Μικροβιοφοβία, ανάγκη για συμμετρία ή τάξη, επαναφορά απαγορευμένων ή ταμπού σκέψεων: Τα απροσδόκητα συμπτώματα του O.C.D.

Οι περισσότεροι, όταν σκεφτόμαστε την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (O.C.D.), ίσως φέρνουμε στο μυαλό μας συμπεριφορές που έχουμε δει στην τηλεόραση – το εμμονικό πλύσιμο των χεριών μέχρι να «καθαρίσουν», οι διακόπτες που ανάβουν και σβήνουν επαναλαμβανόμενα, η σχολαστική τακτοποίηση μικρών αντικειμένων ξανά και ξανά. Όμως, υπάρχουν και πολλοί άλλοι τρόποι εκδήλωσης της διαταραχής. Κάποιοι κατακλύζονται από σκέψεις ότι μπορεί να βλάψουν κάποιον, ενώ άλλοι παθαίνουν εμμονή με συγκεκριμένες πτυχές των προσωπικών τους σχέσεων. Η κωμικός Μαρία Μπάμφορντ, για παράδειγμα, έχει αποκαλέσει την O.C.D. της «σύνδρομο ανεπιθύμητων σκέψεων». Στην εκπομπή "The Late Show With Stephen Colbert", μοιράστηκε μια ιστορία για το πώς δεν μπορούσε να σταματήσει να σκέφτεται φρικτά πράγματα για τα μέλη της οικογένειάς της. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι άνθρωποι περιγράφουν πολλούς τύπους εμμονών και καταναγκασμών: «O.C.D. σχέσεων», «O.C.D. σεξουαλικού προσανατολισμού» ή «O.C.D. συναισθηματικής μόλυνσης». Αυτές δεν αποτελούν ξεχωριστές διαγνώσεις, αλλά διαφορετικές εκφάνσεις της ίδιας διαταραχής — όπως ακριβώς οι φοβίες εκδηλώνονται με διαφορετικούς φόβους, αναφέρει η Δρ. Κάρολιν Ροντρίγκεζ, ειδικός στην O.C.D. και καθηγήτρια ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ. Η κατανόηση αυτών των διαφορών βοηθά τους κλινικούς να σχεδιάσουν ακριβή θεραπευτικά πλάνα, προσθέτει. Είναι εξίσου σημαντική και για το ευρύ κοινό. Διαφορετικά, κάποιος που βιώνει τη διαταραχή μπορεί να μην καταλάβει καν ότι την έχει, λέει η Δρ. Ροντρίγκεζ. Άτομα που φοβούνται ότι μπορεί να βλάψουν άλλους ίσως σκεφτούν, «Ίσως είμαι δολοφόνος», προσθέτει. «Αν πω αυτά που σκέφτομαι, θα με βάλουν στη φυλακή.»

Τι είναι το O.C.D.;

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή περιλαμβάνει ένα σύνολο εμμονών και καταναγκασμών που προκαλούν σημαντική δυσφορία και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής. Οι εμμονές περιλαμβάνουν ανεπιθύμητες, παρεισφρητικές σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις που κυριαρχούν στο μυαλό. Οι καταναγκασμοί είναι οι επαναλαμβανόμενες ενέργειες που κάνει το άτομο για να ανακουφιστεί από τις εμμονές. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να καταναλώνουν πολύ χρόνο, διαρκώντας τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα, σύμφωνα με το διαγνωστικό εγχειρίδιο των επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Αν, για παράδειγμα, κάποιος ανησυχεί υπερβολικά ότι θα προκαλέσει φωτιά αφήνοντας αναμμένο το μάτι της κουζίνας, μπορεί να το ελέγχει ξανά και ξανά για να βεβαιωθεί ότι είναι κλειστό. Περίπου το 2,3% των ενηλίκων στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα εμφανίσουν O.C.D. κάποια στιγμή στη ζωή τους, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν από τους άνδρες. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί καλύτερα η αιτιολογία της διαταραχής, που θεωρείται πως έχει γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι O.C.D.;

Αν και όλοι όσοι έχουν τη διαταραχή παρουσιάζουν εμμονές και καταναγκασμούς, «το O.C.D. διαφέρει σχεδόν πάντα από ασθενή σε ασθενή», λέει στους New York Times ο Τζέρεμι Τάιλερ, συνεπικεφαλής της ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Οι ασθενείς μπορεί να διαφέρουν ως προς το αν έχουν τικ (ακούσιες, επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή φωνητικές εκφράσεις). Υπάρχει επίσης διακύμανση στο επίπεδο “εναισθησίας”, δηλαδή πόσο συνειδητοποιούν ότι είναι άρρωστοι, καθώς και στο πώς νιώθουν όταν ενεργοποιούνται τα συμπτώματά τους. Ένας ακόμη τρόπος διαφοροποίησης είναι το περιεχόμενο των εμμονών και των καταναγκασμών. Σύμφωνα με τη Δρ. Χέλεν Μπλερ Σίμπσον, καθηγήτρια ψυχιατρικής και ερευνήτρια στην O.C.D. στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, κοινά θέματα περιλαμβάνουν: μικροβιοφοβία, ανάγκη για συμμετρία ή τάξη, επαναφορά απαγορευμένων ή ταμπού σκέψεων και φόβο απέναντι στο τι μπορούν να κάνουν στους άλλους ή στον εαυτό τους. Το International OCD Foundation απαριθμεί επίσης θέματα όπως σεξουαλικές σκέψεις, εμμονές σε σχέσεις, ευθύνες για πιθανά δυσάρεστα γεγονότα και φόβοι που σχετίζονται με την τελειομανία, όπως υπερβολική ανησυχία για λάθη. Ασθενείς και θεραπευτές έχουν δώσει ονόματα σε αυτές τις θεματικές μέσω διαδικτυακών φόρουμ, όπως “O.C.D. συμμετρίας και τάξης” ή “O.C.D. τελειομανίας”. Η χρήση αυτών των όρων μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες να μη νιώθουν μόνοι, σημειώνει η Δρ. Ροντρίγκεζ. Συχνά, παρατηρούνται πολλαπλά θέματα ταυτόχρονα, ενώ το περιεχόμενο των εμμονών ή των καταναγκασμών μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου.

Υπάρχει θεραπεία;

Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει αντικαταθλιπτικά, θεραπεία έκθεσης και πρόληψης απόκρισης ή και τα δύο. Η θεραπεία περιλαμβάνει την έκθεση του ασθενούς στο άγχος του χωρίς να πραγματοποιήσει τον καταναγκασμό που συνήθως τον ανακουφίζει. Οι θεραπευτές επίσης ενθαρρύνουν τους ασθενείς να επιτρέψουν στις εμμονές να αναδυθούν, αντί να τις καταπνίγουν. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι θεραπευτές να γνωρίζουν τον «τύπο» της O.C.D. που έχει κάποιος, ώστε να σχεδιάσουν κατάλληλες καταστάσεις έκθεσης, όπως επισημαίνει ο Δρ. Τάιλερ. «Τρώω φαγητό από το πάτωμα με ασθενείς? κρατάμε μαζί μαχαίρια», λέει. Μπορεί να ακούγεται «τρελό», προσθέτει, αλλά μέσω αυτής της διαδικασίας, οι ασθενείς μαθαίνουν ότι αυτό που φοβούνται περισσότερο είναι απίθανο να συμβεί.

Διαβάστε ακόμη

Οι λόγοι πίσω από την επίθεση Μητσοτάκη στον Τσίπρα, το άδειασμα στον Γεραπετρίτη για το «κάζο» με τον Χαφτάρ και ο πληθωρισμός που διαρκώς καλπάζει

Μετρό Θεσσαλονίκης: Πρόκληση ο συγκερασμός των έξι συμβάσεων προς την Καλαμαριά - Σε ρόλο συντονιστή ο Aktor

«Να το πω να ξαλαφρώσω» - Πώς οι αστυνομικοί απέσπασαν την ομολογία της Ειρήνης Μουρτζούκου

Μεταναστευτικό: Νέο πακέτο μέτρων ανακοίνωσε η κυβέρνηση - Πως βλέπει η Αθήνα τις κινήσεις Χαφτάρ