Στρατιώτης ή εταίρος η Άγκυρα για τη Δύση; Η Ευρώπη αναγνωρίζει τη διεθνή επιρροή του Ερντογάν

Οι πρόσφατες εξελίξεις γύρω από την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή προκάλεσαν μια υπόγεια ανησυχία στην Άγκυρα: μήπως η Τουρκία δεν αντιμετωπίζεται ως ισότιμος εταίρος της Δύσης, αλλά ως εργαλειακός βραχίονας; Μια δύναμη «εκτελεστική» σε χώρους και συγκρούσεις όπου οι μεγάλες ευρωπαϊκές και αμερικανικές δυνάμεις διστάζουν να εκτεθούν;

Οι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο και οι πιέσεις του στην Άγκυρα να πείσει τη Χαμάς για εκεχειρία, οι πρόσφατες επισκέψεις Ευρωπαίων ηγετών στην Άγκυρα και οι συζητήσεις για την αμυντική αρχιτεκτονική ασφαλείας SAFE, μαζί με τις ενεργειακές εξελίξεις στην ανατ. Μεσόγειο μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας ανακίνησαν το ερώτημα: η Τουρκία τί ακριβώς εκπροσωπεί σήμερα; Έναν σύμμαχο ή έναν αναλώσιμο ενδιάμεσο φορέα για να αποκτήσουν εύσημα και ισχύ άλλοι;

Αναζήτηση «στρατηγικού ενδιάμεσου»

Στα τουρκικά φιλο-κυβερνητικά ΜΜΕ κυριαρχεί η ανάγνωση ότι η Ευρώπη «στρέφεται» προς την Τουρκία επειδή αναγνωρίζει το κύρος και τη διεθνή επιρροή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πιο σύνθετη.

Όπως σημειώνει ο αρθρογράφος Γιουτζέλ Οζντεμίρ, το βασικό ζητούμενο ήταν η εμβάθυνση της πολιτικής, στρατιωτικής και οικονομικής σχέσης με την Τουρκία. Σε μία Ευρώπη που βλέπει έναν κόσμο γεμάτο ρωγμές και επανακαθορισμούς ισχύος, η Άγκυρα θεωρείται ένας κρίσιμος κρίκος του ΝΑΤΟ στο νότιο του άκρο.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, μίλησε ανοιχτά για τη σημασία της Τουρκίας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας ότι η ενίσχυση της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας με Eurofighter Typhoon «στέλνει μήνυμα ισχύος στη Μόσχα». Εξίσου σημαντικό όμως ήταν το δεύτερο σημείο: με την ίδια συμφωνία η Βρετανία διασφαλίζει 20.000 θέσεις εργασίας για μία δεκαετία. Εδώ, η χρησιμοθηρική λογική γίνεται απτή. Η συνεργασία είναι αμοιβαία, αλλά όχι ισότιμη· κάθε πλευρά ωφελείται, όμως η μία εισπράττει στρατηγικό χώρο, ενώ η άλλη εξασφαλίζει οικονομική αυτοσυντήρηση.

 «Κάποιος που τον χρειαζόμαστε»

Η Γερμανία του Φρίντριχ Μερτς τροφοδοτεί σταδιακά μια πιο επιθετική εξωτερική πολιτική, καθώς νιώθει έναν συνεχώς διογκούμενο φόβο άμεσης σύγκρουσης του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία έως το 2029 μέσω του ουκρανικού και βαλτικού μετώπου. Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατιωτική ενίσχυση της Τουρκίας δεν είναι «δώρο», αλλά θεμέλιο της δικής της προετοιμασίας. Η Άγκυρα μετατρέπεται έτσι σε κρίσιμη ζώνη ανάσχεσης για την Ευρώπη.

Ο Ραφαέλ Γκάιγκερ από τη Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ, το διατύπωσε με πιο ψυχρή διπλωματική λεκτική: ο Ερντογάν είναι «κάποιος που τον χρειαζόμαστε», διότι διαθέτει στρατό, θωρακισμένη αμυντική βιομηχανία και πολυκεντρικές σχέσεις με Ρωσία και Μέση Ανατολή. Το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να αγνοήσει αυτά τα δεδομένα.

Το ερώτημα, όμως, που αρχίζει να διατυπώνεται στην τουρκική δημόσια σφαίρα είναι άλλο:

Αν είσαι απαραίτητος, είσαι και σεβαστός ή απλώς χρήσιμος;

Κι όταν πάψεις να είσαι χρήσιμος, τί μένει;

Η Τουρκία, σήμερα, βρίσκεται στη λεπτή περιοχή των μεγάλων ισορροπιών. Από τη μια, το αφήγημα της ισχύος και της παγκόσμιας παρουσίας. Από την άλλη, η πιθανότητα να έχει αναλάβει τον ρόλο εκείνου που «κάνει τη δουλειά», όπου οι ισχυροί δεν θέλουν να εκτεθούν άμεσα.

Ο στρατιώτης και ο εταίρος μοιάζουν ίσως εξωτερικά ίδιοι. Αλλά η απόσταση ανάμεσά τους είναι ανάμεσα στη συμμετοχή και στη χρησιμοποίηση.

Διαβάστε ακόμη

Αυτά είναι τα πρόσωπα που αναζήτησαν περισσότερο οι Έλληνες στη Google - «Πρωτιά» για την Klavdia

Είναι επίσημο: Η Netflix εξαγοράζει την Warner Bros για αστρονομικό ποσό

Παράνομες συνταγογραφήσεις με κέρδη πάνω από 100.000 ευρώ: Τρεις συλλήψεις - Η ανακοίνωση του ΕΟΠΥΥ

Έφηβος εξομολογείται πώς κατέληξε σε ηλικία 13 ετών να κάνει 11 γραμμαρία κεταμίνης την ημέρα