28 Οκτωβρίου 1940: Η Ελλάδα βουτάει με μια βαθιά ανάσα σε ό,τι πιο βρώμικο έχει επινοήσει ο άνθρωπος: τον πόλεμο!

28 Οκτωβρίου 1940 και η Ελλάδα βουτάει με μια βαθιά ανάσα σε ό,τι πιο βρώμικο έχει επινοήσει ο άνθρωπος: τον πόλεμο! Ήταν μια Δευτέρα σαν σήμερα, 28 Οκτωβρίου του 1940. Πριν από ακριβώς 84 χρόνια η Ελλάδα ξύπνησε από τον λήθαργο του Μεσοπολέμου με έναν εφιάλτη: πόλεμος.

Η εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ» με βασικό τίτλο: «Υπέρ βωμών και εστιών» και πέντε φωτογραφίες στην 1η σελίδα: του βασιλιά Γεωργίου Β’, του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά και τρεις εμβληματικές: στρατιώτες επί τω έργω, ένας εύζωνας και «αξιωματικοί και ναύται του Πολεμικού μας Ναυτικού επί της γεφύρας του ανάνδρως τορπιλλισθέντως από τους Ιταλούς ευδρόμου «Έλλη»…

Το βασικό θέμα της εφημερίδας γράφει: «Ύστερα από μακροτάτη σειρά απειλών, προκλήσεων σκευωριών, αποπειρών εκβιασμού εναντίον της Ελλάδος η Ιταλία απέρριψε, τέλος, το προσωπείον. Με μίαν ατιμωτάτην διακοίνωσιν ο εν Αθήναις πρεσβευτής της ηξίωσεν από την ελληνική κυβέρνηση, ουσιαστικώς, την υποδούλωσιν της Ελλάδος, με την αίτησιν περί παραδόσεως τμημάτων του εθνικού μας εδάφους. Η Ελλάς δεν ήτο βεβαίως δυνατόν να δεχθή το ιταμόν τελεσίγραφον.

»Ένας λαός υπερήφανος, όπως ο Ελληνικός, που απέκτησε την ελευθερία του με αγώνες υπερανθρώπους που προκάλεσαν τον θαυμασμόν ολόκληρου του κόσμου, και με ποταμούς αιμάτων, θα απηρνείτο την υπερτρισχιλιετή η ιστορία του εάν έστεργε να υποταγή εις αξιώσεις, που συνεπάγονται απεμπόληση της ανεξαρτησίας του και αυτής ταύτης της υποστάσεώς του. Εις το ιταλικόν τελεσίγραφον εδόθη η μόνη απάντησης που αρμόζει εις έθνος που εγνώρισεν πάντοτε να περιφρουρεί ό,τι πολυτιμότερο έχει: αι θρασύταται απαιτήσεις απερρίφθησαν ασυζητητί. Κατόπιν τούτου η Ιταλία προσέφυγε εις την, ωμήν, εις την κτηνώδη βία: τα στρατεύματά της, τα ευρισκόμενα εις την κατακτημένην Αλβανίαν, εκινήθησαν από της 6ης πρωινής διά να εισέλθουν εις το Ελληνικόν έδαφος, αλλά προσέκρουσαν εις τα στήθη των Ακριτών μας, τα οποία αποτελούν ακλόνητον και αδιαπέραστον θώρακα της απειλουμένης πατρίδος».

Μην τηλεφωνείτε άνευ απολύτου ανάγκης

Το μισό της 1ης σελίδας του «ΕΘΝΟΥΣ» και η βάση με τις τρεις εμβληματικές εικόνες έχουν παραδοθεί στον πόλεμο που ενέσκηψε. Το υπόλοιπο 1/3 αφορά τη ζωή του Ναπολέοντος Γ’ τη Γραφειοκρατία και το χρονογράφημα Αττικαί Ημέραι. Η φωτιά του πολέμου έχει αφανίσει τα χαμόγελα…
Και γυρίζοντας τις σελίδες φθάνουμε στην 3η. Εκεί διαπιστώνουμε ένα λάθος τυπογραφικό, σοβαρό: ενώ η εφημερίδα φέρει ημερομηνία Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 1940, η «ταυτότητα» του φύλλου, στο αριστερό μονόστηλο έχει προχωρήσει μια μέρα μπροστά: Τρίτη 29 Οκτωβρίου… Ο δαίμων του τυπογραφείου υπό τον πανικό των εξελίξεων!

Οι τίτλοι των θεμάτων της 3ης σελίδας έχουν όλοι- ή σχεδόν όλοι- πολεμικό περιεχόμενο: «Οι Ιταλοί επετέθησαν προ της λήξεως του τελεσιγράφου-Εκηρύχθη γενική επιστράτευσις και ο στρατιωτικός νόμος-Ανακοινώσεις δια τα τρόφιμα και το σβήσιμο των φώτων». Και πιο κάτω: «Πώς θα γίνεται η διανομή τροφίμων», «Εβομβαρδίσθη σφοδρώς το Βερολίνον» και τέλος: «Συστάσεις δια τα τηλεφωνήματα». Εδώ στο τελευταίο μονόστηλο διαβάζουμε: «Η τηλεφωνική εταιρεία ανακοινοί τα εξής: “Παρακαλούμε να μην τηλεφωνείτε άνευ απολύτου ανάγκης. Δυσχεραίνεται επικίνδυνος στην επικοινωνία των δημόσιων υπηρεσιών”… Και ανάμεσα σε όλα τούτα και οι παραστάσεις των θεάτρων της Αθήνας- επτά τον αριθμό- και των κινηματογράφων Αθηνών, Πειραιώς-Κοκκινιάς. Η ταινία «Γκρεμισμένα Είδωλα» που προβάλλεται στο «Αττικόν» διαφημίζεται και σε πλαίσιο καταχώρησης.

Και γυρίζουμε σελίδα: «Την 10ην πρωινήν εχθρικά αεροπλάνα επέδραμον εναντίον του Τατοϊου και της Κορίνθου- Έγιναν δύο συναγερμοί εις την πρωτεύουσαν-Ενθουσιώδεις πατριωτικαί εκδηλώσεις του λαού». Ποιες ήταν αυτές οι «πατριωτικαί εκδηλώσεις»; Ας ρίξουμε μια ματιά: «Ζωηρόταται ήσαν αι πατριωτικαί εκδηλώσεις των πολιτών και φοιτητών του Πανεπιστημίου. Από της 8ης πρωινής συνεκεντρώθησαν εις τα προπύλαια και εζητωκράυγαζων υπέρ του Έθνους, της Α.Μ. του Βασιλέως και του κ. Πρωθυπουργού. Εντός ελαχίστων λεπτών εσχηματίσθη ογκωδεστάτη διαδήλωσις, η οποία κατήλθεν εις την οδόν Σταδίου με επί κεφαλής την ελληνικήν Σημαίαν και ανήλθε προς το Σύνταγμαλ προβαίνουσα συνεχώς εις ενθουσιώδεις υπέρ του Έθνους εκδηλώσεις. Οι διαδηλωταί επεχείρησαν ν’ ανέλθουν προς την λεωφόρον Βασιλίσσης Σοφίας, όπου ευρίσκονται τα γραφεία της ιταλικής πρεσβείας αλλ’ ανεχαιτίσθησαν υπό αστυνομικής δυνάμεως». Και τότε και πάντα οι νέοι έχουν το γενικό πρόσταγμα των κινητοποιήσεων!

Και ακριβώς στη μέση της 4ης σελίδας δεσπόζει ο 8στηλος τίτλος: «2Α Έκδοσις 4η απογευματινή – Η ελληνική Εκκλησία ευλογεί όπλα τα ιερά – Μία εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου προς τον λαόν- Απαγόρευσις συγκεντρώσεων-κατοχής όπλων – Έγινε σήμερον συνάντησις Χίτλερ-Μουσολίνι»… Και κάτω κάτω αριστερά μια χαραμάδα ελπίδας: «Ο κ. Πρωθυπουργός επεκοινώνησε τηλεφωνικώς μετά του κ. Ινονού – Η Ελλάς δεν θα ευρεθή μόνη εις τον αγώνα».
Δυστυχώς και ουσιαστικώς, όχι τώρα, αλλά πάντα: «Μοναχή το δρόμο επήρες, εξανάλθες μοναχή. Δεν είν’ εύκολες οι θύρες, εάν η χρεία τες κουρταλεί. Άλλος σου έκλαψε εις τα στήθια, άλλ’ ανάσασιν καμιά άλλος σου έταξε βοήθεια και σε γέλασε φρικτά».
Οι Τούρκοι του Ινονού ουδέποτε έστερξαν στο να βοηθήσουν την Ελλάδα και οι Βρετανοί- που αναφέρεται το ρεπορτάζ- όσες φορές έδωσαν ένα πήραν δέκα…

Και η χρονιά, το 1940, κυλάει με πόλεμο κι ο πόλεμος με αίμα και οι εφημερίδες με ανακοινωθέντα και προβλέψεις όπως αυτές του «ΕΘΝΟΥΣ», που κάποτε κάποτε αστοχούν: «Η προσπάθεια του Ράιχ θα θραύση όταν φθάση ή ορισμένη στιγμή - Ο στρατάρχης Πεταίν αντιτίθεται εις τας προτάσεις των Γερμανών». Ατυχώς, η «προσπάθεια του Ράιχ» δεν έθραυσε, όταν ήρθε η στιγμή· έθραυσαν οι στρατηγοί και οι Άγγλοι· και ο Πεταίν δεν το πάλεψε διόλου να αντιταχθεί στις προτάσεις των Γερμανών: ηγήθηκε του κράτους του Βισύ και στο τέλος καταδικάστηκε σε θάνατο από τους συμπατριώτες του…

Όταν το Έπος άρχιζε να διαφαίνεται

Όμως υπάρχουν και ρεπορτάζ που ευστόχησαν με τον τίτλο τους. Τρεις ημέρες μετά την κήρυξη του πολέμου στο «ΕΘΝΟΣ» με ημερομηνία 31 Οκτωβρίου 1940 έκδοση 16:00 ο βασικός τίτλος προβλέπει: «Η σθεναρά αντίστασις του ελληνικού στρατού προσλαμβάνει μορφή θρυλικού έπους»! Και πιο κάτω: «Η Αγγλία δεν ενικήθη ποτέ! Ιδού τι μας διδάσκει η ιστορία».
Διαβάζουμε στο «ΕΘΝΟΣ» της 22ας Νοεμβρίου του 1940: «Ο ηρωικός Ελληνικός Στρατός εισήλθεν σήμερον θριαμβευτικώς εις την πόλιν της Κορυτσάς - Η προέλασις συνεχίζεται εις όλους τους τομείς - Το ιππικόν συνεχίζει την δίωξιν».
Λίγες εβδομάδες μετά την 28η Οκτωβρίου και το Έπος του ’40 γράφεται με αίμα και νίκες στα βουνά της Αλβανίας, οι Ιταλοί αλλάζουν στρατηγούς σαν τους χιτώνες τους και πέντε χρόνια μετά θα θυμηθούν την Ιστορία οι Γερμανοί: «Η Αγγλία δεν ενικήθη ποτέ»!
Απλά μετά τον πόλεμο- νικήτρια μεν- η Βρετανία μπήκε στο περιθώριο της κοσμοκρατορίας από το… έκτρωμά της, τις Ηνωμένες Πολιτείες! Και η Ιστορία συνεχίζεται…