Όταν σηκώνονται οι μαγκούρες, έχει ήδη καταρρεύσει το κράτος

Τα επεισόδια στα Χανιά και το Ηράκλειο, εικόνες αγροτών να συγκρούονται με αστυνομικούς, πετροπόλεμος, χημικά, αναποδογυρισμένα οχήματα και μια φωτογραφία που έγινε viral δείχνοντας έναν αγρότη να επιτίθεται με κατσούνα σε άνδρα των ΜΑΤ, δεν είναι μεμονωμένες εξάρσεις. Είναι συμπτώματα μιας κοινωνίας που φτάνει στα όριά της.

Η οργή που εκδηλώθηκε στην Κρήτη δεν ξέσπασε εν μία νυκτί. Συσσωρεύεται εδώ και χρόνια, καθώς μεγάλα τμήματα του πληθυσμού –και οι αγρότες περισσότερο από πολλούς άλλους– νιώθουν ότι βρίσκονται σε στασιμότητα, χωρίς προοπτική και χωρίς στήριξη. Η αίσθηση ότι η καθημερινότητα πιέζει αφόρητα, σε συνδυασμό με την πεποίθηση ότι η πολιτεία δεν ακούει, τροφοδοτεί ένα κλίμα βαθιάς απογοήτευσης.

Ένα πολιτικό σύστημα που δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη

Κι αυτό είναι ίσως το πιο ανησυχητικό στοιχείο. Η διαδεδομένη εντύπωση ότι «δεν υπάρχει κυβέρνηση» και «δεν υπάρχει αντιπολίτευση» –ότι κανένας θεσμικός μηχανισμός δεν λειτουργεί πια αποτελεσματικά– οδηγεί ολοένα περισσότερους πολίτες στο ίδιο συμπέρασμα, ότι είναι μόνοι τους. Κι όταν οι άνθρωποι νιώθουν μόνοι, όταν αισθάνονται ότι κανείς δεν αναλαμβάνει ευθύνη για τα προβλήματά τους, τότε η κοινωνική συνοχή αρχίζει να διαλύεται.

Πολλοί πολίτες θεωρούν ότι οι εκπρόσωποι που κάθονται στα έδρανα της Βουλής λειτουργούν περισσότερο με γνώμονα την προσωπική τους πολιτική επιβίωση παρά το συλλογικό συμφέρον. Ότι η πολιτική έχει μετατραπεί σε επάγγελμα αυτοσυντήρησης, όχι σε λειτούργημα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα υψηλά ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας στις τελευταίες εκλογές δεν ερμηνεύονται πάντοτε ως ένθερμη στροφή της κοινωνίας προς τη δεξιά. Για πολλούς ψηφοφόρους, ήταν περισσότερο προϊόν της απουσίας μιας πειστικής, αφυπνισμένης αντιπολίτευσης.

Η αριστερά –σε όλα τα επίπεδα και σε όλες τις εκφάνσεις της– δείχνει κουρασμένη, εσωστρεφής και συχνά αποκομμένη από τα πραγματικά κοινωνικά αιτήματα. Και όταν το πολιτικό σύστημα αδυνατεί να παράγει σοβαρό, αξιόπιστο αντίλογο, το αποτέλεσμα είναι μια κοινοβουλευτική εικόνα χωρίς ουσιαστική ισορροπία.

Σε τέτοιο περιβάλλον, η οργή πολύ εύκολα μετατρέπεται σε αγριότητα. Η βία που είδαμε –είτε προήλθε από διαδηλωτές, είτε από τις δυνάμεις της αστυνομίας που καταφεύγουν σε χημικά και κρότου-λάμψης– είναι ένδειξη ότι ο δημόσιος διάλογος δεν λειτουργεί πλέον. Και το φαινόμενο αυτό δεν αφορά μόνο την Κρήτη, αλλά είναι ένα γενικότερο σύμπτωμα μιας κοινωνίας που δυσκολεύεται να επεξεργαστεί τις εντάσεις της με θεσμικούς τρόπους.

Η βία δεν είναι λύση

Η βία όμως, από όποια πλευρά κι αν εκδηλώνεται, δεν μπορεί και δεν πρέπει να θεωρείται λύση. Ούτε τα χτυπήματα, ούτε οι πέτρες, ούτε οι κλομπιές, ούτε τα δακρυγόνα δημιουργούν προϋποθέσεις για επίλυση. Το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να βαθαίνουν τις πληγές, να ενισχύουν το αίσθημα αδικίας, να οξύνουν τον φαύλο κύκλο δυσπιστίας ανάμεσα στους πολίτες και στο κράτος.

Αυτό που κατεξοχήν αναδεικνύουν τα γεγονότα στην Κρήτη είναι η ανάγκη για πραγματική, ουσιαστική πολιτική εκπροσώπηση και για θεσμούς που λειτουργούν όχι μόνο τυπικά αλλά και ουσιαστικά. Μια πολιτεία που ανταποκρίνεται, που εξηγεί, που διαπραγματεύεται, που ακούει πριν συγκρουστεί. Και μια κοινωνία που αναζητά τρόπους να εκτονώνει τις πιέσεις της χωρίς να καταφεύγει στη βία.

Η εικόνα της βαρβαρότητας που είδαμε δεν είναι η πραγματική Ελλάδα, αλλά μπορεί εύκολα να γίνει, αν επιτραπεί να ριζώσει. Η κοινωνία εκπέμπει σήμα κινδύνου. Και το πολιτικό σύστημα οφείλει επιτέλους ν' ακούσει.

Διαβάστε ακόμη

Ο Ζελένσκι «δείχνει» δημοψήφισμα για το εδαφικό της Ουκρανίας: «Ο λαός πρέπει να έχει λόγο»

«Μην σκίσετε κανένα καλσόν»: Ένταση μεταξύ Κωνσταντοπούλου-Συρεγγέλα στην Εξεταστική

Οι πρώτες δηλώσεις Πιερρακάκη: «Οι παλιοί διχασμοί μεταξύ βορρά-νότου ανατράπηκαν»

Ολοκληρώθηκε η συνάντηση Χατζηδάκη-Τσιάρα με αγρότες: Δεσμεύσεις αλλά και φόβος προστίμων από τις Βρυξέλλες