μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων για την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, οι Παλαιστίνιοι, που επί δεκαετίες αντιμετώπιζαν απόπειρες εκδίωξης από τα εδάφη τους, βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με μια επιχείρηση μαζικής εξόντωσης.

Διαβάστε ακόμη

Σε θέσεις «μάχης» οι αγρότες: Νέα μπλόκα σε όλη την Ελλάδα - Κλείνουν λιμάνια και αεροδρόμια

Μετά την κλοπή και πλημμύρα στο Λούβρο: Ζημιές σε πάνω από 300 σπάνια βιβλία στην αίθουσα αιγυπτιακών αρχαιοτήτων

Η Ελλάδα μπαίνει στο κλίμα των Χριστουγέννων: Τα δημοφιλή θεματικά πάρκα της χώρας και πιο οι hot προορισμοί

Απόλυτο αφεντικό στο ντέρμπι της Θεσσαλονίκης ο ΠΑΟΚ, που κοιτάζει μόνο την κορυφή!