Κρίση του Σουέζ: ηχηρό χαστούκι στη Μεγάλη Βρετανία, αποθέωση για τον Νάσερ!

Η Κρίση του Σουέζ ταπείνωσε τη Μεγάλη Βρετανία και αναβάθμισε τον Αιγύπτιο πρόεδρος Νάσερ.

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 26 Ιουλίου του 1956- πιο σωστά βράδυ-, όταν ένα πλήθος κόσμου που υπολογίστηκε στους 50.000 ανθρώπους, άκουσε τον ηγέτη τους να τους ανακοινώνει ότι η Διώρυγα του Σουέζ θα εθνικοποιηθεί!
Το πλήθος παραληρούσε στους δρόμους της Αλεξάνδρειας και ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ μόλις είχε πατήσει το κουμπί για να αρχίσει η Κρίση του Σουέζ…

Η διώρυγα του Σουέζ είχε ανοίξει το 1869, μετά δέκα χρόνια κοπιαστικής εργασίας και χρηματοδότες Γάλλους και Αιγύπτιους. Το 1875 η Αίγυπτος αναγκάστηκε να πουλήσει τις μετοχές της Διώρυγας, λόγω οικονομικής κρίσης και δυσβάσταχτων χρεών, στην βρετανική κυβέρνηση. Οι αγοραστές απέκτησαν το 44% για 4 εκατομμύρια λίρες και οι Γάλλοι παρέμειναν η πλειοψηφία των μετόχων. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, το 1888, κήρυξε τη Διώρυγα ουδέτερη ζώνη υπό βρετανική προστασία. Πάντα «προστάτες» οι Βρετανοί… Η στρατηγική σημασία του καναλιού ήταν σημαντική· εξίσου σημαντικά ήταν και τα οικονομικά οφέλη από τη διέλευση των πλοίων. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βρετανία εδραίωσε και ενίσχυσε τη θέση της στη διώρυγα του Σουέζ, όπου εγκατέστησε βάση με στρατιωτική δύναμη περίπου 80.000 ανδρών· ήταν μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις στον ολόκληρο τον κόσμο.

Τον Οκτώβριο του 1954, η Βρετανία και η Αίγυπτος συνήψαν την Αγγλοαιγυπτιακή Συμφωνία με την οποία προβλεπόταν η σταδιακή αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από τη βάση του Σουέζ εντός 20 μηνών, αλλά να συνεχιστεί η συντήρηση της βάσης και ώστε η Βρετανία να έχει το δικαίωμα επιστροφής για επτά χρόνια. Και την ίδια χρονιά, το 1954 δηλαδή, αναρριχάται ο Νάσερ στην εξουσία και το 1956 γίνεται πρόεδρος με (αμφιλεγόμενες) εκλογές.

Ε, εκείνη τη χρονιά, στις 26 Ιουλίου, μπροστά σε ένα αλλόφρον πλήθος στην Αλεξάνδρεια, ο Νάσερ εξάγγειλε την εθνικοποίηση της Διώρυγας. Μάλιστα, όταν ακούστηκε από το στόμα του Νάσερ το όνομα του Φερντινάντ ντε Λεσέπ (κατασκευαστή του καναλιού) οι ένοπλες δυνάμεις της Αιγύπτου πήραν το «μήνυμα» για να καταλάβουν το Κανάλι.

Η απάντηση των ενδιαφερομένων...

Η βρετανική κυβέρνηση δεν προχώρησε σε στρατιωτική παρέμβαση, φοβούμενη την αντίδραση των ΗΠΑ, σύναψε, όμως, μυστικό στρατιωτικό σύμφωνο με τη Γαλλία και το Ισραήλ με σκοπό να ανακτήσει τον έλεγχο της Διώρυγας. Ακολούθησε μακρά περίοδος διεργασιών, διαβουλεύσεων και μυστικών συμφωνιών και τελικώς στις 29 Οκτωβρίου του 1956 Ισραηλινοί εισέβαλλαν στη Χερσόνησο του Σινά και δυο μέρες μετά Βρετανία και Γαλλία έστειλαν τα πολεμικά τους αεροσκάφη να βομβαρδίσουν αεροδρόμια στην Αίγυπτο. Στις 5 Νοεμβρίου βρετανοί αλεξιπτωτιστές προσγειώθηκαν στο Πορτ Σάιντ στο αεροδρόμιο Αλ Γκαμίλ, και δημιούργησαν μια αεροπορική βάση υποστήριξης. Τα ξημερώματα της 6ης Νοεμβρίου, βρετανοί καταδρομείς αποβιβάστηκαν στις παραλίες της Αιγύπτου.

Το Πορτ Σάιντ καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Ο Νάσερ χαρακτήρισε τον Πόλεμο του Σουέζ ως Λαϊκό Πόλεμο. Κάτοικοι της Αιγύπτου, εξοπλισμένοι με αυτόματα όπλα και σίγουροι για την άφιξη ρωσικών ενισχύσεων, αντιστάθηκαν στις ευρωπαϊκές δυνάμεις. Ωστόσο ο αιγυπτιακός στρατός αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει. Η επιχείρηση, με στόχο τον έλεγχο της Διώρυγας του Σουέζ, της Γάζας και τμημάτων του Σινά, ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη για τους εισβολείς από στρατιωτική άποψη, αλλά καταστροφική από πολιτική άποψη, με αποτέλεσμα τη διεθνή κατακραυγή.

Στις απώλειες και ο πρωθυπουργός Ίντεν!

Οι βρετανικές απώλειες ήταν 16 νεκροί και 96 τραυματίες, ενώ οι γαλλικές ήταν 10 νεκροί και 33 τραυματίες. Οι ισραηλινές απώλειες ήταν 172 νεκροί και 817 τραυματίες. Οι απώλειες των Αιγυπτίων από την ισραηλινή εισβολή υπολογίστηκαν σε 1.000–3.000 νεκρούς.
Ο κίνδυνος γενίκευσης της κρίσης αποτράπηκε από τις ΗΠΑ που έβλεπε ανοιχτό το ενδεχόμενο πυρηνικού πολέμου αφού η Σοβιετική Ένωση απειλούσε ανοιχτά· με παρέμβαση του ΟΗΕ διατάχθηκε η κατάπαυση του πυρός. Η κρίση παρατάθηκε μονομερώς από το Ισραήλ μέχρι την άνοιξη του 1957.
Από την Κρίση του Σουέζ η Μεγάλη Βρετανία, που μίκραινε συνεχώς, υπέστη τη μεγαλύτερη πολιτική ταπείνωση της στον 20ο αιώνα. Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Άντονι Ίντεν παραιτήθηκε και ο πρόεδρος της Αιγύπτου Γκαμάλ Αμπνέλ Νάσερ αποθεώθηκε από ολόκληρο τον Αραβικό Κόσμο!