H «drone power» της Τουρκίας και πόσο απειλητική γίνεται για την Ελλάδα
Ήταν προ 15ετίας, το μακρινό 2005, όταν ένας τότε 26χρονος διδακτορικός φοιτητής του Tεχνολογικού Iνστιτούτου της Μασαχουσέτης (MIT) ονόματι Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ παρουσίασε ενώπιον Τούρκων αξιωματούχων το «αυτοσχέδιο» drone πάνω στο οποίο εργαζόταν. Δεκαπέντε χρόνια μετά, o Μπαϊρακτάρ είναι πια μέλος της προεδρικής οικογένειας της Τουρκίας, καθώς έχει παντρευτεί τη μικρότερη σε ηλικία κόρη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τη σήμερα 34χρονη, Σουμεγιέ. Όσο για εκείνο το drone που είχε προσπαθήσει να «πουλήσει» στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, αυτό έχει πλέον εξελιχθεί σε ένα εγχώριας παραγωγής (όχι «made in Turkey» αλλά «made in Türkiye» όπως υπαγορεύει πια ο Ερντογάν) state-of-the-art «σύμβολο» για την τουρκική αμυντική βιομηχανία. Σε ένα προϊόν εξαγώγιμο αλλά και… μάχιμο, με φονική δράση και συνολικά πάνω από 100.000 ώρες πτήσεως μεταξύ άλλων και στα πεδία των μαχών της Συρίας, της Λιβύης και του Ιράκ.
Τουρκικά drones ή πιο σωστά UAVs (Unmanned Aerial Vehicles/μη-επανδρωμένα αεροσκάφη) τύπου Bayraktar TB2, οπλισμένα με τουρκικής κατασκευής πυραύλους (της εταιρείας Roketsan), πετούν σήμερα από το Αιγαίο και τη Λιβύη έως την Κύπρο και το Ιράκ, λειτουργώντας ως το μακρύ (ευέλικτο, μη-επανδρωμένο και σχετικά φτηνό) χέρι των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Τέτοιου τύπου drone εξάγονται πλέον και σε άλλες χώρες όπως είναι το Κατάρ (που έχει αγοράσει έξι τουρκικά TB2 και δέκα Bayraktar Mini), η Ουκρανία (που έχει συμφωνήσει να αγοράσει 12 TB2) αλλά και η εμφυλιοπολεμική Λιβύη, ενώ παράλληλα αναζητούν και νέους αγοραστές (σε Πακιστάν, Ινδονησία, Τυνησία κ.ά.).
Τουρκικά drones παραβιάζουν το ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο πετώντας πάνω από ελληνικά νησιά (και αναχαιτίζονται από ελληνικά F-16). Συνοδεύουν τα τουρκικά «πειρατικά» πλοία Fatih, Yavuz, Barbaros και Oruc Reis στις παράνομες αποστολές τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Πετούν πάνω από τα κατεχόμενα και «παρενοχλούν» αεροσκάφη στην Κύπρο. «Πολεμούν» στο πλευρό της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) του τουρκόφιλου Φαγέζ αλ Σάρατζ στη Λιβύη ενάντια στον στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ. Και πλήττουν κουρδικούς στόχους σε νοτιοανατολική Τουρκία, Συρία και Ιράκ.
Σύμφωνα με όσα γράφει ο Ουμάρ Φαρούκ στον ιστοχώρο TheIntercept, τουρκικά Bayraktar TB2, ελεγχόμενα από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (αλλά και από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες όπως και από τη χωροφυλακή), επιχειρούν τα τελευταία χρόνια εξαπολύοντας πυραύλους (επίσης τουρκικούς) κατά κουρδικών στόχων στη νοτιοανατολική Τουρκία, στη βόρεια Συρία (Αφρίν κ.ά.) και στο βόρειο Ιράκ (Σιντζάρ κ.ά.). Μόνο το διάστημα από τον Ιανουάριο έως και τον Απρίλιο του 2018, στο πλαίσιο δηλαδή της κατά σειρά δεύτερης τουρκικής στρατιωτικής εισβολής στη Συρία με την κωδική ονομασία «Κλάδος Ελαίας», περίπου 450 άνθρωποι λέγεται πως έχασαν τη ζωή τους από τα πυρά των τουρκικών drones στη Συρία. Οι εν λόγω επιχειρήσεις απέκτησαν μάλιστα τέτοια δημοφιλία εντός των τουρκικών συνόρων που έγιναν και… video game για smartphone, με τον χρήστη να πιλοτάρει ένα οπλισμένο τουρκικό drone στην περιοχή του Αφρίν (βορειοδυτική Συρία)…
Η Τουρκία ως... drone power
«Η Τουρκία κινείται με μεγάλη ταχύτητα τα τελευταία πέντε χρόνια και εξελίσσεται σε αεροπορική δύναμη στον χώρο των drone (σ.σ. “drone power” στο πρωτότυπο)», γράφει ο γνωστός πολιτικός αναλυτής Δρ. Αλί Μπακίρ στον ιστοχώρο InsideArabia. «Οι Τούρκοι κατασκευαστές drones έχουν σημειώσει μεγάλες τεχνικές επιτυχίες-ορόσημα τα τελευταία χρόνια», συμφωνεί ο ειδικός σε θέματα μη-επανδρωμένων αεροσκαφών Νταν Γκέτινγκερ του αμερικανικού Κολεγίου Μπαρντ (Bard College), συντάκτης της έκδοσης The Drone Databook που φιλοδοξεί να λειτουργήσει και σαν συγκεντρωτική βάση δεδομένων για τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο των drones διεθνώς.
Για να δικαιολογήσει, μάλιστα, τη θέση του, ο Ντ. Γκέτινγκερ επικαλείται στοιχεία όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι το τουρκικό drone Anka πραγματοποίησε τον Αύγουστο του 2018 την πρώτη στα χρονικά ελεγχόμενη από δορυφόρο αεροπορική επιδρομή, ότι τον Δεκέμβριο του 2018 το Anka ολοκλήρωσε πτήση πετώντας με μηχανή εγχώριας κατασκευής, ότι το 2019 τόσο το Bayraktar TB2 όσο και το Anka κατέρριψαν τα δικά τους προηγούμενα ρεκόρ πετώντας έκαστο για περισσότερες από 24 ώρες κ.ά. «Δύο μεγάλοι κατασκευαστές drone, οι εταιρείες Baykar Makina (σ.σ. του Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, γαμπρού του Ερντογάν) και Turkish Aerospace Industries (σ.σ. κρατική), έχουν αμφότερες παρουσιάσει νέα μη-επανδρωμένα μοντέλα αεροσκαφών, το Akinci και το Aksungur αντίστοιχα», υπογραμμίζει ο συντάκτης της έκδοσης «The Drone Databook» και συνεχίζει: «Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη πρόοδο του προγράμματος drone της Τουρκίας, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έριξε πρόσφατα 105,5 εκατομμύρια δολάρια ως χρηματοδότηση για τη στήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης του Bayraktar TB2.»
Η Τουρκία, και πιο συγκεκριμένα η εταιρεία Asisguard με έδρα την Άγκυρα, εμφανίζεται όμως παράλληλα το τελευταίο διάστημα να έχει αναπτύξει και το «πρώτο στον κόσμο» drone με ενσωματωμένο οπλοπολυβόλο, όπως σημειώνει σε πρόσφατο δημοσίευμά του το περιοδικό NewScientist. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές του, το επίμαχο drone με την ονομασία Songar μπορεί να πλήξει μικρούς στόχους από απόσταση έως και 200 μέτρων, με την προοπτική μάλιστα η εν λόγω απόσταση να αυξηθεί στα 400 μέτρα στο μέλλον.
Η Τουρκία έχει όμως παράλληλα βαλθεί να γίνει και η πρώτη χώρα στον κόσμο που θα χρησιμοποιεί drones ικανά να εντοπίζουν, να παρακολουθούν και να εξοντώνουν ανθρώπους «χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση», όπως σημειώνει σε άλλο, επίσης πρόσφατο, δημοσίευμά του το NewScientist με θέμα τα drones με την επωνυμία Kargu της τουρκικής εταιρείας STM.
Το δίκτυο των βάσεων στα τουρκικά παράλια
Για τον βρετανικό Guardian από την άλλη, η Τουρκία έχει πια ήδη εξελιχθεί «στον δεύτερο μεγαλύτερο χρήστη οπλισμένων drones στον κόσμο» έπειτα από τις ΗΠΑ. Η «μετεξέλιξη» μάλιστα αυτή της Τουρκίας έχει συνοδευτεί και από ένα αναδιαμορφωμένο δίκτυο «φυλακίων» κοντά στα σύνορα με τη Συρία (Χακάρι κ.ά.), κοντά στις τουρκικές ακτές της Μεσογείου (Ιντσιρλίκ, Γκαζιαντέπ) και στο Αιγαίο (Δαρδανέλια, Νταλαμάν), ένα δίκτυο «φυλακίων» αποστολή των οποίων είναι πλέον να εξυπηρετούν τον αριθμητικά αυξανόμενο στόλο των μη-επανδρωμένων αεροσκαφών της γείτονος. Σύμφωνα με τον Νταν Γκέτινγκερ του Bard College, η Τουρκία φαίνεται να έχει κατασκευάσει ειδικές εγκαταστάσεις για drones σε τουλάχιστον επτά αεροδρόμια μετά το 2018 και να διατηρεί πλέον συνολικά τουλάχιστον εννέα βάσεις για drones (drone bases) εντός των τουρκικών συνόρων, πράγμα σημαντικό εάν αναλογιστεί κανείς ότι τα Bayraktar TB2 και τα Anka έχουν εμβέλεια περίπου 160 χιλιομέτρων.
Όσο για το μέγεθος του στόλου των τουρκικών drones, η γειτονική μας χώρα εμφανίζεται να διαθέτει σήμερα περίπου 94 Bayraktar TB2 και άλλα περίπου 30 Anka, σύμφωνα με τους ειδικούς πίσω από το «Τhe Drone Databook». Η κατασκευάστρια των TB2 Baykar Makina πάντως από την πλευρά της σημειώνει στην ιστοσελίδα της ότι τα οπλισμένα Bayraktar TB2 που έχουν σήμερα (Φεβρουάριος του 2020) στη διάθεσή τους οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις είναι συνολικά 86.
Η Τουρκία εμφανίζεται να έχει σήμερα στη διάθεσή της έξι διαφορετικούς τύπους τουρκικών μη-επανδρωμένων αεροχημάτων (UAV), άλλα από τα οποία προορίζονται για αποστολές αναγνώρισης, επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών, και άλλα για αποστολές… εξόντωσης του εχθρού: τα Serçe-1 της εταιρείας Aselsan, τα Kargu της εταιρείας STM, τα Bayraktar Mini και Bayraktar TB2 της εταιρείας Baykar Makina, τα Anka της Turkish Aerospace Industries και τα Karayel SU της Vestel Defence. Συνολικά, μιλάμε για έναν στόλο περίπου… 1.000 αεροχημάτων, τα περίπου 800 ωστόσο από τα οποία είναι αεροσκάφη μικρά σε μέγεθος.
Κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία
Πως όμως έφτασε η Τουρκία στο σημείο να θεωρείται πια… drone power; Πως έφτασε στο σημείο να έχει πλέον εισέλθει στη «δεύτερη εποχή των drone» (“second drone age”) ως «ένας από τους περισσότερο δραστήριους χρήστες φονικών drone διεθνώς» (όπως σημειώνεται στον ιστοχώρο TheIntercept); Ποιώντας την ανάγκη φιλοτιμία, θα έλεγε κανείς ανατρέχοντας στις εξελίξεις των τελευταίων περίπου… 25 ετών. Διότι ήταν πίσω στα μέσα της δεκαετίας του 1990 όταν η Τουρκία αγόρασε τα πρώτα της drones από τις ΗΠΑ. Επρόκειτο για έξι GNAT 750 της αμερικανικής General Atomics που το μόνο που μπορούσαν να κάνουν τότε ήταν να βιντεοσκοπούν τα σημεία πάνω από τα οποία πετούσαν στις πλειοψηφικά κουρδικές περιοχές στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας.
Λίγα χρόνια αργότερα, η Τουρκία θα προχωρούσε και στην αγορά δέκα μη-επανδρωμένων αεροχημάτων τύπου Heron από το Ισραήλ, με την εν λόγω αγοραπωλησία ωστόσο να πραγματοποιείται υπό καθεστώς αμοιβαίας… καχυποψίας, εν μέσω καθυστερήσεων από την πλευρά των Ισραηλινών και έντονων παραπόνων από την πλευρά της Άγκυρας. Ήταν η περίοδος πριν το 2010, προτού δηλαδή οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών διαρραγούν πλήρως λόγω της πολύνεκρης επιδρομής των Ισραηλινών στο τουρκικό πλοίο Mavi Marmara που είχε βάλει πλώρη για να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας.
Απτόητοι, οι Τούρκοι θα προσπαθούσαν στην πορεία να αγοράσουν αμερικανικά UAV τύπου Predator και Reaper (όλα προϊόντα της General Atomics). Το αμερικανικό Κογκρέσο, ωστόσο, από την πλευρά του θα έθετε εμπόδια, λαμβάνοντας υπόψη και την τότε κρίση στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ που είχε επιδεινωθεί δραματικά.
Πρωτεργάτης ο 41χρονος γαμπρός του Ερντογάν
Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα «ανάγκης» λοιπόν, οι Τούρκοι «φιλοτιμήθηκαν» να αρχίσουν να αναπτύσσουν τα δικά τους drones, με την παραίνεση και της επιχειρηματικής οικογένειας των ευσεβών μουσουλμάνων Μπαϊρακτάρ (του πατρός Οζντεμίρ και του υιού Σελτζούκ) που λειτουργούσαν άλλωστε ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 τη δική τους βιομηχανία με την επωνυμία Baykar Makina, κατασκευάζοντας εξαρτήματα για αυτοκίνητα. Αλλά και ανεξάρτητα από τους Μπαϊρακτάρ, η κρατική Turkish Aerospace Industries είχε ξεκινήσει να δουλεύει πάνω στο δικό της drone (το σημερινό Anka) ήδη από το 2004. Οι πρώτες αεροπορικές επιδρομές των αμερικανικών drone στο Αφγανιστάν το 2001 προφανώς δεν είχαν περάσει απαρατήρητες πίσω στην Άγκυρα.
Έως και το 2015 λοιπόν, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα είχαν ήδη προσθέσει τρία διαφορετικού τύπου εγχώριας κατασκευής drones στην υπηρεσία τους: το Anka, το Bayraktar Mini και το Bayraktar TB2. Ο βρετανικός Guardian σημειώνει σε σχετικά πρόσφατο δημοσίευμά του πως ήταν μια βρετανική εταιρεία, η EDO MBM Technology με έδρα έξω από το Μπράιτον, που είχε συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη του μη-επανδρωμένου Bayraktar TB2, πράγμα το οποίο διαψεύδεται ωστόσο από τον ίδιο τον Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ.
Όπως και να έχει, με ή χωρίς έξωθεν βοήθεια, η Τουρκία βρίσκεται πλέον σαρώνει το Αιγαίο και τη Μεσόγειο με drones ικανά να κατασκοπεύουν, να πλήττουν στόχους, να αποπροσανατολίζουν και να παραβιάζουν τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο… λειτουργώντας ως μακρύ χέρι του τουρκικού επεκτατισμού αλλά και ως υπόμνηση των μαξιμαλιστικών τουρκικών διεκδικήσεων.
Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, με την υπογραφή του www.ethnos.gr
