Ο ανεμοστρόβιλος Τραμπ

Ο «ανεμοστρόβιλος» Τραμπ-Μασκ με τις δηλώσεις που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες και οι οποίες έχουν προκαλέσει σοκ, προοιωνίζει τις «αναταράξεις» που θα ακολουθήσουν μετά την ορκωμοσία Τραμπ.

Ο Μασκ έχει μια τεράστια επιρροή πάνω στον Τραμπ. Δεν θυμόμαστε στην αμερικανική Ιστορία άλλον σύμβουλο, που να έχει τόσο μεγάλη επιρροή πάνω στον πρόεδρο. Ο μελλοντικός αντιπρόεδρος, Τζέϊ Ντι Βανς, είναι εξαφανισμένος, έχει εντελώς επικαλυφθεί από τον Μασκ.

Για τον Τραμπ και προφανώς για τον Μασκ, οι ρυθμίσεις, οι κανόνες, οι διεθνείς Συμφωνίες που έχουν γίνει μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είναι μια απλή λεπτομέρεια. Δηλαδή, οι ρυθμίσεις για το απαραβίαστο των συνόρων, οι Συμφωνίες για το ότι κάθε χώρα μπορεί να συμμετέχει σε όποια συμμαχία και σε όποιο διεθνή ή περιφερειακό οργανισμό θέλει, οι κανόνες για το παγκόσμιο εμπόριο κλπ.

Ο Τραμπ θεωρεί ότι όποιος είναι ισχυρός ενεργεί χωρίς όρια. Είναι το δίκαιο του ισχυρού, όχι η ισχύς του δικαίου, το οποίο είναι βασικό σημείο στην σκέψη του.

Μπορεί μια τέτοια πολιτική να εφαρμοστεί ή να εφαρμοστεί πλήρως; Είναι πολύ δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο. Εάν όμως γίνει προσπάθεια να εφαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό, ο κόσμος μπορεί να γυρίσει στον 19ο αιώνα.

Όλες οι «σταθερές» που τις θεωρούσαμε δεδομένες, τουλάχιστον τα τελευταία τριάντα χρόνια, τίθενται σε δοκιμασία.  Ο Τραμπ δεν εκτιμά τις πολυμερείς συμμαχίες της Αμερικής. Θέλει να κάνει ξεχωριστές συμφωνίες με μεμονωμένες χώρες, διότι δεν αντιμετωπίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση σαν ενιαία οντότητα. Και υπάρχει κίνδυνος να προσπαθήσει να τη διχάσει.

Ο Τραμπ απειλεί ότι θα βάλει πολύ υψηλούς δασμούς σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα που εξάγονται από την Ευρώπη στην Αμερική. Αν αυτό οδηγήσει σε έναν ανοιχτό εμπορικό πόλεμο Αμερικής-Ευρώπης, οι οικονομίες θα περάσουν πολύ μεγάλη δοκιμασία. Είχαμε ήδη τη δοκιμασία τους με την επιδημία του covid, είχαμε υψηλό πληθωρισμό και ενεργειακή κρίση που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τώρα θα δημιουργηθεί μια μείζων άλλη κρίση.

Μπορεί να μην αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ, όπως έλεγαν. Αλλά και μόνο, όταν λέει για τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ ότι εμείς δεν αισθανόμαστε ιδιαίτερη υποχρέωση να προστατεύσουμε κάποιον που δεν δίνει 5% του ΑΕΠ του για την άμυνα, αποδυναμώνεται η Συμμαχία. Ιδιαιτέρως τη στιγμή που υπάρχει ανοιχτός πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης, με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Το πρόβλημα είναι το εξής. Είχαμε δύο μεγάλες δυνάμεις, αναθεωρητικές και επεκτατικές. Η Ρωσία του Πούτιν είναι επεκτατική δύναμη. Η Κίνα τείνει κι αυτή να εξελιχθεί έτσι. Με τη διακυβέρνηση του Μπάϊντεν στις ΗΠΑ είχαμε μία συμμαχία δημοκρατικών χωρών που είχαν θέσει κάποια όρια σε σχέση με αυτές τις επεκτατικές βλέψεις. Και βλέπουμε τώρα, ότι ο ηγέτης της μεγαλύτερης δύναμης του κόσμου, που μέχρι τώρα ήταν βασικό στοιχείο αυτής της συνεργασίας για την αντιμετώπιση του αναθεωρητισμού και του επεκτατισμού, τείνει στις ίδιες ράγες.

Και αναρωτιέται κανείς το εξής. Μπορεί αυτό αύριο-μεθαύριο να οδηγήσει και σε μία διανομή σφαιρών επιρροής στον κόσμο, όπως έγινε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο; Μπορεί να φανταστεί κανείς έναν κόσμο, για παράδειγμα, που ο Τραμπ με τον Πούτιν μπορούν κατά βούληση, με ανταλλάγματα, με παραχωρήσεις ο ένας στον άλλον, να μοιράσουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής;  Είναι πολύ επικίνδυνη αντίληψη και πρακτική.

Δεν είναι εύκολο να εφαρμοστεί μια τέτοια πολιτική. Ο Τραμπ πολλές φορές λέει ορισμένα πράγματα για να υποχρεώσει άλλους να κάνουν κάποιου τύπου συμφωνίες και συμβιβασμούς. Το διεθνές σύστημα ακόμα έχει ορισμένες αντοχές, αλλά βέβαια το ποιες είναι και σε ποιο βαθμό θα υπάρξουν αυτές οι αντοχές μετά την ανάληψη της προεδρίας του, μένει να αποδειχθεί.

Ακόμη υπάρχουν στο αμερικανικό σύστημα διοίκησης τα γνωστά checks and balances, δηλαδή τα αντίβαρα στην εξουσία. Το πρόβλημα είναι ότι ο Τραμπ θα προσπαθήσει να τα αποδυναμώσει, να τα καταργήσει, διότι τα θεωρεί βαρίδια. Θα υπάρχει δηλαδή ένα «μπρα ντε φερ» ανάμεσα σε αυτούς τους θεσμούς που ασκούν την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας των ΗΠΑ, και στον ίδιο τον Τραμπ.

Η αλήθεια είναι ότι ο Τραμπ δεν εμπιστεύεται το σύστημα που λαμβάνει αποφάσεις για την εξωτερική πολιτική και την άμυνα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Θα προσπαθήσει να δοκιμάσει τα όρια. Οπότε, τα εσωτερικά αντίβαρα στην Αμερική και τα διεθνή αντίβαρα στην Ευρώπη και σε άλλους παγκόσμιους και διεθνείς θεσμούς, θα κρίνουν και την έκβαση αυτής της εξέλιξης.

Θα προσπαθήσει να περάσει ορισμένα πράγματα, χρησιμοποιώντας υπερβολικές διατυπώσεις σε σχέση με αυτά που στην πραγματικότητα μπορεί να κάνει, με στόχο να φτάσει σε καλούς συμβιβασμούς για τον ίδιον.

Ακόμα οι εξελίξεις είναι εξαιρετικά ρευστές και αβέβαιες. Δεν μπορούμε σήμερα να «φωτογραφίσουμε» το μέλλον.

Διαβάστε ακόμη

Κραυγή απόγνωσης Έλληνα κτηνοτρόφου στο OPEN: «Ποια φέτα; Σε λίγο δε θα έχουμε γάλα ούτε για γιαούρτι»

Δύσκολες ώρες για τον πατέρα της Μέγκαν Μαρκλ - Ακρωτηριάστηκε το πόδι του και νοσηλεύεται στην εντατική

Κλήρωση Μουντιάλ 2026: Οι 12 όμιλοι για το μεγάλο ποδοσφαιρικό ραντεβού του καλοκαιριού

«Η Τουρκία εγκαταλείπει τα S-400 και ξεκινάει να προμηθεύεται F-35», λέει ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα