Η Μόνα Λίζα έμεινε μόνη: Σε απεργία οι εργαζόμενοι του Λούβρου καθώς υπερτουρισμός, υποστελέχωση και φθορές απειλούν το εμβληματικό μουσείο

Το προσωπικό του πιο επισκέψιμου μουσείου στον κόσμο προχώρησε σε ξαφνικές κινητοποιήσεις, εν μέσω δυσαρέσκειας για τις συνθήκες εργασίας αλλά και αγωνίας για το μέλλον του ιδρύματος

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 8 λεπτά ┋

Παγκόσμιο σύμβολο τέχνης και πολιτισμού, ομορφιάς και αντοχής, το πιο επισκέψιμο μουσείο του κόσμου, το Λούβρο, που έχει αντέξει πολέμους, τρομοκρατικές επιθέσεις αλλά και μία πανδημία, έκλεισε τις πόρτες του.

Τη Δευτέρα (16/06) το μουσείο του Λούβρου διέκοψε τη λειτουργία του γιατί οι εργαζόμενοι προκήρυξαν απεργία. Οι ίδιοι διαμαρτύρονται για την κατάρρευση, όπως λένε, του ιδρύματος, την οποία, μάλιστα, αποδίδουν στον υπερτουρισμό. Το θέαμα στο κέντρο του Παρισιού ήταν σχεδόν απίστευτο: το κτίριο που «στεγάζει» εμβληματικά έργα ζωγράφων όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι αλλά και αριστουργήματα χιλιετιών πολιτισμού παρέμεινε εκτός λειτουργίας με απόφαση των ίδιων ανθρώπων που είναι υπεύθυνοι για την απρόσκοπτη λειτουργία του.

Weekend - Λούβρο

«Ακόμα και η Μόνα Λίζα χρειάζεται μία μέρα ρεπό»

Έξω από το μουσείο, χιλιάδες επισκέπτες έδειχναν σε σύγχυση, κρατώντας τα εισιτήριά τους στο χέρι και περιμένοντας, σε ουρές που δεν κινούνταν, κάτω από τη διάσημη, γυάλινη πυραμίδα του Ι.Μ. Πέι. «Εδώ έξω ακούμε το "παράπονο της Μόνα Λίζα". Χιλιάδες άνθρωποι περιμένουμε, χωρίς καμία ενημέρωση ή εξήγηση. Μάλλον ακόμα κι η Μόνα Λίζα χρειάζεται μία μέρα ρεπό», δήλωσε στο Associated Press ο 62χρονος Κέβιν Γουόρντ από το Μιλγουόκι.

Το εμβληματικό μουσείο αποτελεί πλέον σύμβολο της έκτασης του τουρισμού στη γαλλική πρωτεύουσα, που έχει φτάσει στα όριά του. Καθώς άλλοι δημοφιλείς ευρωπαϊκοί προορισμοί, από τη Βενετία ως την Ακρόπολη, προσπαθούν να βάλουν όρια στην προσέλευση των τουριστών τους καλοκαιρινούς μήνες, ένα από τα διασημότερα μουσεία του κόσμου, με εκατομμύρια επισκέπτες, φτάνει το δικό του σημείο καμπής.

Μόλις μία μέρα νωρίτερα, την Κυριακή (15/06), κινητοποιήσεις κατά του ανεξέλεγκτου τουρισμού σάρωσαν τη νότια Ευρώπη. Χιλιάδες κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους της Μαγιόρκα, της Βενετίας, της Λισαβόνας και άλλων πόλεων, καταγγέλλοντας το οικονομικό μοντέλο που εκτοπίζει τους ντόπιους και αλλοιώνει των καθημερινή ζωή και την ταυτότητα των τόπων τους. Στη Βαρκελώνη, ακτιβιστές έβρεξαν με νεροπίστολα τουρίστες, σε μία προσπάθεια να «οπτικοποιήσουν» τη διάθεσή τους απέναντι στον ανεξέλεγκτο τουρισμό.

Πίσω στο Λούβρο, η απεργία ξέσπασε αυθόρμητα, κατά τη διάρκεια μιας σύσκεψης του προσωπικού όταν οι φύλακες, οι εκδότες εισιτηρίων και οι υπεύθυνοι ασφαλείας αρνήθηκαν να αναλάβουν υπηρεσία, διαμαρτυρόμενοι, για τον -σύμφωνα με τα συνδικάτα τους - μη διαχειρίσιμο όγκο επισκεπτών, τη χρόνια υποστελέχωση και τις «αφόρητες» συνθήκες εργασίας. Μέχρι σήμερα, το Λούβρο είχε κλείσει τις πόρτες του μόνο σε καιρό πολέμου, κατά τη διάρκεια της πανδημίας και σε ελάχιστες απεργίες — συμπεριλαμβανομένων ξαφνικών αποχωρήσεων λόγω συνωστισμού το 2019 και φόβων ασφαλείας το 2013. Σπάνια, όμως, η διακοπή της λειτουργίας του έχει συμβεί τόσο ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση και μπροστά στα μάτια των επισκεπτών.

«Δεν μπορούμε να περιμένουμε έξι χρόνια»

Η αναστάτωση στο παρισινό μουσείο ήλθε λίγους μόλις μήνες μετά την παρουσίαση από τον πρόεδρο Μακρόν, του δεκαετούς σχεδίου διάσωσης του Λούβρου, από τα προβλήματα που, πλέον, είναι αμέτρητα – από διαρροές νερού και επικίνδυνες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις, μέχρι τις πολυκαιρισμένες υποδομές και την πέραν των ορίων αντοχής επισκεψιμότητα. Για τους εργαζόμενους, όμως, οι εξαγγελίες Μακρόν μοιάζουν πολύ μακρινές υποσχέσεις. «Δεν μπορούμε να περιμένουμε έξι χρόνια για βοήθεια», δήλωσε η υπεύθυνη εξυπηρέτησης επισκεπτών του μουσείου, Σάρα Σεφιάν. «Οι ομάδες μας βρίσκονται υπό πίεση τώρα. Δεν αφορά μόνο την τέχνη — αφορά τους ανθρώπους που την προστατεύουν», πρόσθεσε. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των επισκεπτών βρίσκεται η Μόνα Λίζα- καθημερινά, μπροστά στο πορτραίτο του 16ου αιώνα συνωστίζονται πλήθη που περιμένουν σαν να πρόκειται να συναντηθούν με τις μεγαλύτερες, εν ζωή διασημότητες της εποχής μας.

«Βλέπεις κινητά και αγκώνες»

Στη μεγαλύτερη αίθουσα του μουσείου, τη Salle des Etats, στριμώχνονται κάθε μέρα περίπου 20.000 άνθρωποι, μόνο και μόνο για να τραβήξουν μια selfie μπροστά στην αινιγματική, πασίγνωστη γυναίκα που απαθανάτισε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Το σημείο είναι ιδιαίτερα θορυβώδες, τα σπρωξίματα δίνουν και παίρνουν ενώ ο συνωστισμός είναι τέτοιος που πολλοί δεν κοιτούν καν τα αριστουργήματα που εκτίθενται γύρω από το εμβληματικό πορτραίτο - έργα του Τισιανού και του Βερονέζε που περνούν απαρατήρητα. «Δε βλέπεις τον πίνακα. Βλέπεις κινητά και αγκώνες. Σκας από τη ζέστη. Και μετά, σε σπρώχνουν έξω», είπε η 28χρονη Τζι - Χιουν Παρκ, που ταξίδεψε στο Παρίσι από τη Σεούλ.

Μόνα Λίζα

Το σχέδιο Μαρκόν, ονόματι «Νέα Αναγέννηση του Λούβρου», υπόσχεται λύσεις σε όλα αυτά τα ζητήματα. Η Μόνα Λίζα θα αποκτήσει τη δική της αίθουσα, η οποία θα είναι προσβάσιμη μόνο με χρονοπρογραμματισμένο εισιτήριο. Έως το 2031 θα είναι έτοιμη μία νέα είσοδος στο μουσείο από την πλευρά του Σηκουάνα, ώστε να αποσυμφορηθεί η υπερφορτωμένη πυραμίδα. Όπως είπε ο γάλλος πρόεδρος κατά την παρουσίαση του σχεδίου, τον περασμένο Ιανουάριο, «οι συνθήκες προβολής, ερμηνείας και παρουσίασης θα ανταποκρίνονται επιτέλους στην αξία της Μόνα Λίζα».

Οι εξαγγελίες Μακρόν, όμως, δεν πείθουν τους εργαζόμενους του Λούβρου, οι οποίοι κατηγορούν τον πρόεδρο για υποκρισία, σημειώνοντας ότι, από τον προϋπολογισμό 700 – 800 εκατομμυρίων ευρώ για την ανακαίνιση του ιδρύματος αποκρύπτονται βαθύτερα λειτουργικά προβλήματα. Παρά τις επενδύσεις σε νέες εισόδους και εκθεσιακούς χώρους, οι ετήσιες κρατικές επιχορηγήσεις έχουν μειωθεί κατά πάνω από 20% την τελευταία δεκαετία — ενώ οι επισκέπτες αυξάνονται συνεχώς.

«Μας ενοχλεί πολύ που, ενώ ο πρόεδρος κάνει τις ομιλίες του στο μουσείο μας, αν ξύσετε την επιφάνεια θα δείτε ότι η οικονομική στήριξη από το κράτος κάθε χρόνο μειώνεται», σημειώνει η Σεφιάν. Παρότι πολλοί απεργοί παρέμειναν εκτός καθηκόντων όλη την εβδομάδα, κάποιοι συζήτησαν το ενδεχόμενο να επιστρέψουν προσωρινά στα πόστα τους, προκειμένου να λειτουργήσει μία περιορισμένη «διαδρομή αριστουργημάτων», με πρόσβαση σε επιλεγμένα έργα όπως η Μόνα Λίζα και η Αφροδίτη της Μήλου, για λίγες ώρες.

Μαζική έκφραση αγανάκτησης

Το 2024, το Λούβρο υποδέχτηκε 8,7 εκατομμύρια επισκέπτες- δηλαδή, πάνω από τους διπλάσιους από αυτούς που αντέχουν οι υποδομές του. Παρότι υπάρχει ημερήσιο όριο 30.000 επισκεπτών, τα μέλη του προσωπικού του μουσείου καταγγέλλουν ότι, καθημερινά, η εργασία τους μετατρέπεται σε αγώνα αντοχής, με ελάχιστα σημεία ξεκούρασης, λίγες τουαλέτες και την ακραία, καλοκαιρινή ζέστη να εντείνεται από το φαινόμενο θερμοκηπίου της πυραμίδας.

Σε ένα εσωτερικό υπόμνημα που διέρρευσε το προηγούμενο διάστημα, η πρόεδρος του Λούβρου, Λοράνς ντε Καρ, προειδοποιούσε ότι τμήματα του κτηρίου «δεν είναι πλέον στεγανά», οι θερμικές διακυμάνσεις απειλούν ανεκτίμητα έργα τέχνης, και ότι ακόμα και οι βασικές ανάγκες των επισκεπτών — φαγητό, τουαλέτες, σήμανση — είναι κατώτερες των διεθνών προτύπων. Περιέγραψε την εμπειρία απλά ως «σωματικό μαρτύριο». «Αυτό που ξεκίνησε ως προγραμματισμένη ενημέρωση του προσωπικού μετατράπηκε σε μαζική έκφραση αγανάκτησης», δήλωσε η Σεφιάν.

Weekend - Λούβρο

Το πλήρες σχέδιο ανακαίνισης του Λούβρου αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από έσοδα εισιτηρίων, ιδιωτικές δωρεές, κρατικά κονδύλια και τέλη από την παράρτηση του μουσείου στο Άμπου Ντάμπι. Οι τιμές εισιτηρίων για τουρίστες εκτός Ε.Ε. αναμένεται να αυξηθούν αργότερα μέσα στη χρονιά. Για τους εργαζόμενους του μουσείου, όμως, οι ανάγκες πρέπει να ικανοποιηθούν πολύ πιο άμεσα από τον δεκαετή ορίζοντα του σχεδίου Μακρόν.

Σε αντίθεση με άλλους μεγάλους πολιτιστικούς χώρους, όπως η Παναγία των Παρισίων ή το Κέντρο Πομπιντού, που ανακαινίζονται με κρατικά κονδύλια, το Λούβρο παραμένει σε μία κατάσταση αβεβαιότητας – δεν είναι, ούτε επαρκώς χρηματοδοτούμενο, ούτε επαρκώς λειτουργικό. Ο Εμανουέλ Μακρόν που έχει πολλάκις απευθυνθεί στους ψηφοφόρους του από τον περίβολο του εμβληματικού μουσείου, έχει υποσχεθεί ένα ασφαλέστερο, πιο σύγχρονο Λούβρο ως το τέλος της δεκαετίας. Μέχρι τότε, ο μεγαλύτερος πολιτιστικός θησαυρός της Γαλλίας, αλλά και τα εκατομμύρια των επισκεπτών που σπεύδουν να τον δουν, παραμένουν «παγιδευμένοι» ανάμεσα στις ρωγμές.

Διαβάστε ακόμη