Έριχ Μαρία Ρεμάρκ: Ο συγγραφέας του Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικόν Μέτωπον είχε όλες τις καλλονές του Χόλιγουντ στο κρεβάτι του

Μια μέρα σαν σήμερα πεθαίνει ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, ο συγγραφέας του κορυφαίου αντιπολεμικού μυθιστορήματος Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικόν Μέτωπον. Η ζωή του ήταν περισσότερο μυθιστορηματική από τα έργα του και λιγότερο στρωμένη με ρόδα από όσο φαινόταν προς τους γύρω του.

Ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ γεννήθηκε ως Έριχ Πολ Ρεμάρκ (Erich Paul Remark) στο Όσναμπρικ της Γερμανίας. Πολλά χρόνια μετά, ο Ρεμάρκ θα αλλάξει το όνομά του και από Πολ θα το κάνει Μαρία προς τιμή της μητέρας του και από Remark σε Remarque στη μνήμη των Γάλλων προγόνων του.

Ο Ρεμάρκ είχε τέσσερα αδέλφια και ζούσαν φτωχικά. Σε ηλικία 18 χρονών επιστρατεύτηκε από τον Αυτοκρατορικό Γερμανικό Στρατό για να πολεμήσει στον Μεγάλο Πόλεμο, όμως τραυματίστηκε γρήγορα και παρέμεινε σε νοσοκομείο για αρκετό χρονικό διάστημα πριν επιστρέψει στα πεδία των μαχών, το 1918.

Δεν είχε περάσει μήνας από την επιστροφή στην πρώτη γραμμή, όταν η Γερμανία συνθηκολόγησε. Ο πόλεμος τέλειωσε και ο Ρεμάρκ ολοκλήρωσε τις σπουδές του και εργάστηκε ως δάσκαλος σε σχολεία. Ποτέ δεν τον κέρδισε ο ρόλος του εκπαιδευτικού και γρήγορα στράφηκε σε άλλες εργασίες, όπως βιβλιοθηκάριος, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας.
Το 1920 ολοκλήρωσε το πρώτο του μυθιστόρημα: Die Traumbude (Το Περίπτερο των Ονείρων) το οποίο είχε αρχίσει να γράφει από τα 16 του. Και έρχεται το 1929, η χρονιά που ο Ρεμάρκ εκδίδει το μυθιστόρημα που θα σημάδευε την καριέρα, τη ζωή του και θα τον έκανε διάσημο: All Quiet on the Western Front (Ουδέν Νεότερον από το Δυτικό Μέτωπο).
Το μυθιστόρημα του Ρεμάρκ έγινε αμέσως δημοφιλές (τον πρώτο χρόνο από την έκδοσή του πούλησε πάνω από ενάμισι εκατομμύριο αντίτυπα) αφού οι βετεράνοι του πολέμου αναγνώριζαν στον ήρωά του, κάτι από τον εαυτό τους. Το Ουδέν Νεότερον από το Δυτικό Μέτωπο έχει μεταφραστεί σε 45 γλώσσες, ενώ έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο το 1930 αποσπώντας το Όσκαρ καλύτερης ταινίας! Να πούμε επίσης ότι, και εφέτος ομότιτλη ταινία - γερμανικής παραγωγής για πρώτη φορά - θα βγει στις αίθουσες, τέλος Οκτωβρίου.
Κατά τη διάρκεια του ναζιστικού καθεστώτος στη Γερμανία, το Ουδέν Νεότερον από το Δυτικό Μέτωπο απαγορεύτηκε και κάηκαν αντίτυπά του καθώς κρίθηκε αντιπατριωτικό. Άλλες χώρες, όπως η Αυστρία και η Ιταλία, απαγόρευσαν επίσης το μυθιστόρημα επειδή το θεώρησαν αντιπολεμική προπαγάνδα.

Ο τραγικός θάνατος της αδελφής του

Και έρχονται στην εξουσία οι Ναζί. Και ο Ρεμάρκ κηρύσσεται ανεπιθύμητος και εχθρός της Γερμανίας. Τα βιβλία του καίγονται και ο ίδιος διαφεύγει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Ναζί διέδωσαν ότι ο Ρεμάρκ δεν είχε πολεμήσει καν στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1938, η γερμανική υπηκοότητα του Ρεμάρκ ανακλήθηκε. Και ξεσπάει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η αδελφή του Ρεμάρκ προτίμησε να παραμείνει στην χώρα της, τη Γερμανία, κι αυτό της στοίχισε τη ζωή.
Το 1943, οι Ναζί συνέλαβαν τη μικρότερη αδερφή του συγγραφέα, Ελφρίντα Σολτς, η οποία είχε μείνει πίσω στη Γερμανία με τον σύζυγό της και τα δύο παιδιά της. Μετά μια δίκη στο διαβόητο «Λαϊκό Δικαστήριο», κρίθηκε ένοχη για «υπονόμευση του ηθικού», επειδή διέδιδε ότι ο πόλεμος είχε χαθεί για τη Γερμανία!. Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου Ρόλαντ Φράισλερ είχε πει: «Ο αδελφός σας είναι δυστυχώς μακριά μας, εσείς, ωστόσο, δεν θα μας ξεφύγετε»! Η αδελφή του Ρεμάρκ αποκεφαλίστηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 1943.
Το 1948 ο Ρεμάρκ επέστρεψε στην Ευρώπη και εγκαταστάθηκε στην Ελβετία· αφιέρωσε το επόμενο μυθιστόρημά του, Spark of Life (Σπίθα Ζωής), στη μνήμη της αδερφής του, η οποία εργάστηκε και πέθανε για τις αντιναζιστικές - αντιστασιακές ομάδες της Γερμανίας.

Προτίμηση στις ηθοποιούς

Ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ παντρεύτηκε τρεις φορές· πρώτα το 1925, την Ίλσε Ζούτα Ζαμπόνα, ηθοποιό, με την οποία χώρισαν και ξαναπαντρεύτηκαν το 1938. Χώρισαν οριστικά οι δρόμοι τους το 1957. Την επόμενη χρονιά, ο Ρεμάρκ παντρεύτηκε την διάσημη αμερικανίδα ηθοποιό και πρώην σύζυγο του Τσάρλι Τσάπλιν, Πολέτ Γκοντάρ.

Κατά τη δεκαετία του 1930, ο Ρεμάρκ είχε σχέσεις με την καλλονή αυστριακή ηθοποιό Χέντι Λαμάρ, τη μεξικανή ηθοποιό Ντολόρες ντελ Ρίο και τη διάσημη γερμανίδα ηθοποιό Μαρλένε Ντίτριχ. Η σχέση του με τη Ντίτριχ άρχισε τον Σεπτέμβριο του 1937, όταν συναντήθηκαν στο Lido ενώ βρίσκονταν στη Βενετία για το φεστιβάλ κινηματογράφου, και συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι το 1940. Κι αν αυτή δεν είναι ζωή σαν παραμύθι, τότε ποια;
Όμως, οι τραυματικές εμπειρίες του πολέμου πάντα έξυναν τις πληγές της ψυχής του.

Ο Ρεμάρκ πέθανε μια βραδιά, στις 25 Σεπτεμβρίου του 1970 από καρδιακή ανεπάρκεια σε ηλικία 72 ετών στο Λοκάρνο της Ελβετίας.