Εγκληματικότητα: Ενισχυμένοι οι δαίμονες του κόσμου αυτού

«Αν η επιδημία εξαπλωθεί, η ηθική θα χαλαρώσει» σχολιάζει ο Αλμπέρ Καμύ στο λογοτεχνικό του αριστούργημα «Πανούκλα», θίγοντας ένα αναμενόμενο φαινόμενο στις κρίσεις, με άμεση συνέπεια την αύξηση της βίας και της εγκληματικότητας.

Την εγκληματικότητα στις κρίσεις ευνοούν η πολιτική αστάθεια, η οικονομική ανέχεια, οι ελλείψεις εφοδίων σε συνδυασμό με την χαλάρωση ή ανεπάρκεια ελεγκτικών μηχανισμών.

Καθώς οι κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη, οι δείκτες εγκληματικότητας αποκτούν ιδιαίτερη σημασία ως έμμεσοι μάρτυρες της ανθεκτικότητας της κοινωνίας στην κρίση. Εάν για παράδειγμα, αυξάνεται το οργανωμένο οικονομικό έγκλημα εις βάρος των δημοσίων πόρων, οι δυνατότητες αντιμετώπισης των συνεπειών μιας καταστροφής προφανώς ελαττώνονται και οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες δεν δέχονται την υποστήριξη που χρήζουν.

Ο Διεθνής οργανισμός Global Initiative Against Transnational Organized Crime, o οποίος χρηματοδοτείται από την Κυβέρνηση των ΗΠΑ και οργανισμούς της ΕΕ. Σε συνεργασία και με την Interpol, παρακολουθεί και μελετά τη φύση, τις αιτίες και την εξέλιξη του Οργανωμένου Εγκλήματος, προκειμένου να βοηθήσει τις χώρες στην αντιμετώπιση του.

Η πρόσφατη έκθεση του Global Initiative για τον Παγκόσμιο Δείκτη Οργανωμένου Εγκλήματος 2023, δεν είναι εφησυχαστική.

Το Οργανωμένο Έγκλημα εμφανίζεται ενισχυμένο ανεβάζοντας το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει σε χώρες με υψηλή εγκληματικότητα στο εκπληκτικό ποσοστό του 83%!

Τα Οικονομικά Εγκλήματα, όπως η απάτη και η υπεξαίρεση ήταν η πιο διαδεδομένη παράνομη οικονομία παγκοσμίως το 2022. Ακολουθούν η εμπορία ανθρώπων, η διακίνηση κάνναβης και όπλων.

Στο σύνολο των 193 χωρών του ΟΗΕ που μελετά η έρευνα, o βαθμός εγκληματικότητας αυξήθηκε κατά 3,28% την τελευταία διετία. Ακόμη χειρότερα, την ίδια περίοδο στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 8,52% !

Ως εκ τούτου, η χώρα μας με δείκτη 5,35 κατατάσσεται 88η μεταξύ των 193 χωρών με τον υψηλότερο βαθμό εγκληματικότητας, 13η μεταξύ των 48 Ευρωπαϊκών χωρών και παραμένει σταθερά στην 3η θέση μεταξύ των 8 Ευρωπαϊκών χωρών του Νότου μετά την Ιταλία (με δείκτη 6,22) και την Ισπανία (με δείκτη 5,90). Αλλά, σε σχέση με Ιταλία και Ισπανία η Ελλάδα παρουσιάζει αρκετά χαμηλότερο δείκτη ανθεκτικότητας, ο οποίος δυστυχώς από το 2021 υποχώρησε επιπλέον κατά -1,5%.

Οι τρείς αυτές χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, πέραν των όποιων ιδιαιτεροτήτων τους, ως πύλες μεταναστευτικών ροών, αντιμετωπίζουν υψηλούς δείκτες λαθραίας διακίνησης μεταναστών. Σε αυτή τη δραστηριότητα η χώρα μας πρωτοπορεί με δείκτη στη συγκεκριμένη εγκληματική δραστηριότητα 8, που είναι ο υψηλότερος από τους αντίστοιχους δείκτες Ιταλίας και Ισπανίας, αλλά και ο υψηλότερος σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες οργανωμένου εγκλήματος στη χώρα μας.

Το 2022, ο αριθμός των μεταναστών που έφθασαν στην Ελλάδα διπλασιάσθηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παρά τα αυξημένα μέτρα ελέγχου, οι λαθρέμποροι επιλέγουν νέους επικίνδυνους θαλάσσιους δρόμους με αποτέλεσμα να γίνονται και πολλά θαλάσσια ατυχήματα. Στο έγκλημα αυτό εμπλέκονται και ΜΚΟ προσφέροντας βοήθεια σε δίκτυα λαθρεμπορίας ανθρώπων.

Η δεύτερη σε βαθμολογία κατηγορία οργανωμένου εγκλήματος στη χώρα μας είναι τα Οικονομικά Εγκλήματα. Διαδικτυακή απάτη, επενδυτικές απάτες, phishing μέσω μηνυμάτων και e-mails είναι αρκετά διαδεδομένα. Η διαφθορά και η δωροδοκία είναι διάχυτες και μαζί με τη φοροδιαφυγή στερούν δισεκατομμύρια ευρώ από το δημόσιο ταμείο κάθε χρόνο. Σύμφωνα με την έκθεση, εγκληματικές ομάδες συνεργάζονται με παραχαράκτες για παραποίηση εγγράφων ή και επαγγελματίες όπως γιατρούς, δικηγόρους και συμβολαιογράφους για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους. Ακόμη και οι τράπεζες έχουν εμπλακεί στην κατάχρηση δημοσίων κεφαλαίων και πόρων για τη δημιουργία κερδών.

Τα ξένα εγκληματικά δίκτυα έχουν αξιοσημείωτη δραστηριότητα και στον Ευρωπαϊκό Νότο, γεγονός που αναδεικνύει τις διεθνείς συνεργασίες αντιμετώπισης τους σε σοβαρό παράγοντα ανθεκτικότητας απέναντι στο έγκλημα.

Ο ιδιωτικός τομέας διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στις εγκληματικές αγορές της Ελλάδας, με ενδείξεις εμπλοκής στη διαφθορά σε τομείς όπως τηλεπικοινωνίες, ενέργεια και φάρμακα.

Ωστόσο, η αξιοσημείωτη «πρωτοπορία» της χώρας μας στην ΕΕ, που την μοιράζεται μόνο με τη Βουλγαρία, είναι η σημαντική παρουσία εγκληματιών, οι οποίοι είναι ενσωματωμένοι στον κρατικό μηχανισμό και ενεργούν εκ των έσω. Στην έκθεση αναφέρεται ότι «συχνά έχουν αναγνωρισθεί αστυνομικοί μέλη εγκληματικών οργανώσεων, ενώ η έλλειψη διώξεων για εγκλήματα όπως η διακίνηση ναρκωτικών υποδηλώνουν ισχυρές σχέσεις που έχουν οι οργανωμένες εγκληματικές ομάδες με πολιτικές ελίτ και δικαστές. Επιπλέον, διεφθαρμένοι πολιτικοί αναθέτουν δημόσιες συμβάσεις σε εταιρείες που τους έχουν δωροδοκήσει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι φορείς του ιδιωτικού τομέα αναγκάζονται να συμμετέχουν σε παράνομες δραστηριότητες, ενώ σε άλλες, η συμμετοχή τους είναι θέμα επιβίωσης».

Είναι προφανές, ότι εάν η πολιτεία θέλει να αντιμετωπίσει τη διαφθορά και την απάτη πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας ξεκαθαρίζοντας πρώτα απ΄όλα τα του οίκου της. Τόσο εκτεταμένη διαφθορά και φοροδιαφυγή δεν αντιμετωπίζεται με μεμονωμένα μέτρα και κίνητρα για κάποιες κοινωνικές ομάδες, αν δεν καλλιεργηθεί ένα γενικότερο κλίμα εμπιστοσύνης προς την Κυβέρνηση, τη Βουλή, τη Δικαιοσύνη και τους άλλους θεσμούς.

Είναι επίσης, προφανές, ότι μια τέτοια επιχείρηση δεν μπορεί να εξαντληθεί σε μια κυβερνητική τετραετία, ούτε να υλοποιηθεί από ένα μόνο κόμμα, όσο ισχυρό κι αν είναι. Το βέβαιο είναι, ότι όποιος δεν φοβάται τον έλεγχο και έχει εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του είναι ανοικτός και επιδιώκει τις συνεργασίες πάνω σε συμφωνημένους στόχους. Έτσι, έχουμε καλύτερα και ευρύτερα αποδεκτά αποτελέσματα.