«Ανακαλύφθηκε ζωή στη Σελήνη»: Μία εφημερίδα της Νέας Υόρκης προκαλεί πανδαιμόνιο με τα άρθρα της

Αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη ανακάλυψη του 19ου αιώνα: «ζωή στη Σελήνη»… αν ήταν αληθινή. Μια εφημερίδα της Νέας Υόρκης προκάλεσε πανικό.

Ο ενθουσιασμός είχε κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να παραληρούν, όταν το καλοκαίρι του 1835, μια εφημερίδα της Νέας Υόρκης, η «Sun», δημοσίευσε άρθρα που αποκάλυπταν την ανακάλυψη ζωής και εντοπισμό ανεπτυγμένου πολιτισμού στη Σελήνη!
Σε μια σειρά έξι άρθρων, η εφημερίδα περιέγραφε πώς ο διάσημος αστρονόμος σερ Τζον Χέρσελ (sir John Herschel) είχε χρησιμοποιήσει ισχυρό τηλεσκόπιο για να μελετήσει τον ουρανό και τα αστέρια του· αυτό που είχε αντικρίσει, είχε ανατρέψει ολόκληρη την κοσμοθεωρία που κυριαρχούσε μέχρι τότε.

Τα επιτεύγματα του άγγλου αστρονόμου ήταν πραγματικά εκπληκτικά: «Μέσω ενός τηλεσκοπίου τεράστιων διαστάσεων και μιας εντελώς νέας μεθόδου», ο Χέρσελ είχε ανακαλύψει πλανήτες σε άλλα ηλιακά συστήματα και είχε διατυπώσει νέες επαναστατικές θεωρίες. Είχε επίσης «λύσει ή διορθώσει σχεδόν κάθε πρόβλημα της μαθηματικής αστρονομίας… ». Και όλα αυτά ήταν απλώς η κορυφή του παγόβουνου, γιατί ο Χέρσελ είχε ανακαλύψει και ζωή στη Σελήνη!

Σύμφωνα με τη «Sun», το τηλεσκόπιο του Χέρσλερ έφερε μπροστά στα μάτια του το γεγονός ότι η Σελήνη έσφυζε από ζωή. Από το αστεροσκοπείο του, στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ο αστρονόμος διέκρινε στον δορυφόρο της Γης ωκεανούς, ποτάμια και δέντρα. Μια μεγάλη ποικιλία ζώων περιπλανιόταν στην επιφάνεια της Σελήνης, συμπεριλαμβανομένων κατσικιών, βουβάλων, καστόρων και μονόκερων... Και το κυριότερο από όλα: πετούσαν ανθρωπόμορφα πλάσματα με φτερά νυχτερίδας που έχτιζαν σπίτια και ναούς.
Όλα εκείνα ήταν απλώς μια αστεία και ανόητη φάρσα, αλλά πολλοί είχα πιστέψει τα πάντα και ήταν έτοιμοι… να μετοικίσουν στο Φεγγάρι.

Και μπλέ κατσίκες...

Όπως περιέγραφε τότε η «Sun» στα άρθρα της, που δημοσιεύτηκαν σε συνέχειες και είχαν έκταση 17.000 λέξεων, ο Χέρσελ είχε ταξιδέψει στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας το 1834 για να καταγράψει τα αστέρια του Νοτίου Ημισφαιρίου, ωστόσο, ανακάλυψε πολύ περισσότερα όταν έστρεψε το πανίσχυρο τηλεσκόπιό του στη Σελήνη.
Το άρθρο έγραφε για βλάστηση, για νερό, για μια παραλία και πολλές πυραμίδες. Και όταν ο φακός του επιστήμονα εστίασε πιο κοντά… φάνηκαν κοπάδια ζώων που έμοιαζαν με βίσωνες και πλάι τους πέρασαν μπλε κατσίκες που έμοιαζαν με μονόκερους. Αλλά το καλύτερο ήρθε στη συνέχεια: η αφημερίδα ανάγγειλε την ανακάλυψη ανθρωποειδών, ύψους περίπου τεσσάρων μέτρων, που πετούσαν με φτερά νυχτερίδας!

«Τα (ανθρωποειδή) ονομάστηκαν επιστημονικά «Vespertilio-homo», ή man bat και φαίνονταν αθώα και χαρούμενα πλάσματα», έγραφε το άρθρο. Τότε ήταν που ο ενθουσιασμός του κοινού εξελίχθηκε σε πανικό. Οι συντάκτες των άρθρων ανακάλυψαν ότι είχαν υποτιμήσει την ευπιστία των αναγνωστών τους. Τα άρθρα είχαν σατιρικό χαρακτήρα και πολλές φορές (αν διάβαζες προσεκτικά) διέκρινες το αστείο της όλης υπόθεσης, όμως οι (περισσότεροι) αναγνώστες της εφημερίδας αντιμετώπισαν τα γραφόμενα ως αληθή!

Στο τέλος... έκαψαν το τηλεσκόπιο

Οι συντάκτες των κομματιών, τελικά, ολοκλήρωσαν την ιστορία τους με την δήθεν τυχαία καταστροφή του τηλεσκοπίου, που είχε μείνει εκτεθειμένο στον Ήλιο, του οποίου οι ακτίνες κατέστρεψαν το όργανο παρατήρησης.
Φυσικά είναι περιττό να διευκρινίσουμε ότι ο Τζον Χέρσελ δεν είχε ποτέ κάνει τις αστείες αστρονομικές ανακαλύψεις που του αποδίδονται. Ο Χέρσελ αρχικά διασκέδαζε με την φάρσα, σημειώνοντας ότι οι πραγματικές του παρατηρήσεις δεν θα μπορούσαν ποτέ να είναι τόσο συναρπαστικές. Αργότερα όμως ενοχλήθηκε, όταν έπρεπε να απαντήσει σε ερωτήσεις ανθρώπων που πίστευαν αυτά που διάβαζαν στην «Sun».

Ο Χέρσελ είχε πραγματικά επισκεφτεί τη Νότια Αφρική, για να καταγράψει τα αστέρια και τα νεφελώματα του νότιου ημισφαιρίου· δημιούργησε ένα τηλεσκόπιο 6,4 μέτρων το οποίο έστησε στο Κέιπ Τάουν και ανάμεσα σε πολλές παρατηρήσεις του, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, κατέγραψε την επιστροφή του Κομήτη του Χάλεϊ. Επίσης ο Χέρσελ έμεινε στην Ιστορία, όχι για τη «ζωή» στο Φεγγάρι, αλλά γιατί ήταν ο πρώτος «επαγγελματίας» αστρονόμους που ανακάλυψε την υπέρυθρη ακτινοβολία.

Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1835, η «Sun» παραδέχτηκε ότι τα άρθρα εκείνα ήταν στην πραγματικότητα κατασκευασμένα και ο κόσμος κοιμήθηκε, πια, ήσυχος…