Σεισμός στην Ελασσόνα: Τι ισχύει για τα ενεργά ρήγματα στην περιοχή

Την οροφή της σεισμικής δυναμικότητάς του έπιασε το ρήγμα του Τυρνάβου, το οποίο έδωσε σήμερα Τετάρτη 3 Μαρτίου το σεισμό μεγέθους 6,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στην Ελασσόνα. Παρά την αρχική έκπληξη πολλών, πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά και καλύτερα μελετημένα ρήγματα του ελληνικού χώρου καθώς μελετάται εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια από την ερευνητική ομάδα Γεωλογίας των Σεισμών του ΑΠΘ σε συνεργασία με τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Φεράρα R. Caputo, όπως εξηγεί στο ethnos.gr ο αναπληρωτής καθηγητής του ΑΠΘ, Αλέξανδρος Χατζηπέτρος.

«Το ρήγμα έχει διεύθυνση Δυτική - Βορειοδυτική και μήκος 10-12 χλμ με μικρές επιφανειακές διαρρήξεις 20 – 40 εκατοστών και χαρακτηρίζεται από σεισμικότητα χαμηλού έως μετρίου μεγέθους. Το μέγεθος αυτής τάξης μεγέθους 6,2 με 6,3 θεωρείται ως η οροφή της σεισμικής δυναμικότητας του, ενώ το μικρό βάθος της εστίας των 8 - 10 χλμ και ο γεωλογικός χαρακτήρας του ρήγματος προοιωνίζουν πλούσια και μακροχρόνια μετασεισμική ακολουθία, η οποία ήδη εξελίσσεται με μετασεισμούς μέχρι 5,1», επισημαίνει ο κ. Χατζηπέτρος στην κοινή ανακοίνωση που εξέδωσε με τον ομότιμο καθηγητή του ΑΠΘ, Σπύρο Παυλίδη της Ερευνητικής Ομάδας Γεωλογίας των Σεισμών.

Διαβάστε επίσης: Νέος σεισμός στην Ελασσόνα

Βάσει των πολυετών έρευνών της γεωλογικής ιστορίας του ρήγματος, τεκμηριώνεται μια δραστηριότητα αργή, η οποία χαρακτηρίζεται από κατακόρυφες επιφανειακές σεισμικές μετατοπίσεις 20 - 40 cm και πιθανό διάστημα επανάληψης 2.000 έως 2.500 ετών: «Όμως ο χρόνος αυτός έχει παρέλθει από τον τελευταίο γεωλογικά προσδιορισμένο σεισμό, που υποδηλώνει την εμφάνιση πιθανού σεισμικού κενού». Το γεγονός αυτό είχε εγκαίρως επισημανθεί, ήδη από το 2004 από την ερευνητική ομάδα με στόχο να δοθεί η απαραίτητη προσοχή δεδομένου ότι η θέση του ρήγματος βρίσκεται σε μια πολύ πυκνοκατοικημένη περιοχή και η εγγύτητα με την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, τη Λάρισα, αυξάνει τον σεισμικό κίνδυνο της περιοχής».

Στην περιοχή υπάρχει το προηγούμενο του σεισμού του 1781 με μέγεθος 6,2 Ρίχτερ, αν και δεν είναι απολύτως βέβαιο ότι προήλθε από το ίδιο ρήγμα, όπως σημειώνει ο κ. Χατζηπέτρος. Σε κάθε περίπτωση το γεγονός ότι ο σημερινός σεισμός οφείλεται στην ενεργοποίηση του ρήγματος του Τυρνάβου και όχι του επίσης ενεργού της Γυρτώνης απέτρεψε καταστροφές πολλαπλάσιου μεγέθους δεδομένου ότι το δεύτερο βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην πόλη της Λάρισας.

Στην κατεύθυνση αυτή της περαιτέρω διερεύνησης του συγκεκριμένου ρήγματος αλλά και των αρκετών άλλων ρηγμάτων που καθορίζουν τη σεισμικότητας της Θεσσαλίας είχε ιδρυθεί το Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Κέντρο Γεωλογίας των Σεισμών, το οποίο αποτελεί πρότυπο έρευνας και κυρίως διδασκαλίας όπως το σχεδίασε ο κ. Riccardo Caputo.

«Η τριμερής αυτή συνεργασία του δήμου Τυρνάβου με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο της Ferrara της Ιταλίας αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ενεργού ερευνητικού και εκπαιδευτικού κέντρου γεωλογίας και σεισμολογίας», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.

Στόχος ήταν το Κέντρο αυτό να καλύψει την έλλειψη εκπαιδευτικών, ερευνητικών, και μουσειακών υποδομών τόσο στην Ελλάδα όσο στην Ιταλία και στη Μεσόγειο γενικότερα με τη δημιουργία και λειτουργία ενός μοναδικού, στον ευρωπαϊκό χώρο ανοιχτού μουσειακού πάρκου για τη γεωλογία των σεισμών. Το σύνολο του εξοπλισμού του Κέντρου είναι προσαρμοσμένο ώστε να χρησιμοποιείται και εξ αποστάσεως, μέσω του διαδικτύου για γεωλογική, παλαιοσεισμολογική, σεισμολογική, γεωδαιτική και εκπαιδευτική δραστηριότητα. Θα αποτελούσε μάλιστα το πρώτο αντίστοιχο μουσείο στην Ευρώπη.

Ωστόσο παρά τις 20ετείς προσπάθειες το Κέντρο αυτό παραμένει ένα ημιτελές έργο και δεν ολοκληρώνεται, ενώ εξαιτίας της εγκατάλειψης των τελευταίων ετών, έχουν κλαπεί έως και τα κουφώματα που είχαν τοποθετηθεί.

Το ενδιαφέρον της περιοχής, είχε τονίσει σε σχετική ημερίδα και ο κ. Καπούτο το 2017 επισημαίνοντας ειδικά για το ρήγμα του Τυρνάβου ότι πρόκειται για ένα ρήγμα που δίνει σημαντικές πληροφορίες για τον τρόπο συμπεριφοράς των σεισμών από την παλαιολιθική εποχή μέχρι σήμερα. Οπως είχε επισημανθεί το ρήγμα Τυρνάβου έδωσε 20 σεισμούς τα τελευταία 20.000 χρόνια. Δηλαδή μέσος όρος των μέσων όρων, ένα σεισμός κάθε χίλια χρόνια ή 800.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα περισσότερα σεισμικά ρήγματα που βρίσκονται στη βόρεια πεδιάδα της Λάρισας αρχίζουν να δημιουργούνται πριν από 150.000 χρόνια. Τα ρήγματα, Γυρτώνης, Ροδιάς, Τυρνάβου, Δελερίων, σε περίπτωση σεισμού, θα δώσουν ενέργεια και στη Λάρισα. Αν λοιπόν δώσουν σεισμό στα χίλια χρόνια, διαιρώντας διά του τέσσερα, έχουμε έναν σεισμό στα 250 χρόνια. Μια πόλη σαν τη Λάρισα, κάθε όχι και πολλά χρόνια, πρέπει να συνηθίσει στην ιδέα του σεισμού. Ένα σεισμό γύρω- γύρω...», είχε πει χαρακτηριστικά.

Διαβάστε επίσης: Σεισμός στην Ελασσόνα - Καθηγητής ΑΠΘ: Μέχρι 6,3 Ρίχτερ δίνει το ρήγμα Τυρνάβου