Προειδοποίηση πολεοδόμων: Να μη μετατραπούν οι δημοτικοί δρόμοι σε εργαλείο δόμησης

Σε αυστηρή προειδοποίηση για τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρει η διαδικασία χαρακτηρισμού δημοτικών οδών και οι πρόσφατες ρυθμίσεις για την οριοθέτηση μικρών οικισμών προχώρησε ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ). Αφορμή στάθηκε η έναρξη της πρώτης φάσης των αυτοτελών μελετών για την αναγνώριση δημοτικών δρόμων, στο πλαίσιο του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου με αντικείμενο την καταγραφή του οδικού δικτύου εκτός σχεδίου πόλης.

Ο ΣΕΠΟΧ επισημαίνει πως ο χαρακτηρισμός των δρόμων οφείλει να εντάσσεται σε ένα συνολικό και συνεκτικό πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό και όχι να χρησιμοποιείται ως εργαλείο εξασφάλισης οικοδομησιμότητας. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωσή του: «Οι δρόμοι προορίζονται για διασύνδεση, όχι για δόμηση», ασκώντας κριτική σε μια παγιωμένη αντίληψη ότι η ύπαρξη δρόμου προσδίδει δικαίωμα δόμησης σε παρόδια αγροτεμάχια.

Ο Σύλλογος μάλιστα προειδοποιεί και για τη δημιουργία ενός «εργαλείου» αύξησης της τιμής των παρόδιων ακινήτων. Στην ανακοίνωσή του επισημαίνει ότι η αναγνώριση των διαφορετικών κατηγοριών δρόμων που επιχειρείται μοιάζει να έχει κύρια στόχευση να αποδοθούν περαιτέρω δικαιώματα δόμησης σε εκτός σχεδίου αγροτεμάχια-χωράφια προκειμένου αυτά να γίνουν οικόπεδα, αποκτώντας «πρόσωπο» σε δρόμο. Μάλιστα, αυτό το δικαίωμα οικοδομησιμότητας σε εκτός σχεδίου περιοχές είναι απαλλαγμένο από τις υποχρεώσεις για εισφορά σε γη και χρήμα που συνδέονται με την ένταξη εκτός σχεδίου περιοχών στο σχέδιο πόλης. «Έτσι, ο χαρακτηρισμός των δημοτικών οδών θα λειτουργήσει ως εργαλείο της κτηματαγοράς για την αύξηση των τιμών των παρόδιων ακινήτων».

Πίεση για νέο κύκλο εκτός σχεδίου δόμησης

Ταυτόχρονα ο ΣΕΠΟΧ συνδέει άμεσα τη διαδικασία χαρακτηρισμού των δρόμων με τις εξελίξεις γύρω από την οριοθέτηση των μικρών οικισμών, επικρίνοντας τη νομοθετική τροπολογία που κατατέθηκε πρόσφατα για τους οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Η εν λόγω ρύθμιση, όπως καταγγέλλεται, εισάγει νέες έννοιες όπως η «Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού» (ΖΑΟ) και οι «Περιοχές Ειδικών Χρήσεων» (ΠΕΧ), οι οποίες ουσιαστικά λειτουργούν ως εργαλεία διευκόλυνσης της οικοδομησιμότητας σε εκτάσεις που διαφορετικά δεν θα πληρούσαν τις προϋποθέσεις ένταξης στο σχέδιο.

Υπενθυμίζεται ότι με την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση εισάγεται ένα νέο εργαλείο, αυτό της Ζώνης Ανάπτυξης Οικισμού (ΖΑΟ) (για τους πολύ μικρούς οικισμούς μέχρι 700 κατοίκους), που εν δυνάμει θα καταλαμβάνει το σύνολο των εκτάσεων αυτών ως εντός ορίων οικισμού. Αφετέρου, ενεργοποιείται - με διαστρεβλωμένο τρόπο, όπως σημειώνει ο Σύλλογος, - το εργαλείο της Περιοχής Ειδικών Χρήσεων (ΠΕΧ) (για τους οικισμούς από 701 ως 2.000 κατοίκους), που εν δυνάμει θα καταλαμβάνει το σύνολο των εκτάσεων αυτών ως εκτός ορίων οικισμού αλλά με ευνοϊκότερους όρους από την εκτός σχεδίου δόμηση.

Σύμφωνα με τον ΣΕΠΟΧ, οι τροπολογίες αυτές, «που στοχεύουν στην παράκαμψη των αποφάσεων του ΣτΕ, αφενός περιπλέκουν περαιτέρω την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού, επινοώντας νέα εργαλεία, και, αφετέρου, επανεισάγουν την παρέκκλιση ως μια νέα κατηγορία εκτός σχεδίου δόμησης με πιο ελαστικούς όρους. Οι εξελίξεις αυτές εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους, οδηγώντας, αφενός, στη βεβιασμένη εξασφάλιση οικοδομικών αδειών, και, αφετέρου, ανοίγοντας νέα «παράθυρα» οικοδομησιμότητας και διευκόλυνσης της εκτός σχεδίου δόμησης, ακόμα και της οργανωμένης δόμησης, καταρχάς πέριξ των οικισμών αλλά με ενδεχόμενες περαιτέρω ανεξέλεγκτες αρνητικές συνέπειες για την ορθολογική ανάπτυξη του χώρου και την ενίσχυση της εκτός σχεδίου δόμησης σε όλη την επικράτεια».

Ο Σύλλογος σημειώνει ότι η λογική της «παρόδιας δόμησης» ανατρέπει τις βασικές αρχές της πολεοδομίας, οδηγώντας σε κατακερματισμένη ανάπτυξη, περαιτέρω ενίσχυση της εκτός σχεδίου δόμησης και επιδείνωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. «Η γη πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πολύτιμος φυσικός πόρος και όχι ως εμπόρευμα», τονίζεται, υπογραμμίζοντας ότι η προσέγγιση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις συνταγματικές επιταγές και τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Επιπλέον θέτει και ένα ζήτημα θεσμικής ασυμβατότητας μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (ΥΠΟΜΕ), σημειώνοντας ότι η κατάταξη του οδικού δικτύου ανήκει στο τελευταίο, γεγονός που δημιουργεί νομικές και τεχνικές εκκρεμότητες. Όπως σημειώνεται, στόχος θα πρέπει να είναι η συγκρότηση ενός λειτουργικού, πολυεπίπεδου οδικού δικτύου, συμβατού με τις ανάγκες της πολεοδομικής οργάνωσης και όχι η εξυπηρέτηση αποσπασματικών ή ιδιωτικών συμφερόντων.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στο θέμα της ιδιοκτησίας των δρόμων, με τον Σύλλογο να καλεί σε σαφή προσδιορισμό του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, ειδικά σε σχέση με τους αγροτικούς δρόμους, προκειμένου να διασφαλιστεί η κοινοχρησία και η αγροτική χρήση των εκτάσεων, χωρίς την πρόκληση έμμεσης μετατροπής τους σε δομήσιμο χώρο.

Κεντρικό σημείο της κριτικής του Συλλόγου αποτελεί και η έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στις παράλληλες μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη – χαρακτηρισμός δρόμων από τη μία, Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ, ΕΠΣ) από την άλλη – χωρίς ουσιαστική σύνδεση και θεσμική αλληλεπίδραση. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον ΣΕΠΟΧ, είναι η αποδυνάμωση της στρατηγικής του σχεδιασμού, η αναπαραγωγή παθογενειών του παρελθόντος και η απουσία ενός συνολικού οράματος για τη χωρική οργάνωση της χώρας.

Σε συνέχεια προηγούμενης ανακοίνωσής του, ο ΣΕΠΟΧ επαναλαμβάνει την πάγια θέση του υπέρ της κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης, την οποία χαρακτηρίζει ως διαχρονική πληγή για τον εξωαστικό χώρο. «Ο χαρακτηρισμός των δρόμων και η οριοθέτηση των οικισμών είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αν δεν υπάρξει σαφής στόχευση, θα οδηγηθούμε σε νέο γύρο απορρύθμισης και περιβαλλοντικής υποβάθμισης», τονίζει ο Σύλλογος.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί:

• Στο δίκτυο των αγροτικών δρόμων που χρησιμεύει για την πρόσβαση σε καλλιέργειες, για τη συγκομιδή ώστε να μην γίνει οικοδομήσιμο, γιατί επιφέρει μείωση της γεωργικής γης.
• Στα μονοπάτια, τις οδεύσεις, τις διελεύσεις κ.λπ. που έχουν άμεση σχέση με περιοχές προστασίας (π.χ. παραδοσιακούς οικισμούς).

Διαβάστε ακόμη

Το δόγμα Τραμπ αναδιατάσσει την Ανατολική Μεσόγειο: Πώς επηρεάζονται Αθήνα και Λευκωσία

«Μυστήριο τρένο» ο σιδηρόδρομος: Ζητήματα ασφαλείας και στον σταθμό Λαρίσης εξαιτίας της χρόνιας εγκατάλειψης

«Δεν θέλω άλλα πρόβατα, θέλω τα δικά μου»: Συγκλονίζει ο κτηνοτρόφος που χάνει το κοπάδι του λόγω ευλογιάς

Όργιο αστυνομικής βίας σε άλλη μια πορεία για τον Αλέξη - Κι όμως, κόσμος έσπασε τον αποκλεισμό και τραγούδησε στο μνημείο